سیاست ترامپ در گرجستان؛ از طرح ناکام تا تنش‌زدایی با روسیه
سیاست جدید آمریکا بر روابط تفلیس با واشنگتن و اتحادیه اروپا تأثیر مثبت خواهد گذاشت. کنفرانس امنیتی مونیخ به مشروعیت دولت کنونی گرجستان پایان داد و احتمالاً اتحادیه اروپا نیز بر عدم به رسمیت شناختن انتخابات پارلمانی گرجستان اصرار نخواهد ورزید.
به گزارش گروه بین‌الملل تسنیم، تحولات ژئوپلیتیکی پیرامون گرجستان در مقایسه با سال گذشته به طور چشمگیری تغییر کرده است. تا سه ماه پیش، هیچ کمبودی در پیش‌بینی‌ها مبنی بر براندازی «اجتناب‌ناپذیر» حزب حاکم «رویای گرجستان» از طریق «میدان» وجود نداشت، حزبی که جرئت «نافرمانی» از شرکای غربی را داشت و با افتتاح «جبهه دوم» علیه روسیه در گرجستان مخالفت کرد.
با این حال، امروز، با هدایت دولت جدید آمریکا به رهبری دونالد ترامپ، صحبت از افتتاح «جبهه دوم» نیست، بلکه از توقف سریع جنگ در «جبهه اول» است.
سیاست «رویای گرجستان» در اجتناب از کشاندن کشورش به جنگ علیه روسیه، کاملاً با سیاست دونالد ترامپ مطابقت دارد. رئیس‌جمهور جدید آمریکا در 18 و 19 فوریه، در واقع، رهبری کنونی اوکراین به رهبری ولادیمیر زلنسکی را به خاطر اینکه اوضاع را به جنگ با روسیه رسانده و در سه سال گذشته برای حل مناقشه از طریق مذاکره تلاش نکرده است، سرزنش کرد.
ترامپ همچنین رهبری اوکراین را متهم کرد که مبالغ هنگفتی از کمک‌های آمریکا را برای جنگ هزینه کرده که بخش قابل‌توجهی از آن به سادگی «ناپدید شده» و هیچ گزارشی برای آن ارائه نشده و هیچ نتیجه‌ای جز قربانیان عظیم به دست نیاورده است.
پیش از این، دونالد ترامپ مخالفت خود را با پذیرش اوکراین در ناتو اعلام کرده بود. یادآوری می‌شود که وخامت روابط روسیه با گرجستان و اوکراین که منجر به جنگ شد، پس از آنکه به تفلیس و کی‌یف در اوایل سال 2008 وعده عضویت در ناتو داده شد، ماهیت غیرقابل‌بازگشت به خود گرفت.
همان‌طور که در نهایت مشخص شد، امید بیش از حد ابتدا رهبری گرجستان و سپس اوکراین به ناتو منجر به این شد که هم گرجستان در اوت 2008 و هم اوکراین در فوریه 2022، در مقابل ماشین جنگی روسیه تنها ماندند.
میخائیل کاولاشویلی، رئیس جمهور جدید گرجستان در مصاحبه با رادیو Courtoisie اظهار داشت: «از ما خواسته شد به تحریم‌ها بپیوندیم، داوطلب بفرستیم، در حالی که ما عضو ناتو یا اتحادیه اروپا نیستیم. 20 درصد از خاک ما اشغال شده است. ما را در مواجهه با قدرت هسته‌ای تنها گذاشتند و وعده تأمین سلاح دادند. جوانان طرفدار اروپا ما را به جنگ علیه روسیه فراخواندند. دولت وقت مجبور شد تسلیم این فشار شود. سؤالی که مطرح می‌شود این است: آیا گرجستان باید در این جنگ شرکت می‌کرد؟ ما به ویژه حمایت مردمی را احساس کردیم که از ما در مسیر صلح حمایت می‌کردند. روزی تاریخ اعتراف خواهد کرد که ما کشور را نجات دادیم. ما باید حقیقت را به شهروندان خود بگوییم.»
