ارقام پنهان؛ فیلمی علمی- فمینیستی
محبوبیت زنانۀ این فیلم در 9 سال اخیر، به خوبی نشان میدهد آمریکا و سایر جوامع غربی، با معیارهای فمینیستی، هنوز جوامع مطلوبی نیستند و این در واقع به معنای انتظارات برآورده نشدۀ فمینیسم از لیبرالیسم، حتی در سومین دهۀ قرن بیستویکم است.
عصر ایران؛ بانو بیدرانی - فیلم «ارقام پنهان» (یا اشخاص پنهان)، به کارگردانی تئودور ملفی، داستان واقعی سه زن آفریقایی-آمریکایی را روایت میکند که در دههٔ ۱۹۶۰ در ناسا کار میکردند و نقشی کلیدی در برنامهٔ فضایی آمریکا داشتند. این زنان، کاترین جانسون، دوروتی وان و ماری جکسون، با وجود تبعیضهای نژادی و جنسیتی، توانستند محاسبات و تحلیلهای حیاتی برای پرتاب فضانوردان به مدار زمین و ماموریتهای فضایی را انجام دهند. فیلم به شکلی هنرمندانه نشان میدهد که علم و نبوغ، حتی در محیطهای محدود و تبعیضآلود، میتواند مسیر تاریخ را تغییر دهد و زندگی میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار دهد.
کاترین جانسون ریاضیدان برجستهای بود که مسئولیت محاسبات مسیر پرتاب جان گلن، نخستین فضانورد آمریکایی را، که به مدار زمین رفت، بر عهده داشت. او با دقت، پشتکار و نبوغ ریاضیاتی خود، محاسباتی انجام داد که جان این فضانورد را نجات داد و موفقیت مأموریت را تضمین کرد. فیلم به خوبی نشان میدهد چطور کاترین در محیطی پر از تبعیض نژادی و جنسیتی، توانست اعتماد همکاران و رؤسای خود را جلب کند و در نهایت مسیر مأموریتهای فضایی آمریکا را تغییر دهد.
کاترین جانسون
دوروتی وان، مهندس کامپیوتر، بخشی از تیم طراحی نرمافزارهای پرواز بود و در فیلم نقش مهمی در انتقال محاسبات دستی به سیستمهای کامپیوتری ایفا میکند. او نمایندهٔ تغییرات فنی و نوآوری است؛ کسی که همزمان با یادگیری و تسلط بر کامپیوترهای اولیه، با موانع اجتماعی نیز مبارزه میکند. تلاشهای دوروتی باعث شد تا ناسا سریعتر به استفاده از کامپیوترهای دیجیتال روی بیاورد و دقت محاسبات افزایش یابد.
دوروتی وان
ماری جکسون، مهندس هوافضا و یکی دیگر از شخصیتهای اصلی فیلم، نمایندهٔ مسیرهای طولانی و چالشهای قانونی و اجتماعی برای زنان سیاهپوست در محیط علمی است. او برای ادامهٔ آموزش و تبدیل شدن به مهندس رسمی، مجبور به گذراندن مراحل و مجوزهای ویژه شد، اما با ارادهٔ قوی و نبوغ خود، توانست محدودیتها را کنار بزند و نقشی کلیدی در پروژههای مهندسی ناسا ایفا کند.
ماری جکسون
فیلم علاوه بر روایت تاریخی، جنبهٔ سینمایی و درام انسانی را نیز حفظ میکند. بازی بازیگران اصلی، بویژه تراجی پی. هنسون در نقش کاترین جانسون، اکتاویا اسپنسر در نقش دوروتی وان و جنل مونی در نقش ماری جکسون، حس واقعی تلاش، خلاقیت و مبارزه با تبعیض را منتقل میکند. این بازیها باعث شده بیننده نه تنها با دستاوردهای علمی شخصیتها آشنا شود، بلکه با کشمکشها و چالشهای انسانی آنان همذاتپنداری کند.
ساختار روایت فیلم یکی از نقاط قوت آن است. فیلم با ترکیب سکانسهای دراماتیک و لحظات آرامتر محاسباتی، ریتمی متعادل و جذاب ایجاد میکند. صحنههایی که کاترین یا دوروتی ساعتها روی محاسبات دقیق کار میکنند، با نورپردازی و موسیقی ملایم همراه شده است تا تمرکز ذهنی و فوریت تلاش علمی آنان به بیننده منتقل شود. این توجه به جزئیات، حس واقعی تلاش علمی در محیطی محدود و تحت فشار اجتماعی را به خوبی القا میکند.
