ماجرای تنها زن شبیه خوان ایران مستند شد/ ایستادن برابر سنت‌های مردسالار

رضا صافی کارگردان مستند «روزی روزگاری زینب» در گفت‌وگو با میزان و داستان این فیلم که درباره زندگی مریم رنجبر تنها شبیه خوان زن ایران است، گفت: خانم رنجبر از دهه ۷۰ و نزدیک به ۳۲ سال است که در این فضا فعالیت دارد. تعزیه از زمان صفویه در ایران رواج داشته و بزرگداشتی برای قیام عاشورا محسوب می‌شود، هر چند این آیین چند صد سال در ایران رواج دارد، اما عموماً شبیه‌خوان‌ها مرد هستند و حتی نقش زنان توسط مردان خوانده می‌شود. 

رضا صافی ادامه داد: قبل از انقلاب حضور کمرنگ زنان در حاشیه مراسم تعزیه دیده می‌شده اما به نوعی حضور زنان در تعزیه و شبیه‌خوانی عموماً ممنوعیت دارد و این ممنوعیت پشتوانه شرعی نداشته، بلکه بیشتر به واسطه پشتوانه سنتی شکل گرفته است. 

این کارگردان تاکید کرد: مریم رنجبر در مقابل چنین باوری ایستاده و با تلاش و پشتکار از سنت تعزیه کمک گرفته است تا در نقش شبیه‌خوان حضرت زینب (س) حاضر شود. شاید ابتدا کار برای او سخت بوده، اما به مرور زمان توانسته باوری صحیح را نهادینه کند و حتی به نوعی روحیات و خصوصیات حضرت زینب (س) را با اقدام خود فرهنگ‌سازی کند. 

صافی افزود: طبق گفته‌های خانم رنجبر، این بانو از قیام عاشورا الهام گرفته و استدلال منطقی و شریعت پسندی دارد، او می‌گوید وقتی حضرت زینب (س) در قیام عاشورا حضور یافت و در مقابل دشمن ایستاد، چرا شبیه‌خوان او یک مرد باشد. 

کارگردان فیلم سینمایی «بالابان» با اشاره به مطالعات گسترده درباره فعالیت احتمالی شبیه‌خوانان زن در سایر نقاط کشور افزود: مطالعات ما به فرد خاصی جز خانم رنجبر نرسید. خانم رنجبر در روستای درودگاه بوشهر کار خود را آغاز کرده و طبق بررسی‌های ما تنها زن شبیه خوان کشور است که در مراسم عمومی شبیه خوانی می‌کند و همچنان فعالیتش ادامه دارد. 

وی گفت: البته فعالیت زنان شبیه‌خوان در میناب گزارش شده است که مراسم شبیه‌خوانی با شبیه‌خوان‌های زن برپا می‌کنند و این مراسم صرفاً برای خانم‌ها برگزار می‌شود و حتی پسر بچه‌ها اجازه حضور ندارد. 

این کارگردان با اذعان به اینکه فعالیت خانم رنجبر در مراسم عمومی شبیه‌خوانی است، ادامه داد: ایشان توانسته در طول فعالیت خود شاگردان متعددی تربیت کرده و زمینه‌ساز ورود خانم‌ها به این عرصه شود. خانم رنجبر، زنی است که مقابل یکی از سنت‌هایی که روح خود را از دست داده و به محدودیت تبدیل شده، ایستاده و با تلاش خود نشان داده که می‌توان با کمک همان سنت‌ها برای دمیدن روح تازه و شکستن محدودیت‌ها حرکت کرد. 

این کارگردان ابراز امیدواری کرد «روزی روزگاری زینب» در نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» نمایش داشته باشد و پس از آن، فرصت اکران آنلاین هم پیدا کند. 

انتهای پیام/