توافق در گرو راستی‌آزمایی
اولین مرحله از مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن روز شنبه انجام شد و دور دوم این گفت‌وگوهای غیرمستقیم براساس آخرین اخبار هفته آینده درعمان برگزار خواهد شد.تیم‌های مذاکره کننده دوطرف این گفت‌وگوهاراسازنده و فضای مذاکرات را آرام و محترمانه توصیف کردند.اما باید به این نکته نیز توجه کردکه تجربه نشان داده آمریکایی‌ها به‌دلیل روحیه ومنش استکباری حاضر به مذاکره وتوافقی عادلانه‌نیستند.
سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در همین ارتباط می‌گوید نگاه به تجربیات ذی‌قیمت گذشته که سهل و کم‌هزینه هم نبوده جایی برای خوشبینی به قول و قرارها و تعهدات طرف آمریکایی باقی نمی‌گذارد.وی معتقد است بر این اساس اگر طرف آمریکایی عزم جدی برای حل و فصل این قضیه دارد، باید تلاش مضاعف عملی و قابل راستی‌آزمایی در قبال دولت و ملت ایران داشته باشد.این دیپلمات ارشد مأموریت تیم مذاکره‌کننده کشورمان رابسیار دشوار دانست چراکه با حریفی روبه‌روست که درتمام سال‌های گذشته تمام ابزارها را علیه کشورمان به کار بسته.حسینی همچنین ازدلایل پذیرش مذاکرات غیرمستقیم از سوی آمریکا، هدف واقعی ترامپ از مذاکرات، پیش‌بینی خود از آینده این مذاکرات و...گفت.
متن کامل گفت‌وگوی سیدمحمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه را بخوانید.
ارزیابی شما از دور اول مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا چیست؟
از اظهارات مراجع ذی‌ربط برمی‌آید که در گام اول احترام متقابل بر فضای مذاکرات حاکم بوده و محور گفت‌وگوها، موضوع رفع تحریم‌های غیرقانونی همچنین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران بوده است. بنابراین از لحاظ شکلی، باتوجه به زمان و مکان گفت‌وگوها و انحصار موضوع گفت‌وگوی بین دو طرف به رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای و موضع برابر دو طرف و فضای مثبت این نشست، در مجموع می‌توان ارزیابی مثبتی از شکل گفت‌وگوها داشت.
چرا دونالد ترامپ از مواضع قبلی عقب‌نشینی کرد و دلایل پذیرش مذاکرات غیرمستقیم با ایران چیست؟
رفتار آقای ترامپ در گذشته و حال چنین بوده که نسبت به موضوعات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی مواضعی تند و بی‌اساس اتخاذ و مطالبات حداکثری و غیرمنطقی و غیرقابل پذیرش برای سایرین و بعضا خود آمریکایی‌ها را غالبا با ادبیات قلدرمآبانه و سخیف مطرح می‌کند. در صورتی که طرف یا طرف‌های مقابل مرعوب شوند و کوتاه بیایند همین مسیر قلدرمآبانه را ادامه می‌دهد اما اگر ایستادگی کنند و بر مواضع مشروع خود پافشاری نمایند، شاهد عقب‌نشینی کمابیش و گاه و بیگاه او می‌شوند. این قضیه در دور اول ریاست جمهوری وی نیز صادق بوده است. در این دوره نیز تغییر مواضع او را در خصوص برنامه هسته‌ای ایران شاهد بودید. ابتدا سخن از برچیده شدن کامل برنامه هسته‌ای کشورمان به میان آورد و با مواجه شدن با موضع قاطع و بیان صریح مقامات جمهوری اسلامی، موضع خود را تعدیل کرد و صرفا خواستار عدم دستیابی به سلاح هسته‌ای توسط کشورمان شد.
