بهترین رپر های ایران: از یاس و هیچکس تا شایع و هیپ‌هاپولوژیست

موسیقی رپ در ایران مسیری طولانی و پرفراز و نشیب را طی کرده است. از اوایل دهه ۸۰ شمسی که اولین بیت‌های رپ در استودیوهای خانگی ضبط می‌شد، تا امروز که رپرهای ایرانی تورهای جهانی برگزار می‌کنند. سوال مهم این است که بهترین رپر های ایران چه کسانی هستند؟ اسطوره‌های قدیم یا استعدادهای جدید؟

انتخاب بهترین‌ها همیشه سلیقه‌ای است، اما ما در این مقاله بر اساس معیارهایی مثل تکنیک (فلو و رایم)، محتوای اشعار، و میزان تأثیرگذاری، لیستی از بهترین رپر های ایران را آماده کرده‌ایم.

نسل اول: پدران بنیانگذار رپ فارسی

این نسل، جاده‌صاف‌کن‌های رپ فارسی هستند. کسانی که در زمانی که رپ غیرمجاز، شیطانی و کاملاً ناشناخته بود، با حداقل امکانات پایه‌های آن را بنا کردند. شناخت نسل یک، کلید درک کل تاریخ موسیقی زیرزمینی ایران است.

۱. هیچکس؛ پدرخوانده رپ فارسی (Hichkas)

سروش لشکری تنها یک خواننده نیست؛ او کسی است که ساختار و فرهنگ هیپ‌هاپ را در ایران بومی‌سازی کرد. تا قبل از او، رپ فارسی تقلیدی ناشیانه از رپرهای آمریکایی بود، اما هیچکس با استفاده از سازهای ایرانی (مثل سه‌تار و تنبک) و ادبیات کوچه بازاری تهران، به این سبک هویت داد. او در سال‌های اخیر از فضای رپ فاصله گرفته و تبدیل به یک فعال سیاسی شده است.

• سبک و محتوا: در ابتدا صدای لات‌مآبانه و خیابانی تهران بود، اما به مرور به سمت مضامین سیاسی و اجتماعی سنگین رفت. او موسس تیم افسانه‌ای «ملتفت» است که نماد کیفیت و وسواس در تولید موسیقی است.
• آثار کلیدی: آلبوم جنگل آسفالت (اولین آلبوم حرفه‌ای رپ فارسی)، آهنگ‌های اختلاف و یه مشت سرباز.

۲. یاس؛ اعتبار رپ فارسی و صدای امید (Yas)

یاسر بختیاری استراتژی متفاوتی را پیش گرفت. او تصمیم گرفت رپ را از زیرزمین به روی زمین و میان خانواده‌ها بیاورد. یاس با حذف الفاظ رکیک و تمرکز بر داستان‌گوئی ، توانست قشر خاکستری جامعه را با رپ آشتی دهد.

• ویژگی فنی: یاس در تکنیک رایم‌چینی (قافیه‌سازی‌های چند سیلابی و پشت سر هم) استاد است. او صدای دردهای اجتماعی مثل فقر، طلاق و اعتیاد است، اما امید را فراموش نمی‌کند.
• افتخارات: همکاری با رپر بزرگ آمریکایی Tech N9ne در آهنگ Sound of Unity.

۳. رضا پیشرو؛ انرژی مهارنشده و پادشاه فلو (Reza Pishro)

رضا ناصری تعریف خالص رپ خیابانی است. زندگی پر از رنج و فقر او در کودکی، تبدیل به خشمی مقدس در آهنگ‌هایش شده است. پیشرو را به خاطر صراحت لهجه و نترس بودنش دوست دارند.

• سبک و قدرت: نقطه قوت پیشرو، فلو (Flow) یا همان نحوه چیدن کلمات روی ضرب آهنگ است. او می‌تواند با سرعت بالا کلمات را مثل رگبار ادا کند. پیشرو رهبر گروه قدیمی مثل صامت (به همراه هیچکس) بود و در حال حاضر تیم ریل را هدایت می‌کند.
• آثار ماندگار: دیوونه ۲، قبرستون هیپ‌هاپ، کلافگی.

