به گزارش همشهری آنلاین، آیا تا به حال با توده‌ای دردناک و قرمز روی پوست خود روبه‌رو شده‌اید که بعد از چند روز پر از چرک شده و به‌طور خودبه‌خود تخلیه شده باشد؟ این وضعیت ممکن است نشانه‌ای از کورک پوستی یا دمل باشد. کورک‌ها اغلب آزاردهنده‌اند و ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند. اما چه چیزی باعث شکل‌گیری آن‌ها می‌شود و چگونه می‌توان آن‌ها را درمان یا از بروزشان پیشگیری کرد؟ در این مقاله به‌طور کامل به بررسی این مشکل شایع پوستی می‌پردازیم.
کورک یا دمل چیست و چرا باید آن را بشناسیم؟
کورک پوستی یا دمل که در زبان عامیانه به آن دمل نیز گفته می‌شود، نوعی عفونت پوستی است که در فولیکول مو یا غدد چربی شروع می‌شود. این عفونت معمولاً ناشی از باکتری استافیلوکوک طلایی است که از طریق خراش‌ها یا زخم‌های کوچک به داخل پوست نفوذ می‌کند. در ابتدا، کورک به صورت یک توده سفت، قرمز و دردناک ظاهر می‌شود که به مرور پر از چرک شده و ممکن است خودبه‌خود یا با درمان تخلیه شود.
شناخت این عارضه اهمیت زیادی دارد. زیرا در مواردی ممکن است دمل‌ها به صورت مکرر ظاهر شوند یا نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشند. همچنین اگر به‌درستی درمان نشوند، احتمال دارد عفونت به بافت‌های اطراف گسترش پیدا کند و نیاز به درمان‌های جدی‌تری داشته باشد.
بیشتر بخوانید: نکاتی که باید درباره جوش‌های صورت بدانید | این جوش ها را فشار ندهید
علائم و نشانه‌های کورک پوستی
کورک پوستی یا دمل ظاهر نسبتاً مشخصی دارند، اما ممکن است با جوش‌های ساده یا سایر عفونت‌های پوستی اشتباه گرفته شوند. علائم اولیه معمولاً شامل یک برآمدگی کوچک، سفت و قرمز رنگ روی پوست است. این برآمدگی به‌تدریج بزرگ‌تر شده و دردناک‌تر می‌شود. با گذشت چند روز، در مرکز آن یک نقطه سفید یا زردرنگ شکل می‌گیرد که نشان‌دهنده تجمع چرک است. این چرک ممکن است خودبه‌خود تخلیه شود یا نیاز به تخلیه پزشکی داشته باشد.
برخی افراد ممکن است علائم عمومی‌تری مانند تب، بی‌حالی یا تورم غدد لنفاوی اطراف محل کورک را نیز تجربه کنند. این نشانه‌ها می‌توانند هشداری برای گسترش عفونت باشند و نیاز به توجه فوری پزشکی دارند.
بیشتر بخوانید: علت جوش در نقاط مختلف صورت چیست؟ + روش درمان
دلایل بروز کورک و عوامل خطر
دلایل مختلفی ممکن است باعث ایجاد کورک پوستی یا دمل در بدن شوند. یکی از اصلی‌ترین عوامل، عفونت باکتریایی است، به‌ویژه باکتری استافیلوکوک که به راحتی از طریق خراش‌های کوچک یا بریدگی‌های سطحی وارد پوست می‌شود. اما برخی عوامل می‌توانند احتمال بروز دمل را افزایش دهند:
- رعایت نکردن بهداشت فردی یا استفاده از لباس‌های آلوده و تنگ
- تعریق زیاد، به‌ویژه در نواحی‌ای که هوا کمتر جریان دارد مانند زیربغل یا کشاله ران
- اصلاح نادرست یا استفاده از تیغ‌های غیربهداشتی که باعث تحریک پوست می‌شود
- ضعف سیستم ایمنی به دلیل بیماری‌هایی مانند دیابت، HIV یا مصرف داروهای خاص
- سوءتغذیه و کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین C و مواد معدنی نظیر روی
- سابقه خانوادگی در ابتلا به عفونت‌های پوستی
بیشتر بخوانید: علت اصلی جوش چرکی چیست؟ درمان خانگی جوش های چرکی و دردناک
درمان کورک پوستی چگونه انجام می‌شود؟
بسته به شدت و اندازه کورک، روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. بسیاری از دمل‌ها با مراقبت‌های ساده خانگی بهبود می‌یابند، اما در برخی موارد درمان پزشکی ضروری است.
