سرویس سیاست مشرق - «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.
***
"تورم باید کم شود"
کشفیات بزرگ عضو کمیسیون اقتصادی به جای دفاع از کالابرگ!
روح‌ا... ایزدخواه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با ایلنا گفته است: کالابرگ به نظر من یک سیاست خوب است اما مُسکنی موقتی است. راه حل اصلی نیست.
او می‌افزاید: راه حل اصلی مهار تورم و کاهش انحصارات در بازارهای کالاهای اساسی است.
ایزدخواه با بیان اینکه در حال حاضر در کشور برخی نهاده‌ها به صورت انحصاری تامین می‌شوند که باید این بازار را بشکنیم و مردمی کنیم، خاطرنشان کرد: منظور از شکستن بازار، مردمی‌سازی اقتصاد است تا تورم مهار شود و مشارکت مردم در اقتصاد افزایش پیدا کند.
او همچنین گفته است: مسیرهایی که باید برویم مشخص است. کالابرگ یک سیاست درجه چهارم یا پنجم می‌شود که بعدا می‌تواند مکمل سیاست اصلی باشد. [۱]
*در پیوست مصاحبه آقای ایزدخواه باید این سؤال را پرسید که آن افق‌گشایی و کشف تازه‌ای که در مصاحبه این عضو کمیسیون اقتصادی و این نماینده باید آنرا می‌خواندیم، کجاست؟!
اینکه تورم باید کم شود را بدون نماینده بودن و بدون تحصیلات آکادمیک و بدون سیاسی بودن هم می‌شود، دانست. روشن بودن مسیرها هم که واضح‌تر از لزوم کم شدن تورم است!
ماجرای انحصاری شدن واردات را هم که رهبری چندی قبل مورد تأکید قرار دادند.
جالب است که در اوج این بدیهیات‌پردازی اما می‌بینیم که عضو محترم کمیسیون اقتصادی درباره عاجل‌ترین و در دسترس‌ترین راهکار برای استشفای بخشی از مشکلات موجود یعنی قانون مترقی کالابرگ نیز صحبت می‌کند که انگار در حال حرف زدن از یک مقوله پیش پا افتاده، سخیف و بی اهمیت هستند!
آیا این رواست؟
آقای ایزدخواه یادشان رفته همین مسکّنی که با بی‌اعتنایی از آن یاد می‌کنند، در دولت‌های گذشته یا از اجرای آن امتناع می‌شد و یا طبق مُرّ قانون اجرا نشد و به همین واسطه مورد استقبال مردم قرار نگرفت؟
مسئله اینجاست که یک سیاستمدار و یک اقتصاددان نباید به بیان حرف‌های کلی مشغول باشد و در مقابل راه حل‌های موجود نیز به جای همیاری و تأکید اما نقش دانای کل را ایفا کند.
چه اینکه هر پیشرفتی در سیاست و اقتصاد از جزئیات شروع می‌شود نه از کلیات دهان پُرکنی مثل "لزوم کاهش تورم"!
همچنین محض اطلاع آقای ایزدخواه اینکه میزان تورم در سال نخست صدارت دولت پزشکیان تا ۱۰ درصد نسبت به تورم دولت قبل کاهش یافت. و باز هم محض اطلاع ایشان اینکه راه حل‌های کاهش تورم در مقولاتی مثل کاهش شیب درآمد مالیاتی دولت در بودجه، افزایش نظارت بر بازار، کنترل نقدینگی و از این قبیل نهفته است.
حال سؤال اینجاست که کارنامه آقای ایزدخواه به عنوان یک عضو کمیسیون اقتصادی در مواجهه با این مثبتات اقتصادی و معقولات چیست و ایشان اساسا در کدام سمت ماجرا ایستاده‌اند؟
در سمت بیان حرف‌های کلی و رفتارهای کاهنده اهمیت نسبت به راه‌حل‌های موجود اقتصادی؟ یا در سمت بیان منصفانه دستاوردهای دولت، تأکید بر کاهش مالیات‌ها و نظارت بر بازار و حمایت از طرح SCF وزیر اقتصاد برای کاهش نقدینگی؟![۲]
دقت شود که "ارائه کارنامه" الزامی است که یکان‌یکان رجال و تحلیلگران سیاسی و اقتصادی همواره باید به آن ملتزم باشند و شهامت ارائه آن را در قبال خود داشته باشند.