به گفته وی، گرجستان امیدوار است که سیاست دولت جدید دونالد ترامپ «بر روابط تفلیس با آمریکا و اتحادیه اروپا تأثیر بگذارد».
میخائیل کاولاشویلی تصریح کرد: «مضحک است که برخی از رهبران لیبرال اکنون خود را با موضع ترامپ تطبیق می‌دهند. ما کشور کوچکی هستیم و اجازه دهید یادآوری کنم که این فشار بر گرجستان پس از شروع جنگ در اوکراین آغاز شد. موضع ما روشن است: این جنگ در اوکراین باید متوقف شود. ما از همان ابتدا در مورد آن صحبت کرده‌ایم. امروز ترامپ همان حرف را می‌زند، اما ما پیرو موضع او نیستیم. ما از روز اول جنگ آن را اعلام کرده‌ایم.»
بنابراین، ممکن است پایداری و اصولگرایی مقامات گرجستان در دفاع از حاکمیت ملی و جلوگیری از کشاندن کشور به جنگ با روسیه در آینده نزدیک پاداش داده شود. برخلاف دولت جو بایدن، دولت دونالد ترامپ قصد ندارد سناریوی اوکراینی «جنگ فرسایشی» با روسیه را به گرجستان گسترش دهد و با استفاده از «میدان» حکومت را در این کشور تغییر دهد.
برعکس، عمل‌گرایی «رویای گرجستان» در روابط با روسیه، تا حد زیادی همان چیزی است که دولت ترامپ از مقامات اوکراین نیز می‌خواهد. بعید نیست که در روند توقف جنگ بین اوکراین و روسیه، دقیقاً سیاست تفلیس به کی‌یف مثال زده شود.
ممکن است در واشنگتن پس از انتخابات در اوکراین (که خود دونالد ترامپ لزوم برگزاری آن را یادآور شد) بخواهند در کی‌یف سیاستمداران عمل‌گرایی مانند گرجستان را در قدرت ببینند. در نتیجه، هیچ تحریم جدید آمریکایی علیه بیدزینا ایوانیشویلی و مقامات عالی‌رتبه گرجستان پیش‌بینی نمی‌شود.
کنفرانس امنیتی مونیخ در واقع به سؤال به رسمیت شناختن نتایج انتخابات پارلمانی گرجستان در 26 اکتبر 2024 و مشروعیت دولت کنونی گرجستان پایان داد. در این کنفرانس، جی دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، از رویه اروپایی رویکرد انتخابی به رسمیت شناختن انتخابات، به‌ویژه لغو نتایج دور اول انتخابات ریاست جمهوری در رومانی که در آن نامزد نامطلوب رأس لیبرال اتحادیه اروپا پیروز شد، به‌شدت انتقاد کرد.
پس از چنین اظهاراتی از سوی معاون رئیس‌جمهور آمریکا، بعید است که اتحادیه اروپا بر «به رسمیت نشناختن» انتخابات در گرجستان اصرار ورزد. قطعنامه پارلمان اروپا در 13 فوریه 2025 مبنی بر به رسمیت شناختن سالومه زورابیشویلی «رئیس‌جمهور سابق» و درخواست انتخابات جدید پس از آن، به احتمال زیاد به سادگی نادیده گرفته خواهد شد و هیچ معنا و پیامد سیاسی نخواهد داشت.
سالومه زورابیشویلی، که همچنان خود را «رئیس‌جمهور مشروع گرجستان» می‌نامد، در کنفرانس امنیتی مونیخ آشکارا از عدم توجه کافی غرب به اصطلاح «نقض دموکراسی» در گرجستان شکایت کرد و منظورش کاهش حمایت از تلاش‌های خود برای سازماندهی کودتا و به دست گرفتن قدرت بود. در همین حال، خود سالومه زورابیشویلی که از کنفرانس مونیخ در 18 فوریه 2025 بازمی‌گشت، در فرودگاه تفلیس مورد حمله تخم‌مرغ قرار گرفت.