۴. حصین؛ سنگین، کوتاه و کاریزماتیک (Ho3ein)

حصین رحمتی که فعالیتش را با نام حسین ابلیس از مشهد شروع کرد، صدای بم و با ابهت رپ فارسی است. او نیازی به فریاد زدن ندارد؛ تن صدای او به قدری گیراست که با آرام‌ترین لحن، سنگین‌ترین مفاهیم را منتقل می‌کند.

• نقش در رپ: او موسس گروه «کاغذ» بود و رپرهایی مثل صادق و شایع را به جامعه معرفی کرد. سبک او ترکیبی از گنگستا رپ و مفاهیم فلسفی خیابانی است. حصین معتقد به کیفیت است و شاید سالی یک آهنگ بدهد، اما همان یک آهنگ بازار را تکان خواهد داد.
• اثر شاخص: صبح ظهر شب، خواب راحت، کدکس.

۵. بهرام؛ یاغی متفکر (Bahram)

بهرام نورایی مسیر تکامل عجیبی داشت. او از یک رپر خیابانی و معترض در آلبوم ۲۴ ساعت، به یک متفکر و فیلسوف در آلبوم اشتباه خوب تبدیل شد.

• چرا بهرام خاص است؟ بهرام ساختارهای معمول آهنگسازی را می‌شکند. او در آثار متاخرش به مفاهیم انتزاعی، کیهان‌شناسی و درونیات انسان می‌پردازد. آلبوم اشتباه خوب او اولین آلبوم مفهومی (Conceptual) ایران است که با استفاده از قصه‌گویی معکوس ساخته شده است.
• مخاطب هدف: کسانی که دنبال سرگرمی نیستند و می‌خواهند با موزیک به چالش کشیده شوند.

۶. گروه زدبازی؛ پرچمداران سبک زندگی و لاچکری (Zedbazi)

در حالی که اکثر رپرهای نسل یک از فقر و درد می‌خواندند، گروه زدبازی (سامان ویلسون، مهراد هیدن، سهراب ام‌جی، علیرضا جی‌جی، سیجل) پنجره‌ای جدید باز کردند. آن‌ها صدای مهمانی‌ها، تابستان‌های شمال و زندگی لوکس تهران بودند.

• نقش اعضا:
  • سامان ویلسون: پدر گنگستا رپ و صدای خشن گروه.
  • مهراد هیدن: نابغه موسیقی که با آوردن سبک راک به رپ، صداهای حماسی تولید کرد.
  • سهراب ام‌جی: سلطان پانچ‌لاین (تکه‌کلام‌های طنز و کنایه‌ای).
  • علیرضا جی‌جی: بیت‌ساز مدرن که استاندارد پروداکشن موزیک ایران را بالا برد.
• اهمیت: آن‌ها تابوی شاد خواندن در رپ را شکستند و پرمخاطب‌ترین کنسرت‌ها را برگزار کردند.

۷. عرفان پایدار؛ پل ارتباطی شرق و غرب (Erfan)

عرفان حاج‌رسولی‌ها با آلبوم از خانه تا گور کیفیتی از ضبط و میکس و مسترینگ را ارائه داد که تا سال ۸۶ در ایران وجود نداشت.

• دستاورد: او موسس گروه بزرگ «پایدار» است و استعدادهای زیادی (مثل جیدال و تهم) را پرورش داد. عرفان همیشه سعی کرده رپ فارسی را با استانداردهای جهانی و ادبیات شاعرانه پارسی پیوند دهد.

۸. امیر تتلو؛ نابغه پرحاشیه (Amir Tataloo)

نمی‌توان تاریخ موسیقی زیرزمینی را بدون نام امیرحسین مقصودلو نوشت. فارغ از حواشی شدید سال‌های اخیر، تتلو «پدر R&B ایران» محسوب می‌شود.

• سبک: او از اولین کسانی بود که ملودی‌های سول و آر-اند-بی را با ورس‌های رپ ترکیب کرد. توانایی او در تغییر سبک (از پاپ به رپ، و از رپ به فولکور) و پرکاری عجیبش، او را به یکی از پرشنونده‌ترین خوانندگان تاریخ ایران تبدیل کرده است.

نسل دوم: عصر طلایی و گسترش

در این بازه زمانی، رپ فارسی از حالت یک‌بعدی خارج شد. دیگر همه چیز سیاسی یا پارتی نبود . رپرهای این نسل، ادبیات، فلسفه، ملودی‌های پاپ و تکنیک‌های پیچیده را وارد بازی کردند.

