حیدری در گفتوگو با ایلنا:
ماهانه شاهد سفرهای مقامات آذربایجانی و اسرائیلی هستیم/ هیچ سندی در خصوص احتمال نقشآفرینی آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه نداریم
کارشناس حوزه قفقاز گفت: سه سال پیش بود که سفارت آذربایجان در اسرائیل افتتاح شد و روابط آنها وارد سطح جدیدی شد که بهطور قابل توجهی ارتقا یافته است. بهطور متوسط، ما ماهانه شاهد سفرهای مقامات دو طرف هستیم؛ مقامات اجرایی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی روابطی را برقرار کردهاند. در جنگ ۲۰۲۰ قرهباغ، آنچه که مشخص است، تسلیحات اسرائیلی به همراه ترکیه توانست صحنه جنگ را تغییر دهد و سهم زیادی در پیروزی آذربایجان در جنگ قرهباغ علیه ارمنستان داشت اما همانطور که مقامات نظامی و امنیتی ما بعد از جنگ عنوان کردند، ما سندی دال بر حمایت یا نقشآفرینی آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران و له اسرائیل نداشتیم.
علی حیدری کارشناس مسئل قفقاز در گفتوگو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از سفر عراقچی به آذربایجان و رایزنی میان تهران و باکو، همچنین تهدیداتی که از سوی همکاریهای میان جمهوری آذربایجان و اسرائیل متوجه ایران است، گفت: روابط آذربایجان با اسرائیل بهطور کلی یک روابط راهبردی است که طی یک دهه اخیر، بهویژه در حوزههای مختلف اقتصادی، کشاورزی، صنعتی، نظامی، امنیتی و تسلیحاتی، توسعه و عمق بسیار زیادی پیدا کرده است.
جمهوری آذربایجان و اسرائیل همکاری تسلیحاتی دارند
وی ادامه داد: سه سال پیش بود که سفارت آذربایجان در اسرائیل افتتاح شد و روابط آنها وارد سطح جدیدی شد که بهطور قابل توجهی ارتقا یافته است. بهطور متوسط، ما ماهانه شاهد سفرهای مقامات دو طرف هستیم؛ مقامات اجرایی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی روابطی را برقرار کردهاند. در جنگ ۲۰۲۰ قرهباغ، آنچه که مشخص است، تسلیحات اسرائیلی به همراه ترکیه توانست صحنه جنگ را تغییر دهد و سهم زیادی در پیروزی آذربایجان در جنگ قرهباغ علیه ارمنستان داشت.
ما هیچ سندی در خصوص احتمال نقشآفرینی آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه نداریم
زنگزور آذربایجان را تبدیل به هاب منطقه میکند
این کارشناس سیاست خارجی درباره احتمال نقشآفرینی آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه، تصریح کرد: سند متقن و مشخصی منتشر نشده است. بهعبارتی، بهصورت علنی و آشکار، ما هیچ سندی در این خصوص نداریم. همانطور که مقامات نظامی و امنیتی ما بعد از جنگ عنوان کردند، ما سندی دال بر حمایت یا نقشآفرینی آذربایجان در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران و له اسرائیل نداشتیم.
این تحلیلگر مسائل بینالملل در خصوص مسیرهای مواصلاتی و کریدور پرحاشیه زنگزور عنوان کرد: این کریدور از دو زاویه مورد توجه آذربایجان قرار دارد: یکی بحث سیاسی و دیگری بحث اقتصادی. در حوزه اقتصادی، همانطور که مقامات آذربایجان و ترکیه بارها عنوان کردند، این کریدور نقش بسیار زیادی در قرارگیری و تثبیت آذربایجان بهعنوان هاب ترانزیتی منطقه، بهویژه در قفقاز و آسیای مرکزی خواهد داشت. آنها تمامی تلاش خود را میکنند که بهعنوان کریدور میانی و یکی از شاخههای کمربند و جاده (یعنی جاده ابریشم چین) نقشآفرینی کنند. کمااینکه در کریدوری که قرار است راهاندازی شود و در حال حاضر بهعنوان کریدور ترامپ از آن یاد میشود، طرف آذربایجانی پیشبینی کرده که حداقل در سالهای اول، سالانه یک میلیارد دلار از این ترانزیت بهرهبرداری خواهد کرد.