یک روز قبل از آن، استقبال مشابهی در فرودگاه برای یکی از رهبران مخالف، گئورگی گاخاریا، ترتیب داده شد و هیچ «تظاهرات اعتراضی» در این مورد توسط حامیان آن‌ها ترتیب داده نشد، حتی هیچ خشم خاصی در شبکه‌های اجتماعی در مورد تحقیر رهبران اپوزیسیون وجود نداشت.
خود سالومه زورابیشویلی در رابطه با حادثه فرودگاه شکایتی را به دادستانی کل گرجستان ارائه کرد، وی گزارش پزشکی مبنی بر «آسیب جسمی» احتمالی تهیه کرد. جالب است که سالومه زورابیشویلی که از پرتاب تخم‌مرغ که اساساً «مرگبار نیست» خشمگین است، همان کسی است که در جریان اعتراضات، شرکت‌کنندگان را به شلیک آتش‌بازی به سمت پلیس (که منجر به جراحات واقعی بسیاری شد) و پرتاب «کوکتل مولوتف» به سمت آن‌ها (که واقعاً می‌توانست منجر به مرگ شود) تحریک می‌کرد.
همچنین، همان‌طور که کاخا کالادزه، شهردار تفلیس، یادآوری کرد، دقیقاً زورابیشویلی، در دوران ریاست جمهوری گرجستان، لازاره گریگوریادیس را که متهم به حمله به افسران پلیس بود، مورد عفو قرار داد.
ماموکا مدینارادزه، دبیر اجرایی حزب حاکم «رویای گرجستان» با اشاره به پرتاب تخم‌مرغ به سمت گاخاریا و زورابیشویلی، اظهار داشت: «هر چه بکاری، همان را درو می‌کنی»، اما در عین حال خاطرنشان کرد که آنچه در فرودگاه رخ داد، از نظر اخلاقی بد است.
فعالیت اعتراضی در تفلیس به‌تدریج رو به کاهش است. این امر به‌ویژه پس از سرد شدن هوا در 19 فوریه 2025 قابل‌توجه شد؛ در این روز دیگر هیچ تجمع خیابانی توسط اپوزیسیون برگزار نشد.
مزیا آماگلوبلی، بنیانگذار رسانه‌های اینترنتی اپوزیسیون گرجستان نیز اعتصاب غذای خود را متوقف کرد و کسانی که تلاش می‌کردند از او «قهرمان» بسازند، علیرغم همه تلاش‌ها، نتوانستند «حمایت مردمی زندانی سیاسی» را به دست آورند، با هر روز تظاهرات با خواسته آزادی آماگلوبلی، تعداد آن‌ها کمتر و کمتر می‌شد. جامعه گرجستان به‌تدریج «انقلابیون» اپوزیسیون را که خود به دلیل قطع بودجه از سوی آژانس توسعه جهانی آمریکا (USAID) با مشکلات بیشتری مواجه هستند، فراموش می‌کند.
عدم تمایل دولت «رویای گرجستان» به اعمال تحریم علیه روسیه و رویارویی با مسکو نیز کاملاً با سیاست جدید کاخ سفید در روابط با روسیه مطابقت دارد.
تحلیلگران در مورد کاهش قریب‌الوقوع یا لغو تحریم‌های آمریکا علیه روسیه در صورت برقراری صلح در اوکراین صحبت می‌کنند. در دیدار هیئت‌های آمریکا و روسیه در ریاض، توافقی برای از سرگیری فعالیت کامل سفارتخانه‌های خود در مسکو و واشنگتن به ترتیب حاصل شد.
در رسانه‌های روسی نیز اطلاعاتی منتشر شده مبنی بر اینکه چه کسی ممکن است سفیر آمریکا در روسیه شود. به گزارش روزنامه روسی Kommersant، ریچارد نورلند، که از سال 2012 تا 2015 سفیر آمریکا در گرجستان بوده است، دقیقاً در زمان به قدرت رسیدن «رویای گرجستان» و روابط خوبی با رهبری این حزب دارد، به احتمال زیاد برای این سمت منصوب خواهد شد. این نیز می‌تواند عامل مثبتی در حل مشکلات بین روسیه و گرجستان باشد.
انتهای پیام/