۱. علی سورنا؛ صدای متفاوت (Ali Sorena)

اگر بخواهیم رپ فارسی را به ادبیات تشبیه کنیم، علی سورنا، نیما یوشیج آن است. او با دوری از فضای تجاری و مارکتینگ، جامعه هواداران بسیار خاص و وفاداری دارد.

• سبک و محتوا: سورنا قصه‌گوی قهاری است. او به جای بیان مستقیم، از نمادها استفاده می‌کند (مثل گوزن، نگار، کشتی). فضای موزیک‌های او تیره، دلهره‌آور و به شدت غمگین است. او صدای حاشیه‌نشین‌ها، مطرودین و تنهایی عمیق انسان مدرن است.
• اثر شاخص: مجموعه آلبوم‌های آوار، نگار و گوزن که باید به ترتیب شنیده شوند تا روایت را درک کنید.

۲. محمدرضا شایع؛ صدای بی‌نقابِ مردم (Shayea)

شایع پدیده‌ای بود که معادلات را به هم زد. او نه ادعای گنگستری داشت و نه پولدار بود؛ او یک جوان معمولی بود که از دغدغه‌های ملموس حرف می‌زد.

• چرا محبوب است؟ شایع نماد تلاش است. آهنگ‌های او (مثل کرم یا یه تیکه پنیر) انگیزه خالص هستند. او پلی زد بین شنوندگان عادی موزیک پاپ و دنیای رپ. سادگی و صمیمیت در کلام او، باعث شده بسیاری از نوجوانان با او همذات‌پنداری کنند.
• ویژگی: فلویی بسیار روان و تکست‌هایی که انگار حرف دل خودتان است.

۳. صادق؛ آرامش و عرفان (Sadegh)

صادق واحدی نیمه دیگر گروه کاغذ (کنار حصین) بود. حضور او باعث شد رپ فارسی رنگ و بوی درون‌گرایی بگیرد.

• سبک: اگر دنبال هیجان هستید، صادق گزینه مناسبی نیست. اما اگر دنبال آرامش، تفکر و پرواز ذهن هستید، او بهترین است. موزیک‌های او معمولاً تمپوی پایین دارند و متمرکز بر مفاهیم انسانی، خداشناسی و تنهایی هستند.
• اثر ماندگار: آهنگ آدمک و آلبوم پرورش.

۴. فدایی؛ گلادیاتور ادبیات (Fadaei)

اشکان فدایی، شاگرد خلفِ هیچکس و عضو ارشد گروه ملتفت است. او را استاد آرایه‌های ادبی و ایهام در رپ می‌دانند.

• ویژگی فنی: فدایی رپری است که باید با متن رپ جلوی رویتان آهنگش را گوش دهید. پیچیدگی کلامی او و حملات تند و تیز سیاسی و اجتماعی‌اش، او را به کابوس بسیاری از رپرهای تجاری تبدیل کرده است.
• اثر شاخص: آلبوم عدل و حق.

۵. بهزاد لیتو؛ پادشاه فلو و ملودی (Behzad Leito)

لیتو (بهزاد داورپناه) مسیر جالبی را طی کرد؛ از گروه عرفان (پایدار) شروع کرد و به زدبازی پیوست. او نماد رپرهای خوش‌تیپ و تجاری نسل دو است.

• سبک: لیتو تمرکزش را روی ساختن هیت (Hit) گذاشت. او استاد ساختن کورس‌های شنیدنی و رپ کردن روی بیت‌های شاد و ترپ است. اگر در باشگاه یا مهمانی هستید، لیتو انتخاب اول است.
• ویژگی: استفاده زیاد از کلمات انگلیسی، قافیه‌های ساده اما ریتمیک و انرژی بالا.

۶. سپهر خلسه؛ ملانکولیای مدرن (Sepehr Khalse)

خلسه رپری است که توانست غم و اندوه نسل جوان را با بیت‌های مدرن ترکیب کند. او هم در دسته رپرهای گنگ قرار می‌گیرد و هم رپرهای احساسی.

• اهمیت: او با آهنگ گل من رکوردهای زیادی را جابجا کرد. خلسه صدای نسل جدیدی از مهاجران و جوانان سردرگم بود که به دنبال پناهگاهی در موسیقی می‌گشتند. همکاری‌های او با لیتو و سیجل، تیم قدرتمندی را در مارکت ساخت.