جمهوری اسلامی اعلام کرده هدفش از مذاکرات رفع تحریم‌هاست. در عین حال ترامپ تاکید می‌کند که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و این در حالی است که ایران بارها و براساس گزارش‌های آژانس اعلام کرده هیچ زمانی دنبال سلاح هسته‌ای نیست. حال با توجه به چنین مواضعی هدف ترامپ از مذاکره با ایران چیست؟
بله، هم گزارش‌های آژانس بارها و بارها، قبل و بعد از برجام تأکید بر عدم انحراف فعالیت‌های هسته‌ای همچنین پای‌بندی کشورمان به تعهدات برجامی داشته و هم گزارش‌های چندنوبه‌ای نهادهای اطلاعاتی و امنیتی خود آمریکا مطالب مشابهی را مورد تأکید و تصریح قرار داده‌اند. در این خصوص، شیطنت‌ها و خباثت‌های رژیم تروریستی صهیونی و عوامل آن در آمریکا و اروپا را نباید از نظر دور داشت که تلاش داشته و دارند این اتهام علیه ایران را همچنان حفظ کرده و مقامات آمریکایی و اروپایی را نیز در این خصوص تحریک نمایند. در این راستا، ترامپ هم با استفاده از این بهانه تلاش داشته فشارها بر ملت ایران را حفظ و دامنه تحریم‌ها را گسترده‌تر نماید.
ترامپ مدعی است هدف اصلی از مذاکرات حصول اطمینان از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای است. با این مجموعه مستند از شواهد و مدارک و بازرسی‌ها و گزارش‌های رسمی و غیر آن، آیا این ادعای آقای ترامپ واقعی است؟
بعید می‌دانم. روند آتی مذاکرات حقایق را برای افکار عمومی روشن‌تر و شفاف‌تر خواهد کرد.
چه تجربیاتی از عملکرد رسانه‌های غربی و تیم رسانه‌ای آمریکا که سعی می‌کنند فضای مذاکرات را وارونه جلوه داده و به نفع خودشان نشان دهند دارید؟
مجموعه رسانه‌های شناخته شده غربی امپراطوری‌ای را تشکیل می‌دهند که تلاش‌های هماهنگ و هدفمند آنها در خدمت اهداف کلان تیم‌های مذاکره‌کننده غربی است. سرعت زیاد، دامنه وسیع اطلاع‌رسانی و تنظیم هدفمند و در صورت نیاز، جعل اخبار، تلاش جهت حفظ و تقویت مرجعیت اطلاع‌رسانی در سطح جهانی از ویژگی‌های این مجموعه رسانه‌ای است که در بزنگاه‌های حساس، مسئولیت و تعهد حرفه‌ای نیز در آن رنگ می‌بازد.
برای کنترل چنین فضایی چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
گرچه امکانات ما محدود و قابل قیاس با امکانات طرف مقابل نیست لکن بهره‌‌برداری از همین امکانات محدود نیز مطلوب و شایسته نیست. در موقعیت‌های حساس حتما باید تلاش‌های رسانه‌ای،هماهنگی‌ها و هدفمندی‌ها در راستای اهداف جمهوری اسلامی و تأمین منافع ملی و مصالح کشور شکل بگیرد و تقویت شود. اظهارات نسنجیده و نابجا و بی‌موقع برخی اصحاب قلم و تریبون، بعضا موجب تضعیف جبهه خودی و سوء‌استفاده جبهه مقابل قرار می‌گیرد. این روند حتما باید اصلاح شود و افکارعمومی و مخاطبان شاهد اظهارات و مواضع سنجیده،دقیق و متقن و البته بهنگام گویندگان و نویسندگان شود.
باتوجه به تجاربی که وجوددارد تیم مذاکره‌کننده ایران بایدبرای دستیابی به توافق بهترچه ملاحظاتی رادرنظرداشته باشد؟
اعضای محترم تیم فعلی وشخص وزیرامورخارجه صاحب تجربه هستندونسبت به موضوع گفت‌وگوها اشراف خوبی دارند. مذاکره‌کنندگان حقیقتا کار بسیار پرزحمت و پیچیده‌ای در پیش رو دارند. آنان با یک رقیب یا حریف عادی روبه‌رو نیستند بلکه با دشمنی مواجهند که با استفاده از ابزارها و ترفندهای مختلف، طی دهه‌های گذشته تمام‌قد به خصومت با کشورشان برخاسته و از هیچ کوششی برای فروپاشی نظام جمهوری اسلامی دریغ نکرده‌اند.اکنون نیز هیچکس نمی‌داند که هدف نهایی آنان از ورود به این گفت‌وگوها و مذاکرات چیست.از این جهت عرض می‌کنم تیم محترم ما مأموریتی بسیار دشوار بر‌عهده دارد و از این‌رو باید موردحمایت هوشمندانه نهادها و مقامات مسئول و جناح‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی قرار گیرد.