طرفه آنکه شأن نمایندگی و حیثیت کارشناسی در اقتصاد آنست که عقلانیت و سپس توجه ولو به کوچکترین مثبتات همواره در اولویت باشد و کلی‌گویی و اظهار حرف‌های بی‌اهمیت به نمایه تبدیل نشود.
چه اینکه همین ندیدن مثبتات و کلی‌گویی‌ها و ژست‌های دانای کل است که اجازه جاری شدن بسیاری از رفتارهای معقول اقتصادی را نمی‌دهد.
***
قضاوت ظریف درباره کارنامه درگیری ۱۲ روزه
محمدجواد ظریف، وزیر اسبق امور خارجه کشورمان به تازگی طی سخنانی در یک میتینگ سیاسی با اشاره به درگیری ۱۲ روزه ایران با آمریکا و اسرائیل گفته است: -دشمنان- از ابتدای انقلاب اسلامی تا امروز به ما حمله کردند، ما به برکت شهدا ایستادیم، تحریم کردند ما به برکت مردم ایستادیم. در جنگ اخیر هزینه زیاد دادیم، آدم‌های بسیار بزرگی را از دست دادیم. من با شهید باقری و سردار رشید کار کردم، اینها تکرارشدنی نیستند، کما اینکه سردار سلیمانی و سیدحسن نصرا... قابل تکرار نیستند. ولی ما در این جنگ توانستیم اسراییل را با تهدید مواجه کنیم.
به گزارش جماران، او می‌افزاید: در این جنگ، ۲۲ استان ما صدای گلوله را نشنیدند ولی ما کل اسراییل را تهدید کردیم.
ظریف تصریح می‌کند: ایران توانسته ثابت کند که دوران بزن در رو تمام شده است.[۳]
*این صحبت‌های آقای ظریف درباره درگیری اخیر را می‌توان یک "تحلیل امنیت‌ساز" معرفی کرد.
تحلیلی که برای دیدن همه ابعاد مسئله تلاش می‌کند، هزینه‌ها را نفی نمی‌کند و در عین حال بر واقعیت‌ها و پیروزی‌ها نیز تأکید دارد.
درباره این تحلیل امنیت‌ساز ظریف همچنین باید به یک نکته مهم نیز اشاره کرد و آن اینکه عده‌ای به‌صورت روزمره و اشتغالی، مشغول نقد ظریف به بهانه برجام هستند.
این در حالی است که "انتقاد" اگر از مرزهای عقلانیت و زمان‌شناسی عبور کند صرفا به ایجادکننده یک محیط مهوّع و بی‌خاصیت می‌شود که یک اثر آن دور کردن مردم و کشور از فرصت‌های پیش روست.
کما اینکه ما در مقابل یک انتخاب قرار داریم. اینکه همچنان با کوچکترین صحبتی از ظریف به ماجراهایی از قبیل برجام و اسنپ‌بک اشاره کنیم یا اینکه تحلیل‌های امنیت‌ساز ظریف و سخنان مهم او علیه اروپا که اخیراً ایراد شد را هم ببینیم.[۴]
مجددا تأکید می‌شود که نقد برجام و یا نقد همچنان برخی تحلیل‌های آقای ظریف هیچ ایرادی ندارد و بلکه ضروری هم هست اما به شرط رعایت مقطع مناسب، پروژه نبودن ماجرا، منتفع نشدن جریانات سوپر انقلابی و تندرو از نقدهای ما، سازنده بودن نقد و نیز لگدمال نکردن مثبتات، دانش و ظرفیت‌های ظریف!
فعالان و رسانه‌های حاضر در سیاست ایرانی یک نکته مهم را باید برای الی‌الأبد بدانند و آن اینکه هیچ انسانی و هیچ کارنامه‌ای بدون نقطه ضعف نیست. بر همین اساس باید در قبال رجال سیاسی به دیدن مثبتات در کنار ضعف‌ها نیز اهتمام داشت و در مقطع انتخابات‌ها نیز به کارنامه‌ای رأی خوب داد که نقاط قوت آن بیش از نقاط ضعف است.