۷. گروه تیک‌تاک (سینا ساعی، سینا مافی، خشایار اس.آر)

وقتی صحبت از تکنیک خالص می‌شود، نام سینا ساعی می‌درخشد. گروه تیک‌تاک با فضایی مثبت، فان و به شدت تکنیکی وارد شدند.

• سینا ساعی: او را ماشین رپ می‌دانند. تسلط او بر تنفس، تغییر صدا و سرعت ادا کردن کلمات، در رپ فارسی کم‌نظیر است. او نشان داد رپ می‌تواند بدون فحش و ناله، فقط هنر و تکنیک باشد.
• سینا مافی: مکمل ساعی با صدای خاص و تهیه‌کنندگی قوی که به گروه هویت می‌داد.
• خشایار اس.آر: ضلع سوم مثلث طلایی تیک تاک.

۸. سیجل؛ راوی روابط عاشقانه (Sijal)

سیاوش جلالی (سیجل)، عضو کلیدی زدبازی و گروه جی‌لی‌سیج. او صدای مخملی و آرام رپ فارسی است.

• سبک: تخصص سیجل در Storytelling (قصه‌گویی) درباره روابط عاطفی پیچیده، جدایی و زندگی لوکس است. او واقع‌گرایانه و بدون اغراق می‌نویسد و همین صداقتش او را محبوب کرده است.

۹. اعضای گروه پایدار

• تهم (Taham): رپری با فضای اساطیری و رازآلود. او از تاریخ ایران باستان و مفاهیم پیچیده در قالبی مدرن حرف می‌زند.
• جیدال (Gdaal): رپری تکنیکی با استایل بچه‌های تهران. او در فری‌استایل و پانچ‌لاین زدن مهارت بالایی دارد.

سایر ستارگان نسل دو

این لیست بدون نام بردن از این هنرمندان کامل نیست:

• کچی بیتز (Katchybeatz): یا همان خشایار اس‌آر. او یکی از برترین آهنگسازان رپ فارسی است که در سال‌های اخیر به عنوان خواننده هم بسیار موفق و طنزپرداز بوده است.
• پوبون (Poobon): ستاره‌ای که بیشتر به سمت موسیقی پاپ-رپ و R&B مدرن رفت و در بین نوجوانان (به‌ویژه دختران) بسیار محبوب است.
• نسیم (Nassim): تنها زن گروه زدبازی که با صدای اپرایی و خاصش، رنگی متفاوت به آهنگ‌های این گروه می‌داد.

نسل سوم: پل ارتباطی و عصر تصویر (شروع فعالیت: ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵)

رپرهای این دوره در زمانی ظهور کردند که اینترنت پرسرعت‌تر شده بود و پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام و تلگرام در حال رشد بودند. آن‌ها یاد گرفتند که فقط خوب خواندن کافی نیست؛ باید خوب دیده شدن را هم بلد بود.

۱. گروه وانتونز؛ پیشگامان رپ ملودیک (Wantons)

اگر زدبازی پادشاه پارتی‌های نسل ۱ و ۲ بود، وانتونز (کوروش، آرتا، سمی‌لو و رها) این پرچم را در نسل ۳ به دست گرفتند، اما با فرمی متفاوت.

• کوروش (Koorosh): مغز متفکر گروه. او استایلی بسیار خاص، صدایی خش‌دار و تکنیکی مدرن دارد. کوروش در مارکتینگ و ساختن برند شخصی (مثل برند جواهرات و لباس) بسیار موفق عمل کرد.
• آرتا (Arta): صدای نرم و عاشقانه گروه. آرتا استاد ترکیب فضای ایمو-رپ (Emo Rap) با مفاهیم شکست عشقی و روابط سمی است.
• سمی‌لو (Sami Low): آهنگساز و خواننده R&B گروه که با تنظیم‌های مدرنش، صدای وانتونز را همیشه به‌روز نگه می‌دارد.
• چرا مهم هستند؟ آن‌ها سلیقه مخاطب نوجوان را تغییر دادند و سبک R&B و Melodic Rap را به جریان اصلی تبدیل کردند.

۲. پوریا پوتک؛ ماشین تولید محتوا (Pooria Putak)

پوتک یک پدیده عجیب است. او مرز بین رپر بودن و یوتیوبر بودن را از بین برد. پوتک احتمالاً پرکارترین رپر تاریخ ایران است (با بیش از ۱۵ آلبوم!).