با توجه به این‌که قرار شده دور بعدی مذاکره هفته آینده برگزار شود، پیش‌بینی شما از آینده این دور از مذاکرات که از روز شنبه آغاز شده چیست؟
نگاه به تجربیات ذی‌قیمت گذشته که سهل و کم‌هزینه هم نبوده جایی برای خوشبینی به قول و قرارها و تعهدات طرف آمریکایی باقی نمی‌گذارد. این یک واقعیت است. بنابراین اگر طرف آمریکایی عزم جدی برای حل و فصل این قضیه دارد، با توجه به سوء‌سابقه و بدعهدی‌های خود، باید تلاش مضاعف عملی و قابل راستی‌آزمایی در قبال دولت و ملت ایران داشته باشد. این طرف آمریکایی بوده که بی‌اعتمادی را ایجاد کرده و پی در پی آن را گسترش داده. از این‌رو باید دقیقا متوجه مسئولیت خود در موفقیت یا شکست گفت‌وگوها یا مذاکرات کنونی باشد.
با توجه به مواضع متناقض ترامپ درباره موضوعات مختلف و این‌که شخصیت باثباتی ندارد، اگر در مورد مذاکرات فعلی و توافقات احتمالی به تعبیری زیر میز بزند چه راهکارهایی می‌توان برای این‌گونه موارد پیش‌بینی کرد و اندیشید؟
مذاکرات گذشته ما در خصوص موضوعات مختلف با طرف آمریکایی از همین دغدغه‌ای که منطقی و مستند به شواهد متعدد تاریخی است و به آن اشاره فرمودید حکایت می‌کند؛ واقعیتی که مقام معظم رهبری بارها پیرامون آن سخن گفتند و به مقامات کشور هشدار دادند. تیم ما اکنون با تکیه بر این تجربیات و عبرت‌ها و به‌ویژه تجربه بدعهدی و کارشکنی طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکایی مذاکرات برجام باید روند هوشمندانه مناسبی را در پیش بگیرد که در صورت نقض عهد یا پیمان‌شکنی طرف مقابل، سرمایه‌ها و داشته‌های ما آسیبی نبیند. اضافه بر این، سایر نهادهای دولتی و غیردولتی به هیچ‌وجه نباید فعالیت‌های خود را متوقف و منوط به پیشرفت مذاکرات و نتیجه آن بنمایند؛ مسأله‌ای که متأسفانه در گذشته شاهد آن بودیم و از این بابت به دست خود فرصت‌ها را از دست دادیم و دچار خسارت و زیان شدیم.
متن کامل گفت‌وگوی سیدمحمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه را بخوانید.
ارزیابی شما از دور اول مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا چیست؟
از اظهارات مراجع ذی‌ربط برمی‌آید که در گام اول احترام متقابل بر فضای مذاکرات حاکم بوده و محور گفت‌وگوها، موضوع رفع تحریم‌های غیرقانونی همچنین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران بوده است. بنابراین از لحاظ شکلی، باتوجه به زمان و مکان گفت‌وگوها و انحصار موضوع گفت‌وگوی بین دو طرف به رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای و موضع برابر دو طرف و فضای مثبت این نشست، در مجموع می‌توان ارزیابی مثبتی از شکل گفت‌وگوها داشت.
