دکترای بهنوش طباطبایی یا شوی سلبریتی در آکادمی؟ / از دانشگاه تا «فرش قرمز»

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، همه چیز در فضای علمی کشور به حاشیه رفته بود، جز مدرک دکتری! جایی که گویی نه علم، بلکه نمایش و شهرت تعیین‌کننده شأن و ارزش آدم‌ها شده است. تازه‌ترین مصداقش، ویدیوی اشک شوق بهنوش طباطبایی در جشن فارغ‌التحصیلی دکترای روانشناسی بالینی از دانشگاه آزاد بابل است؛ ویدیویی که بیش از آن‌که نشانی از موفقیت علمی داشته باشد، رنگ و بوی یک شوی رسانه‌ای دارد.

در حالی‌که بسیاری از پژوهشگران و دانشجویان کشور بی‌هیاهو سال‌ها برای مدرک دکتری تلاش می‌کنند، جشن فارغ‌التحصیلی یک بازیگر در دانشگاه آزاد بابل، با آهنگ علیرضا قربانی، بادیگارد و تشریفات مجلل، موجی از انتقاد را در فضای مجازی به راه انداخت. آیا آکادمی‌ها به میدان نمایش سلبریتی‌ها تبدیل شده‌اند؟

«نمایش سلبریتی» در لباس دانشگاهی

کاربران شبکه‌های اجتماعی با پخش شدن تصاویر و ویدئو‌های مربوط به جشن فارغ‌التحصیلی این بازیگر واکنش نشان دادند:

«از کی تا حالا دانشجو در ردیف استاد‌ها می‌نشیند؟»،

«بادیگارد برای چه کسی؟ برای دانشجویان؟»،

«این مسخره‌بازی‌ها چیه؟ انگار جایزه نوبل گرفته!»

اینها تنها بخشی از واکنش‌هایی است که نشان می‌دهد جامعه علمی از دیدن چنین صحنه‌هایی خسته شده است. به نظر می‌رسد وقتی دانشگاه به «صحنه نمایش» و فارغ‌التحصیلی به «فرش قرمز» تبدیل شود، فاصله علم و نمایش به‌شکل خطرناکی کم می‌شود.

دکترای روانشناسی یا نقش تازه در سینما؟

رشته تحصیلی بهنوش طباطبایی ـ روانشناسی بالینی ـ خود نقطه جالبی در این ماجراست. بازیگری ارتباط نزدیکی با شناخت انسان، احساسات و انگیزه‌ها دارد. در این معنا، مدرک روانشناسی می‌تواند حتی به کار او در سینما عمق بیشتری بدهد. اما آیا چنین جشنی واقعاً از علم و تلاش ناشی شده، یا از شهرت و برند شخصی او؟

«زن قهرمان» یا تبعیض در دیده شدن؟

در ویدیو، طباطبایی در میان تشویق‌ها و آهنگ علیرضا قربانی، لقب «زن قهرمان» گرفت. اما پرسش کاربران طعنه‌آمیز بود:

«مگر بقیه زنان این کشور دکتری نمی‌گیرند؟ چرا فقط برای او آهنگ پخش می‌شود؟»

زنان بسیاری در ایران با تلاش و بدون دیده شدن، به دستاورد‌ها و درجات علمی بالا می‌رسند، اما، چون چهره رسانه‌ای نیستند، کسی آنها را «قهرمان» نمی‌نامد.

بادیگارد در جلسه دفاع؟ امنیت در برابر علم؟

یکی از نکات بحث‌برانگیز، حضور بادیگارد در مراسم بود. تصاویری از ورود طباطبایی به سالن دفاع با محافظ منتشر شد. کاربران پرسیدند:

«در محیط علمی، بادیگارد دقیقاً در برابر چه کسی؟»

در حالی که دکترا باید نماد پژوهش، تحقیق و فرهیختگی باشد، چنین صحنه‌هایی بیشتر شبیه ورود به یک فستیوال سینمایی است تا دفاع علمی.

آکادمی یا شو تلویزیونی؟

در روزگاری که دانشگاه‌ها باید مأمن پژوهش و اندیشه باشند، تبدیل شدن مراسم علمی به جشن‌های پرزرق و برق، نه‌تنها شأن علم را پایین می‌آورد، بلکه مفهوم «تلاش آکادمیک» را هم زیر سؤال می‌برد.

به قول یکی از کاربران:

«وقتی دانشگاه می‌شود سلبریتی‌شو، از سطح جامعه چه انتظاری دارید؟»

مدرک بهانه‌ای برای تبلیغ

با همه‌ی این نقدها، نمی‌توان نادیده گرفت که ورود بازیگران به رشته‌های دانشگاهی، اگر واقعی و از سر علاقه باشد، اتفاق مثبتی است. یادگیری، رشد و توسعه فردی هیچ‌وقت بد نیست. اما وقتی علم هم به ابزار شهرت تبدیل می‌شود، نتیجه‌اش همین است: مدرک بهانه‌ای برای تبلیغ، و دانشگاه به صحنه‌ای برای نمایش.

به لجن کشیدن مدرک

فارغ‌التحصیلی بهنوش طباطبایی می‌توانست یک خبر ساده و محترمانه درباره تلاش شخصی یک هنرمند باشد، اگر به جای اشک شوق، بادیگارد و آهنگ قربانی، نشانی از علم، فروتنی و شأن دانشگاه در آن دیده می‌شد.

اما در این میان یک چیز روشن است:

آن‌چه امروز در آکادمی‌های ما به لجن کشیده شده، «مدرک» است؛ نه معنا و نه اعتبار آن.