• سبک و محتوا: او همه چیز می‌خواند؛ از سیاسی‌ترین و تندترین نقدها تا آهنگ‌های کلاب و دیس‌لاو. سرعت او در ادا کردن کلمات (Fast Rap) نقطه قوت فنی اوست.
• ویژگی: پوتک توانست نسل جدید (دهه هشتادی‌ها) را که شاید حوصله رپرهای قدیمی را نداشتند، با ویدیوهای یوتیوبش جذب دنیای رپ کند.

۳. حمید صفت؛ چریکِ خوش‌صدا (Hamid Sefat)

حمید صفت با ظاهری متفاوت (ریش بلند و استایل چیریکی) و صدایی بسیار پرقدرت وارد شد. او خیلی زود توانست قشر مذهبی‌تر و سنتی‌تر جامعه را هم با رپ درگیر کند.

• سبک: او رپ را با لحنی حماسی و گاهی شبیه به نوحه‌خوانی مدرن اجرا می‌کند. آهنگ بخشیدمت یا عجایب شهر (که در زندان نوشت) نشان‌دهنده توانایی او در انتقال احساسات سنگین است.
• اثر شاخص: آهنگ هیهات که ترکیبی از اعتراض و اعتقاد بود.

۴. توماج صالحی؛ صدای بی‌باک اعتراض

در بین تمام رپرهای نسل ۳، توماج جایگاه سیاسی و اجتماعی ویژه‌ای پیدا کرد. او رپ را نه برای سرگرمی، بلکه دقیقاً به عنوان سلاح مبارزه انتخاب کرد.

• سبک: صریح، کوبنده و بدون لفافه. توماج از درد کارگران، فقر و فساد می‌خواند و هیچ ترسی از عواقب کلامش ندارد. توماج در سال‌های اخیر بیشتر تبدیل به یک فعال سیاسی شده.
• آثار: سوراخ موش، فال، ترکمنچای.

۵. پارسالیپ؛ مدرن و جنجالی (Parsalip)

پارسالیپ یکی دیگر از چهره‌هایی است که هم در یوتیوب و هم در ساندکلاد بسیار فعال است. او نماینده سبک‌های جدیدتری مثل ترپ متال و ایمو ترپ است.

• حواشی: درگیری‌های طولانی او با خلسه و پوتک باعث شد نامش همیشه در صدر اخبار زرد رپ باشد، اما نباید از استعداد او در ملودی‌سازی و کاور کردن سبک‌های روز دنیا غافل شد.

۶. جریان آلترناتیو و انتزاعی (صفیر، داریوش، بامداد)

در مقابل رپرهای تجاری بالا، گروهی در نسل ۳ ظهور کردند که راه بهرام و سورنا را با پیچیدگی بیشتری ادامه دادند. این‌ها رپرهای محبوبِ منتقدان هستند:

• صفیر (Safir): او صاحب سبک فلو ملی (جریان ملی) است. صفیر کلمات را جوری ادا می‌کند که انگار نقالی می‌کند. دایره واژگان او بسیار وسیع و ادبی است. (اثر شاخص: تکیه بر باد)
• داریوش (Dariush): از اعضای تشکل ملتفت. موزیک‌های او کوتاه، کوبنده و پر از آرایه‌های سخت ادبی است. او صدای اعتراضِ روشنفکرانه است.
• بامداد (Bamdad): رپری با صدای گرم و فضایی شاعرانه که بیشتر در جریان زیرزمینی و غیرتجاری فعالیت می‌کند و بر مفاهیم اجتماعی عمیق تمرکز دارد.

سایر استعدادهای نسل ۳

این لیست بدون نام بردن از این هنرمندان تکنیکی کامل نمی‌شود:

• دانیال (Daniyal): رپری که از دل مسابقات استعداد یابی رپ بیرون آمد و با تکنیک بالای خود در استوری‌تلینگ (قصه‌گویی) جایگاهش را تثبیت کرد.
• کنیس (Canis): خواننده‌ای با صدای خاص که بیشتر در سبک R&B فعالیت دارد و همکاری‌های درخشانی با رپرهای بزرگ (مثل زخمی و شایع) داشته است.
• اردوان (Ardavan): او نیز از پیشگامان سبک‌های مدرن و الکترونیک در رپ فارسی است که روی تنظیم و پروداکشن موزیک‌ها تمرکز زیادی دارد.