چرا دونالد ترامپ از مواضع قبلی عقب‌نشینی کرد و دلایل پذیرش مذاکرات غیرمستقیم با ایران چیست؟
رفتار آقای ترامپ در گذشته و حال چنین بوده که نسبت به موضوعات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی مواضعی تند و بی‌اساس اتخاذ و مطالبات حداکثری و غیرمنطقی و غیرقابل پذیرش برای سایرین و بعضا خود آمریکایی‌ها را غالبا با ادبیات قلدرمآبانه و سخیف مطرح می‌کند. در صورتی که طرف یا طرف‌های مقابل مرعوب شوند و کوتاه بیایند همین مسیر قلدرمآبانه را ادامه می‌دهد اما اگر ایستادگی کنند و بر مواضع مشروع خود پافشاری نمایند، شاهد عقب‌نشینی کمابیش و گاه و بیگاه او می‌شوند. این قضیه در دور اول ریاست جمهوری وی نیز صادق بوده است. در این دوره نیز تغییر مواضع او را در خصوص برنامه هسته‌ای ایران شاهد بودید. ابتدا سخن از برچیده شدن کامل برنامه هسته‌ای کشورمان به میان آورد و با مواجه شدن با موضع قاطع و بیان صریح مقامات جمهوری اسلامی، موضع خود را تعدیل کرد و صرفا خواستار عدم دستیابی به سلاح هسته‌ای توسط کشورمان شد.
جمهوری اسلامی اعلام کرده هدفش از مذاکرات رفع تحریم‌هاست. در عین حال ترامپ تاکید می‌کند که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و این در حالی است که ایران بارها و براساس گزارش‌های آژانس اعلام کرده هیچ زمانی دنبال سلاح هسته‌ای نیست. حال با توجه به چنین مواضعی هدف ترامپ از مذاکره با ایران چیست؟
بله، هم گزارش‌های آژانس بارها و بارها، قبل و بعد از برجام تأکید بر عدم انحراف فعالیت‌های هسته‌ای همچنین پای‌بندی کشورمان به تعهدات برجامی داشته و هم گزارش‌های چندنوبه‌ای نهادهای اطلاعاتی و امنیتی خود آمریکا مطالب مشابهی را مورد تأکید و تصریح قرار داده‌اند. در این خصوص، شیطنت‌ها و خباثت‌های رژیم تروریستی صهیونی و عوامل آن در آمریکا و اروپا را نباید از نظر دور داشت که تلاش داشته و دارند این اتهام علیه ایران را همچنان حفظ کرده و مقامات آمریکایی و اروپایی را نیز در این خصوص تحریک نمایند. در این راستا، ترامپ هم با استفاده از این بهانه تلاش داشته فشارها بر ملت ایران را حفظ و دامنه تحریم‌ها را گسترده‌تر نماید.
ترامپ مدعی است هدف اصلی از مذاکرات حصول اطمینان از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای است. با این مجموعه مستند از شواهد و مدارک و بازرسی‌ها و گزارش‌های رسمی و غیر آن، آیا این ادعای آقای ترامپ واقعی است؟
بعید می‌دانم. روند آتی مذاکرات حقایق را برای افکار عمومی روشن‌تر و شفاف‌تر خواهد کرد.
چه تجربیاتی از عملکرد رسانه‌های غربی و تیم رسانه‌ای آمریکا که سعی می‌کنند فضای مذاکرات را وارونه جلوه داده و به نفع خودشان نشان دهند دارید؟
مجموعه رسانه‌های شناخته شده غربی امپراطوری‌ای را تشکیل می‌دهند که تلاش‌های هماهنگ و هدفمند آنها در خدمت اهداف کلان تیم‌های مذاکره‌کننده غربی است. سرعت زیاد، دامنه وسیع اطلاع‌رسانی و تنظیم هدفمند و در صورت نیاز، جعل اخبار، تلاش جهت حفظ و تقویت مرجعیت اطلاع‌رسانی در سطح جهانی از ویژگی‌های این مجموعه رسانه‌ای است که در بزنگاه‌های حساس، مسئولیت و تعهد حرفه‌ای نیز در آن رنگ می‌بازد.
برای کنترل چنین فضایی چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
گرچه امکانات ما محدود و قابل قیاس با امکانات طرف مقابل نیست لکن بهره‌‌برداری از همین امکانات محدود نیز مطلوب و شایسته نیست. در موقعیت‌های حساس حتما باید تلاش‌های رسانه‌ای،هماهنگی‌ها و هدفمندی‌ها در راستای اهداف جمهوری اسلامی و تأمین منافع ملی و مصالح کشور شکل بگیرد و تقویت شود. اظهارات نسنجیده و نابجا و بی‌موقع برخی اصحاب قلم و تریبون، بعضا موجب تضعیف جبهه خودی و سوء‌استفاده جبهه مقابل قرار می‌گیرد. این روند حتما باید اصلاح شود و افکارعمومی و مخاطبان شاهد اظهارات و مواضع سنجیده،دقیق و متقن و البته بهنگام گویندگان و نویسندگان شود.