استفاده از کمپرس گرم یکی از رایج‌ترین راه‌ها برای تسریع روند تخلیه کورک است. گرما باعث افزایش جریان خون در محل عفونت شده و به بدن کمک می‌کند تا سریع‌تر با باکتری مقابله کند. روزی چند بار، هر بار حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کمپرس گرم می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
در مواردی که عفونت شدیدتر است یا فرد دچار دمل‌های مکرر می‌شود، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این داروها به صورت خوراکی یا موضعی استفاده می‌شوند و باکتری عامل عفونت را از بین می‌برند.
اگر کورک بسیار بزرگ یا عمیق باشد و خودبه‌خود تخلیه نشود، نیاز به تخلیه توسط پزشک وجود دارد. در این روش، با بی‌حسی موضعی یک برش کوچک روی دمل ایجاد شده و چرک تخلیه می‌شود. این کار باید حتماً در محیطی بهداشتی انجام شود تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
اقدامات مراقبتی روزانه برای بهبود سریع‌تر کورک پوستی یا دمل
رعایت برخی نکات ساده و روزمره می‌تواند به کاهش التهاب، جلوگیری از گسترش عفونت و بهبود سریع‌تر دمل کمک کند. این اقدامات عبارت‌اند از:
- شست‌وشوی روزانه محل کورک با آب ولرم و صابون آنتی‌باکتریال
- پرهیز از دستکاری یا ترکاندن کورک با دست
- استفاده از گاز استریل یا پانسمان تمیز برای پوشاندن محل
- تعویض مرتب پانسمان برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها
- خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ یا الیاف مصنوعی
- افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه، به‌ویژه منابع غنی از ویتامین C و روی
- نوشیدن مقدار کافی آب برای حفظ سلامت پوست و دفع مواد زائد از بدن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد، دمل‌ها طی چند روز با مراقبت خانگی بهبود می‌یابند. اما در برخی شرایط باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد:
اگر دمل بسیار بزرگ شده و با درد زیادی همراه است یا تب و علائم عمومی دیگر بروز کرده‌اند، باید معاینه پزشکی انجام شود. همچنین اگر فرد سابقه بیماری‌های مزمن مانند دیابت دارد یا سیستم ایمنی او ضعیف است، بهتر است درمان تحت نظر پزشک انجام شود. ظاهر شدن دمل در نقاط حساسی مانند صورت، گردن یا اطراف چشم‌ها نیز نیاز به بررسی فوری دارد، زیرا در این نواحی خطر گسترش عفونت به مغز بیشتر است.
مراقب پوستت باش؛ پیشگیری بهتر از درمان
کورک پوستی یا دمل یک مشکل نسبتاً رایج اما قابل پیشگیری است. با رعایت بهداشت فردی، پوشیدن لباس‌های مناسب، اصلاح صحیح و تغذیه سالم می‌توان تا حد زیادی از بروز این عارضه جلوگیری کرد. توجه به علائم اولیه و اقدام زودهنگام برای درمان، کلید جلوگیری از گسترش عفونت است. اگر با دمل‌های مکرر یا مقاوم مواجه هستید، مشاوره با پزشک متخصص می‌تواند به شناسایی علت زمینه‌ای و درمان مؤثر کمک کند.
