آتش‌سوزی مرگبار هنگ‌کنگ، زنگ خطر ایمنی آسمان‌خراش‌ها را به صدا درآورد

فاجعه آتش‌سوزی گسترده در مجتمع برج‌های «وانگ فوک کورت» در هنگ‌کنگ بار دیگر ضعف‌های ساختاری، نواقص نظارتی و خطرات پنهان در نوسازی ساختمان‌های بلندمرتبه این شهر را آشکار کرد؛ شهری که ایمنی در آسمان‌خراش‌های فشرده‌اش همواره موضوعی حیاتی و بحث‌برانگیز بوده است.

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، گزارش‌های اولیه از حادثه هولناک روز چهارشنبه در منطقه تای‌پو نشان می‌دهد که آتش‌سوزی دقیقاً ساعت ۲:۵۲ بعدازظهر و از داربست‌های بیرونی ساختمان «وانگ چونگ هاوس» آغاز شد؛ جایی که عملیات نوسازی در جریان بود و کل بدنه برج با داربست‌های بامبو و پوشش‌های پلاستیکی محصور شده بود. شعله‌ها با سرعتی غیرمنتظره از داربست‌ها به طبقات بالاتر رسیده و سپس به سایر برج‌های مجاور سرایت کردند؛ اتفاقی که یکی از مرگبارترین آتش‌سوزی‌های سال‌های اخیر هنگ‌کنگ را رقم زد.

مجتمع وانگ فوک کورت شامل هشت برج ۳۱ طبقه و نزدیک به چهار هزار سکنه است که بسیاری از آنها سالمندان و خانواده‌های کم‌درآمد هستند. هنگامی که آتش آغاز شد، ساکنان که به دلیل عملیات بازسازی، پنجره‌های خود را بسته و صدای آژیر را کمتر شنیده بودند، تنها زمانی متوجه حادثه شدند که آتش از بیرون ساختمان به سرعت بالا می‌کشید. بیش از ۲۰۰ خودروی آتش‌نشانی و بیش از ۱۰۰ آمبولانس به محل اعزام شدند، اما گرمای شدید، ریزش اجزای داربست و شدت شعله‌ها دسترسی نیروهای امدادی به طبقات فوقانی را بسیار دشوار کرد.

هرچند علت دقیق حادثه هنوز مشخص نشده، اما یافته‌های اولیه نشان می‌دهد ترکیب داربست‌های بامبو، تورهای سبز کارگاهی، پوشش‌های پلاستیکی و حتی مصالحی که گفته می‌شود مطابق استانداردهای ایمنی آتش نبوده‌اند، نقش اصلی را در تشدید سرعت گسترش حریق ایفا کرده‌اند. در برخی از واحدها نیز پنجره‌ها با فوم‌های عایق‌بندی مسدود شده بود؛ اقدامی که در پروژه‌های نوسازی مرسوم است اما در شرایط بحران، مسیر خروج و تهویه را عملاً از کار می‌اندازد.

این حادثه لایه‌ای عمیق‌تر از مشکلات ایمنی در آسمان‌خراش‌های هنگ‌کنگ را آشکار می‌کند؛ مشکلاتی که ریشه آنها به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. بسیاری از برج‌های مسکونی شهر، پیش از اجرای استانداردهای نوین ایمنی آتش در دهه ۱۹۸۰ ساخته شده‌اند و هنوز با همان زیرساخت‌های قدیمی اداره می‌شوند. در چنین ساختمان‌هایی، ایمنی داخلی تنها بخشی از مسئله است؛ زیرا زمانی که شعله‌ها از نمای بیرونی و از طریق داربست‌ها به طبقات می‌رسند، سیستم‌های سنتی هشدار و اطفا عملاً بی‌اثر می‌شوند.