باتوجه به تجاربی که وجوددارد تیم مذاکره‌کننده ایران بایدبرای دستیابی به توافق بهترچه ملاحظاتی رادرنظرداشته باشد؟
اعضای محترم تیم فعلی وشخص وزیرامورخارجه صاحب تجربه هستندونسبت به موضوع گفت‌وگوها اشراف خوبی دارند. مذاکره‌کنندگان حقیقتا کار بسیار پرزحمت و پیچیده‌ای در پیش رو دارند. آنان با یک رقیب یا حریف عادی روبه‌رو نیستند بلکه با دشمنی مواجهند که با استفاده از ابزارها و ترفندهای مختلف، طی دهه‌های گذشته تمام‌قد به خصومت با کشورشان برخاسته و از هیچ کوششی برای فروپاشی نظام جمهوری اسلامی دریغ نکرده‌اند.اکنون نیز هیچکس نمی‌داند که هدف نهایی آنان از ورود به این گفت‌وگوها و مذاکرات چیست.از این جهت عرض می‌کنم تیم محترم ما مأموریتی بسیار دشوار بر‌عهده دارد و از این‌رو باید موردحمایت هوشمندانه نهادها و مقامات مسئول و جناح‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی قرار گیرد.
با توجه به این‌که قرار شده دور بعدی مذاکره هفته آینده برگزار شود، پیش‌بینی شما از آینده این دور از مذاکرات که از روز شنبه آغاز شده چیست؟
نگاه به تجربیات ذی‌قیمت گذشته که سهل و کم‌هزینه هم نبوده جایی برای خوشبینی به قول و قرارها و تعهدات طرف آمریکایی باقی نمی‌گذارد. این یک واقعیت است. بنابراین اگر طرف آمریکایی عزم جدی برای حل و فصل این قضیه دارد، با توجه به سوء‌سابقه و بدعهدی‌های خود، باید تلاش مضاعف عملی و قابل راستی‌آزمایی در قبال دولت و ملت ایران داشته باشد. این طرف آمریکایی بوده که بی‌اعتمادی را ایجاد کرده و پی در پی آن را گسترش داده. از این‌رو باید دقیقا متوجه مسئولیت خود در موفقیت یا شکست گفت‌وگوها یا مذاکرات کنونی باشد.
با توجه به مواضع متناقض ترامپ درباره موضوعات مختلف و این‌که شخصیت باثباتی ندارد، اگر در مورد مذاکرات فعلی و توافقات احتمالی به تعبیری زیر میز بزند چه راهکارهایی می‌توان برای این‌گونه موارد پیش‌بینی کرد و اندیشید؟
مذاکرات گذشته ما در خصوص موضوعات مختلف با طرف آمریکایی از همین دغدغه‌ای که منطقی و مستند به شواهد متعدد تاریخی است و به آن اشاره فرمودید حکایت می‌کند؛ واقعیتی که مقام معظم رهبری بارها پیرامون آن سخن گفتند و به مقامات کشور هشدار دادند. تیم ما اکنون با تکیه بر این تجربیات و عبرت‌ها و به‌ویژه تجربه بدعهدی و کارشکنی طرف‌های غربی و به‌ویژه آمریکایی مذاکرات برجام باید روند هوشمندانه مناسبی را در پیش بگیرد که در صورت نقض عهد یا پیمان‌شکنی طرف مقابل، سرمایه‌ها و داشته‌های ما آسیبی نبیند. اضافه بر این، سایر نهادهای دولتی و غیردولتی به هیچ‌وجه نباید فعالیت‌های خود را متوقف و منوط به پیشرفت مذاکرات و نتیجه آن بنمایند؛ مسأله‌ای که متأسفانه در گذشته شاهد آن بودیم و از این بابت به دست خود فرصت‌ها را از دست دادیم و دچار خسارت و زیان شدیم.
پیشنهادی باخبر
تبلیغات