نسل چهارم: انقلاب دریل، سرعت و ساختارشکنی

اگر نسل یک «پیام» داشت و نسل دو «تکنیک»، نسل چهار «وایب» (Vibe) و «تصویر» دارد. رپرهای این نسل رک و بی‌پروا هستند، درگیری‌های (Beef) زیادی دارند و موسیقی آن‌ها بیس‌های سنگین و کوبنده دارد که جان می‌دهد برای سیستم‌های صوتی ماشین و باشگاه.

۱. هیپ‌هاپولوژیست؛ دکترِ دریل فارسی (Hiphopologist)

سروش (ملقب به دکتر) رهبر بلامنازع جریان دریل (Drill) در ایران است. او یک پزشک واقعی است که توانسته ادبیات تخصصی پزشکی را با خشن‌ترین ادبیات خیابانی ترکیب کند.

• سبک و محتوا: موسیقی دریل با ریتم‌های شکسته و بیس‌های لرزاننده شناخته می‌شود. هیپ‌هاپولوژیست با صدای خش‌دار و فلوهای تهاجمی، این سبک را در ایران بومی کرد. او نماد تمرکززدایی از تهران است و پرچم رپ مازندران را بالا برد.
• آثار کلیدی: آلبوم کپسول (نقطه عطف دریل فارسی)، آهنگ نباید و ۵ صبح.
• جایگاه: او فعلاً یکی از ۳ رپر پرشنونده کل مارکت ایران است.

۲. گادپوری؛ ماشینِ رپ‌کُن (Godpoori)

پوری (از گیلان) تعریفی جدید از پشتکار ارائه داد. او لقب گاد (خدا) را نه برای کفرگویی، بلکه برای نشان دادن تسلط کاملش بر تکنیک رپ انتخاب کرد.

• ویژگی بارز: پوری خستگی‌ناپذیر است. در حالی که رپرهای قدیمی سالی یک کار می‌دهند، او هفته‌ای یک موزیک و ویدیو منتشر می‌کند! استفاده شیرین از لهجه گیلکی و ترکیب آن با فضای گنگستری، کاراکتری ترسناک اما دوست‌داشتنی از او ساخته است.
• تخصص: دیس‌بازی (Battle Rap). او تقریباً با نصف رپ فارسی درگیر شده و همیشه پاسخ‌های دندان‌شکنی داشته است.

۳. چرسی؛ اتمسفرِ جنوب و فشن (Chvrsi)

چرسی صدایی از بندرعباس است که گرما و شرجی بودن جنوب را وارد رپ مدرن کرد. او فقط یک رپر نیست؛ یک آیکونِ فشن و استایل هم هست.

• سبک: موزیک‌های چرسی معمولاً اتمسفریک هستند. او روی بیت‌های مدرن و فضایی (Spacey) می‌خواند. همکاری‌های او با رپرهای دیگر (مثل ترک بذار توی حال خودم باشم) همیشه هیت شده است.
• نکته: او نشان داد که رپ کردن با لهجه جنوبی چقدر می‌تواند جذاب و ریتمیک باشد.

۴. دورچی؛ پدیده عجیب و وایرال (Dorchi)

دورچی (Dorchi) خط‌شکن‌ترین چهره این لیست است. سبک او «مامبل رپ» (Mumble Rap) است؛ سبکی که در آن کلمات کشیده می‌شوند، نامفهوم ادا می‌شوند و تمرکز روی ملودی و حسِ ناله‌مانند است.

• چرا معروف شد؟ ویدیوهای او در تیک‌تاک و اینستاگرام به خاطر استایل عجیب، حرکات بدن خاص و میم‌هایی که از رویش ساخته شد، منفجر شدند. اما پشت این ظاهر عجیب، ملودی‌سازی‌های بسیار قوی وجود دارد.
• اثر شاخص: آهنگ Damn Things که تمام اینستاگرام را پر کرد.

۵. شاپور؛ احیاگرِ رپ اعتراضی (Shapoor)

در میان هیاهوی دریل و پارتی، شاپور (عضو جدید تشکل ملتفت) پرچم رپ سیاسی و اعتراضی را نگه داشت. او را جانشین خلفِ هیچکس و فدایی می‌دانند.