آتش‌سوزی مرگبار هنگ‌کنگ زنگ خطر ایمنی آسمان‌خراش‌ها را به صدا درآورد

هنگ‌کنگ همچنان یکی از معدود شهرهای جهان است که داربست بامبو را در ابعاد گسترده استفاده می‌کند. هرچند این داربست‌ها ارزان و قابل انعطاف‌اند، اما ماهیتی کاملاً قابل اشتعال دارند. در کنار آنها تورهای سبز و پلاستیک‌هایی که دور ساختمان‌ها پیچیده می‌شود، می‌تواند مانند سوخت عمل کند و آتش را در چند ثانیه از طبقه‌ای به طبقه دیگر منتقل کند. طبق آمار رسمی، تنها بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴، ۲۲ کارگر در حوادث مرتبط با داربست بامبو جان باخته‌اند. دولت هنگ‌کنگ از اوایل سال ۲۰۲۵ طرحی برای جایگزینی تدریجی این سازه‌ها با داربست‌های فلزی آغاز کرده، اما این طرح تنها شامل پروژه‌های دولتی است و بخش خصوصی همچنان از روش‌های سنتی استفاده می‌کند؛ آن هم بدون الزام جدی برای رعایت استانداردهای آتش.

ناظران و کارشناسان می‌گویند نظارت بر مصالح و تجهیزات موقت مورد استفاده در نوسازی‌ها، از جمله توری‌ها، روکش‌ها، فوم‌ها و عایق‌های خارجی، سال‌هاست دچار ضعف ساختاری است. نبود یک سیستم یکپارچه نظارتی و پراکندگی مسئولیت میان چندین نهاد، باعث شده کنترل کیفیت این مواد دشوار و در برخی موارد تقریباً غیرممکن باشد. حادثه تای‌پو نمونه‌ای روشن از خطرات پنهانی است که با وجود هشدارهای مکرر متخصصان، جدی گرفته نشده‌اند.

تراکم فوق‌العاده بالای زندگی شهری در هنگ‌کنگ نیز خطر چنین حوادثی را چند برابر می‌کند. برج‌ها در فاصله‌ای بسیار نزدیک به هم ساخته شده‌اند و پوشش داربستی مشترک میان چند ساختمان می‌تواند مانند پلی برای عبور آتش عمل کند. در وانگ فوک کورت، همین تراکم بالا و داربست‌های به‌هم‌پیوسته، زمینه‌ساز گسترش انفجاری شعله‌ها شد.

آتش‌سوزی مرگبار هنگ‌کنگ زنگ خطر ایمنی آسمان‌خراش‌ها را به صدا درآورد

تا صبح پنجشنبه، بخشی از واحدها همچنان در حال سوختن بودند، هرچند شدت آتش کاهش یافته بود. ۵۵ نفر کشته شده و صدها نفر مفقود گزارش شده‌اند و بیش از ۹۰۰ نفر به پناهگاه‌های موقت انتقال یافته‌اند. جان لی، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ، وعده داده است که تحقیقات کاملی انجام دهد و تأکید کرده که این فاجعه «سوالات بسیار جدی درباره ایمنی نوسازی و آمادگی شهری برای آتش‌سوزی» را مطرح کرده است.

با وجود سوابق متعدد آتش‌سوزی‌های مرتبط با نما و داربست در جهان، حادثه تای‌پو بار دیگر نشان می‌دهد که تمرکز صرف بر ایمنی داخلی ساختمان کافی نیست. آنچه روی نمای یک برج نصب می‌شود چه داربست بامبو، چه تور کارگاهی، چه فوم‌های عایق‌بندی می‌تواند مسیر آتش را تغییر دهد و یک حادثه محدود را به بحرانی ملی تبدیل کند. هنگ‌کنگ اکنون ناگزیر است سیاست‌های ایمنی خود را در حوزه نوسازی، مواد مصرفی، نظارت بر پیمانکاران و بازسازی ساختمان‌های قدیمی بازنگری کند و در مسیری سریع‌تر و جدی‌تر گام بردارد.

فاجعه تای‌پو نه تنها زنگ خطری برای هنگ‌کنگ، بلکه هشداری برای تمام شهرهای بلندمرتبه جهان است؛ شهرهایی که نوسازی مداوم و وابستگی به داربست و پوشش‌های موقت، اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند در چند دقیقه به فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر تبدیل شود.

پیشنهادی باخبر