زنگزور مسیر اتصال جهان ترک است
وی افزود: در بعد سیاسی، بار دیگر مقامات ترکیهای و آذربایجانی بارها عنوان کردند که این کریدور مسیر اتصال آنچه آنها جهان ترک مینامند را هموار خواهد کرد و بهصورت یکپارچه آنها را به هم متصل خواهد ساخت. به همین دلیل، قصد ندارند از راه اندازی این مسیر کوتاه بیایند. تا به حال بخش اعظم مسیر که در خاک آذربایجان است، آمادهسازی شده و بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد آن آماده شده است. آنها اعلام کردند که تا پایان سال ۲۰۲۶، تمام مسیر خاکی و مسیر این کریدور در خاک آذربایجان و ترکیه تکمیل خواهد شد.
روسیه میتواند برای دور زدن تحریمهای غرب علیه خود به کریدور زنگزور متکی باشد
حیدری درباره نقش روسیه در حوزه قفقاز و ارزیابی خود از سفر عراقچی به روسیه و بلاروس گفت: روسیه، بهطور سنتی، آسیای میانه و قفقاز را بهعنوان حیات خلوت خود داشته و همیشه نقش مسلطی در این منطقه ایفا کرده است. اما در جنگ اوکراین، نقش روسیه در قفقاز کمرنگ شده و به نوعی آزادی عمل بیشتری به ترکیه و آذربایجان در این منطقه داده است. روسیه نیز از ایجاد این کریدور چندان متضرر نخواهد شد. اگرچه با راهاندازی این کریدور، نفوذ و قدرت ترکیه و آذربایجان در قفقاز جنوبی افزایش خواهد یافت، اما روسیه میتواند برای دور زدن تحریمهای غرب علیه خود به این کریدور متکی باشد و حداقل در ظاهر با ایجاد این کریدور مخالفتی نداشته باشد. با این حال، ملاحظاتی نسبت به نوع راهاندازی این کریدور وجود دارد. موضوع اصلی شکل توافق با ارمنستان است تا وضعیت از شکل کنونی پیچیدهتر نشود.
آذربایجان پذیرفته است که بخشی از کریدور زنگزور از ایران عبور کرد
این تحلیلگر مسائل قفقاز در رابطه با نگاه ایران به مسئله احداث کریدور زنگزور اظهار کرد: طرف ایرانی هم بر این اعتقاد است که اگر قرار است کریدوری در منطقه شکل بگیرد، باید موافقت همه طرفهای منطقهای، از جمله ارمنستان و ایران، جلب شود که با منافع اقتصادی آنها در تضاد و تعارض نباشد. این موضوع در ابتدا برای طرف آذربایجانی سخت بود، اما به تدریج لایههایی از نرمش و عقبنشینی را شاهد هستیم که نشانه رضایت طرف آذربایجانی برای عبور یک بخش از این کریدور میانی از ایران است که ما در حال حاضر به آن کریدور ارس میگوییم و در پی تکمیل کردن آن تا دو یا سه سال آینده هستیم.
سالیان درازی است که روابط گسترده و عمیقی با اروپا نداریم
وی در تشریح نقش دیپلماسی استانی در شرایط تحریمی بیان کرد: اولین هدف تحریم این است که کشور را از نظر اقتصادی به شرایط سختی وارد کند و نتواند مایحتاج حتی اولیه خود را تأمین کند. اما در سیاست توسعه روابط با همسایگان، ما شاهد هستیم که سیاست خارجی جمهوری اسلامی بهنوعی در جهت محکمتر شدن و تعمیق روابط با کشورهای همسایه دنبال میشود.
حیدری با اشاره به این نکته که تجارت خارجی ما با کشورهای همسایه و کشورهای شرقی، یعنی چین و روسیه، تقریباً بخش اعظم تجارت ما را تشکیل میدهد، تشریح کرد: اگرچه کشورهای غربی ما را تحریم کردهاند، اما سالیان درازی است که روابط گسترده و عمیقی با آنها نداریم؛ حداقل ۱۵ تا ۲۰ سال است که روابط تجاری و اقتصادی ما با کشورهای شرقی و همسایگان برقرار است. این راهبرد جدید جمهوری اسلامی در تعامل با همسایگان میتواند به ما کمک کند تا وضعیت اقتصادیمان و تأمین مایحتاجمان را بهگونهای بهتر مدیریت کنیم.
روابط ایران و قفقاز زمینه را برای تجارت فراآسیایی مهیا می کند
وی خاطرنشان کرد: مهمترین همسایگان ما کشورهایی مانند عراق هستند که واردکنندگان انرژی از ایران محسوب میشوند. همچنین کشورهایی مانند ترکیه و آذربایجان میتوانند مسیر دسترسی ما به تجارت فراآسیایی، یعنی اروپایی و حتی روسیه باشند. از این منظر، روابط با این کشورها میتواند برای ما بسیار مفید باشد، زیرا این کشورها بهعنوان پلی بین ایران و کشورهای دوردست مورد توجه هستند.