• سبک: صدای شاپور لاتی، تهرانی و بسیار محکم است. او از اصطلاحات قدیمی و کوچه بازاری برای نقد تندترین مسائل سیاسی روز استفاده می‌کند. تکنیک او در قافیه‌بازی حیرت‌انگیز است.
• آثار: قاسم کجایی و اطلاعات.

۶. ویناک؛ تاریکیِ زیرزمینی (Vinak)

ویناک نماینده بخش تکنیکی و کمتر تجاری نسل ۴ است. او علاقه‌ای به شوآف‌های اینستاگرامی ندارد و روی کیفیت هنری کارش تمرکز می‌کند.

• سبک: موزیک‌های ویناک فضایی مرموز، تیره و سینمایی دارند. او داستان‌سرای خوبی است و ویدیوهایش معمولاً سناریوهای پیچیده‌ای دارند. طرفداران او کسانی هستند که رپ را جدی‌تر دنبال می‌کنند.

۷. ۰۲۱کید؛ لینکِ لندن (021Kid)

اگرچه او در لیست اولیه شما نبود، اما نام بردن از او برای درک دریل واجب است. تونی (۰۲۱کید) مقیم لندن است و اولین کسی بود که رپ فارسی را روی بیت‌های دریل UK اجرا کرد.

• اهمیت: او پلی است بین رپ فارسی و رپرهای بزرگ جهانی (مثل همکاری با Russ Millions). کل‌کل‌های او با پوری و هیپ‌هاپولوژیست، تنور نسل ۴ را داغ کرد.

سایر استعدادهای درخشان نسل ۴

این نسل پر از استعداد است که هر کدام رنگ خاصی دارند:

• ناجی (Naji): شاید شاعرانه‌ترین رپر این نسل. برخلاف جریان خشن دریل، ناجی متن‌های عمیق، احساسی و ادبی می‌نویسد. (گزینه‌ای عالی برای طرفداران سورنا و بهرام).
• آیریک و ایسین (Eycin & Ayrik): نمایندگان سبک گنگ با صداهای بم و کلفت. ایسین با صدای خش‌دارش در موزیک‌های دریل بسیار ترسناک و جذاب ظاهر می‌شود.
• یانگ صادن (Young Sudden): او را سلطان فلو نسل جدید می‌دانند. تغییر سرعت و ریتم در موزیک‌های او دیوانه‌کننده است.
• ممزی (Mamzi): رپری با استایل متفاوت که روی بیت‌های خاص و الکترونیک می‌خواند و فاز پارتی‌های زیرزمینی را تداعی می‌کند.
• هومان (Hooman): خواننده‌ای که مرز بین رپ و موسیقی آلترناتیو/راک را برداشته و فضایی بسیار احساسی و مدرن دارد.

رپ: سمفونی خیابان‌ها؛ صدایی که هرگز خاموش نمی‌شود

مرور تاریخچه رپ فارسی شبیه به ورق زدن یک کتاب داستان پرماجراست. داستانی که با ضبط‌های بی‌کیفیت روی نوار کاست در زیرزمین‌های تهران شروع شد (نسل ۱)، با تکنیک و ادبیات درآمیخت (نسل ۲)، رنگ و بوی ملودی گرفت (نسل ۳) و حالا با بیس‌های کوبنده دریل، مرزهای بین‌المللی را رد کرده است (نسل ۴).

شاید دعوای بین «طرفداران نسل یک» و «مخاطبان نسل چهار» همیشه ادامه داشته باشد، اما حقیقت این است که رپ فارسی یک پیکر واحد است. یاس و هیچکس ریشه این درخت هستند و گادپوری و هیپ‌هاپولوژیست، میوه‌های تازه‌ی آن.

مهم نیست که شما طرفدار جملات سنگین بهرام هستید یا با وایبِ عجیب دورچی حال می‌کنید؛ مهم این است که این موسیقی توانسته صدای نسل‌های مختلف ایران باشد.

حالا میکروفون دست شماست! اگر قرار باشد فقط یک رپر را به عنوان پادشاه ابدی رپ فارسی انتخاب کنید، رأی شما به چه کسی است؟ آیا فکر می‌کنید تکنیک نسل جدید بهتر است یا حس‌وحال نسل قدیم؟ نظرات شما، این لیست را کامل‌تر می‌کند. همین پایین برایمان بنویسید.