این یک قاعده عقلایی و اسلامی در سیاست است که می‌تواند هر حکومتی را به سمت پیشرفت سوق دهد.
***
عاقبت اِعمال سلیقه در اقتصاد به جای "اسلام و عقلانیت"
آیت‌ا... سبحانی از مراجع عظام تقلید طی سخنانی در جلسه هفتگی درس اخلاق خود گفته است: آنچه که مسلمانان را عقب گذاشته سلیقه‌ای عمل کردن است. روزگاری برق، رادیو و استفاده از بلندگو را حرام می‌دانستند اما با روشنگری علما مسئله روشن شد. قرآن می‌فرماید آنچه –در زیست اجتماعی- منافع بسیار و ضرر قلیل دارد حلال است. اسلام با تمدن پیش می‌رود لذا نباید امکانات و پیشرفت‌های روز را با سلیقه شخصی کنار بگذاریم.
به گزارش رسا، وی با اشاره به اینکه رفتار ما باید بر اساس دستورات دینی باشد، تصریح کرد: حجاب ما باید حجاب اسلامی باشد، معیشت و اقتصاد، سیاست و اخلاق ما باید اسلامی باشد اما اگر منحرف بشویم و سلیقه‌های خودمان را وارد کنیم به نتیجه نمی‌رسیم. اظهار سلیقه به اسلام ضرر می‌رساند.[۵]
*"سلیقه" دقیقا همان‌چیزی است که در حکمرانی رهزن عقلانیت و اسلام می‌شود.
در واقع، جای اعمال سلیقه در حکمرانی، ذیل و پس از رفتارها و رویکردهای عقلانی و اسلامی است.
کما اینکه مثلا می‌بینیم در اقتصاد ما با اینکه عقلانیت‌ها، قوانین و مؤکدات اسلامی فراوانی از قبیل "لزوم نظارت دولت بر بازار" بر زمین مانده و وانهاده شده است اما عده‌ای بدون تأکید بر این قدر مُتِیقّن‌ها به دنبال تمایزگذاری‌های لیبرالی و نئولیبرالی، کاپیتالیسم، کمونیسم و غیره در اقتصاد هستند.[۶]
و مثلا همین اعمال سلیقه‌هاست که می‌بینیم معاون اول رئیس‌جمهور؛ یکسال پس از آغاز به کار خود به جای اینکه یک سیاهه بلند از برخورد قاطعانه، سخت و تأثیرگذار با جرم گرانفروشی را ارائه کند اما اینطور اظهار می‌دارد که تا حالا داشتیم گرانفروش‌ها را نصیحت می‌کردیم!
آیا برای یک شهروند و یک مخاطب آگاه بدیهی نیست که در چنین شرایطی عقلانیت به مسلخ رفته و سلیقه به جای آن نشسته است؟
و در نتیجه اجرای سلیقه به جای عقلانیت و اسلام است که می‌بینیم نرخ‌های بیقاعده و گرانی دلبخواهی در نبود نظارت دولتی جولان می‌دهند و کمر رقابت سالم را در بازار شکسته‌اند، ارز ارزان دولت که به واردات مایحتاج عمومی مردم اختصاص می‌یابد کم‌اثر شده، بخش مسکن سال‌هاست که در اثر "پدیده بی‌دولتی" در رکود قرار دارد و قس علیهذا.
در این بین البته باید به مراجع و علمای محترم حوزه نیز تأکید کرد که صرفا با انتقادات تریبونی و جلسات درس اخلاق چیزی اصلاح نخواهد شد و بلکه نیاز است تا علمای ما با ابزارهای سنتی حوزه و روش‌های مرسوم علمای سلف؛ مقامات دولتی و هر مسئولی که به وظایف عقلانی و اسلامی خود عمل نمی‌کند را وادار و مجبور به اجرای سیاست‌های عقلانی و اسلامی کنند و بدین روش اجرای قدر متیقّن‌های اقتصاد و سیاست و دیپلماسی و غیره را از دولت و مجلس و قوه قضائیه مطالبه کنند.
***
1_ https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1698287
2_ mshrgh.ir/1755904
3_ https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1685772
4_ mshrgh.ir/1756511
5_ https://rasanews.ir/003Khb
6_ mshrgh.ir/1755650