یکی از جنبههای جذاب فیلم، تضادها و تعاملات بین شخصیتها است. فیلم نشان میدهد که چگونه این سه زن با همکاری، حمایت از یکدیگر و گاهی مقابله با موانع داخلی تیم، موفق شدند محدودیتهای محیط کار و جامعه را پشت سر بگذارند. این تعاملات انسانی، فیلم را از یک روایت صرف علمی به یک درام الهامبخش و انسانی تبدیل کرده است که بیننده را هم در مسیر علمی و هم در مسیر شخصیتی شخصیتها همراه میکند.
نمایی از فیلم
جزئیات تاریخی و علمی فیلم بسیار دقیق انتخاب شدهاند. موفقیت مأموریت جان گلن نه تنها به مهارت ریاضی کاترین بلکه به هماهنگی تیم و برنامهریزی دقیق پرتاب فضایی وابسته بود. فیلم به مخاطب نشان میدهد که علم، حتی زمانی که توسط افرادی نادیده گرفته شده یا محدود شده است، میتواند تغییرات تاریخی عظیم ایجاد کند. این دستاوردها بویژه در زمانی که تبعیض نژادی و جنسیتی بر زنان و افراد رنگینپوست سایه انداخته بود، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
از نظر طراحی تولید، فیلم دقیق و حسابشده عمل کرده است. لباسها، دکور و نورپردازی فضای دههٔ ۱۹۶۰ آمریکا را بازسازی میکنند. این جزئیات بصری به باورپذیری داستان کمک میکنند و حس زمان و مکان را برای مخاطب ملموس میکنند. موسیقی متن فیلم توسط هانس زیمر، فارل ویلیامز و بنجامین والفیش، ترکیبی از ملودیهای هیجانانگیز و آرامشبخش است که هم تعلیق علمی و هم جنبهٔ درام انسانی را تقویت میکند.
فیلم همچنین با تمرکز بر دستاوردهای علمی و تأثیر آنها بر تاریخ واقعی، الهامبخش است. موفقیت محاسبات کاترین در مسیر پرتاب جان گلن، نمونهای آشکار از تأثیر نبوغ پنهان بر سرنوشت میلیونها نفر است. فیلم به مخاطب نشان میدهد که استعداد و پشتکار، حتی در مواجهه با محدودیتهای اجتماعی، میتواند تغییرات ملموس و تاریخی ایجاد کند.
یکی از نکات تحلیلی جذاب، تاکید فیلم بر هماهنگی بین علم و اخلاق انسانی است. فیلم نشان میدهد که تلاش علمی بدون ارزشهای انسانی کامل نیست؛ احترام، همکاری و همدلی نقش مهمی در موفقیت مأموریتها دارد. شخصیتها نه تنها به فکر حل محاسبات هستند، بلکه باید با فشارهای بیرونی نیز مقابله کنند. این ترکیب، فیلم را هم واقعگرایانه و هم الهامبخش میکند.
نمایی از فیلم
«ارقام پنهان» در سال 2016 ساخته شد و در پایان همان سال به نمایش درآمد. فیلم با استقبال منتقدان مواجه و از سوی "هیأت بازبینی فیلم" به عنوان یکی از ده فیلم برتر سال 2016 انتخاب شد. «ارقام پنهان» را باید یک فیلم فمینیستی دانست چراکه علاوه بر زنگراییِ مشهود و برجسته در سراسر فیلم، مشکلات ریز زنانهای را هم در آن شاهد هستیم؛ مشکلاتی که زنان در محیطهای کاری مردمحور تجربه میکنند.
فیلم در واقع فضای جامعۀ آمریکا را در شصت سال قبل نشان میدهد؛ جامعهای که لیبرالترین جامعۀ جهان در آن زمان بود اما با متر و معیارهای فمینیستی، هنوز جامعهای نسبتا نامطلوب برای زنان بود. این ویژگی، یعنی جنبۀ نامطلوب پیشرفتهترین و آزادترین جامعۀ لیبرال جهان غرب در اوایل نیمۀ دوم قرن بیستم، در یکی از پیشرفتهترین نهادهای آن جامعه (ناسا) به تصویر کشیده میشود. یعنی وقتی در یکی از بهاصطلاح "باکلاسترین" سطوح کاری جامعۀ آمریکا در آن مقطع زمانی، زنان مشکلات متعددی داشتند، قاعدتا در سطوح اجتماعی پایینتر، زنان با شرایط بدتری دست و پنجه نرم میکردند.
محبوبیت زنانۀ این فیلم در 9 سال اخیر، به خوبی نشان میدهد که آمریکا و سایر جوامع غربی، با معیارهای فمینیستی، هنوز جوامع مطلوبی نیستند و این در واقع به معنای انتظارات برآورده نشدۀ فمینیسم از لیبرالیسم، حتی در سومین دهۀ قرن بیستویکم است.
پیشنهادی باخبر
تبلیغات
