به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از بلومبرگ، روابط انرژی میان روسیه و هند بار دیگر در کانون توجه بازار جهانی نفت قرار گرفته است. طبق گزارشهای منتشرشده، واردات نفت خام روسیه توسط هند در ماههای اخیر کاهش چشمگیری داشته و به پایینترین سطح چهار سال اخیر نزدیک شده است. این کاهش عمده ناشی از فشارهای شدید آمریکا، تحریمهای تازه علیه شرکتهای بزرگ روسی و تغییر سیاست خرید پالایشگاههای هندی است. با این حال، کارشناسان تأکید میکنند که تجارت نفت میان دو کشور هنوز ادامه دارد و احتمال بازگشت بخشی از حجم واردات وجود دارد.
کاهش واردات نفت روسیه
برآوردها نشان میدهد واردات نفت روسیه توسط هند در ژانویه ۲۰۲۶ ممکن است به حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز برسد؛ رقمی که کمترین سطح از اوایل ۲۰۲۲ محسوب میشود. این در حالی است که هند در ژوئن ۲۰۲۵ رکوردی تاریخی با واردات ۲.۱ میلیون بشکه در روز ثبت کرده بود. کاهش بیش از ۷۰ درصدی واردات طی چند ماه، نشاندهنده فشارهای خارجی و تغییرات داخلی در سیاست انرژی هند است.
دلایل اصلی کاهش
فشارهای آمریکا: دولت ترامپ با اعمال تحریمهای گسترده و تعرفههای سنگین، پالایشگاههای هندی را تحت فشار قرار داده تا خرید نفت روسیه را کاهش دهند.
تحریم شرکتهای روسی: شرکتهای بزرگ همچون Rosneft و Lukoil هدف تحریمهای مستقیم قرار گرفتهاند و همین موضوع دسترسی هند به نفت روسیه را محدود کرده است.
تعرفه واردات: آمریکا تعرفهای معادل ۵۰ درصد بر واردات نفت روسیه اعمال کرده که هزینه خرید برای پالایشگاههای هندی را افزایش داده است.
واکنش پالایشگاههای هندی
برخی پالایشگاههای دولتی همچون Mangalore Refinery و HPCL-Mittal Energy خرید نفت روسیه را بهطور کامل متوقف کردهاند. در مقابل، شرکتهای بزرگتر همچون Indian Oil Corp و Bharat Petroleum همچنان حجم محدودی از نفت غیرتحریمی روسیه را خریداری میکنند. این سیاست محتاطانه نشان میدهد که هند تلاش دارد همزمان روابط سنتی خود با روسیه را حفظ کند و فشارهای آمریکا را نیز مدیریت نماید.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در سفر اخیر خود به دهلی وعده داد که «ارسال بیوقفه سوخت» ادامه خواهد داشت. روسیه برای حفظ بازار هند تخفیفهای بیشتری ارائه کرده و نفت خود را با قیمت ۴۰ تا ۴۵ دلار در هر بشکه عرضه میکند؛ رقمی پایینتر از قیمت جهانی. علاوه بر این، روسیه از ناوگان سایه و روشهای انتقال کشتی به کشتی استفاده میکند تا تحریمها را دور بزند و صادرات خود را ادامه دهد.
هند در تلاش است تا وابستگی خود به نفت روسیه را کاهش دهد و منابع جایگزین پیدا کند. در این راستا، پالایشگاههای هندی خرید نفت از آمریکا، خاورمیانه، برزیل و گویان را افزایش دادهاند. همچنین شرکتهای واسطه جدید همچون Eastimplex Stream FZE و Grewale Hub FZE وارد بازار هند شدهاند تا مسیرهای تازهای برای واردات نفت فراهم کنند.
هند در موقعیتی پیچیده قرار دارد. از یک سو، روابط سنتی با روسیه در حوزه انرژی و دفاع برای دهلی اهمیت زیادی دارد. از سوی دیگر، هند به دنبال توافقهای تجاری و سیاسی با آمریکا است و نمیخواهد روابط خود با واشنگتن را به خطر بیندازد. این وضعیت باعث شده دولت هند سیاستی محتاطانه اتخاذ کند تا هم از تخفیفهای نفتی روسیه بهرهمند شود و هم فشارهای آمریکا را مدیریت کند.
کاهش واردات هند ضربهای جدی به درآمدهای نفتی کرملین است، اما تخفیفهای بیشتر و استفاده از ناوگان سایه میتواند بخشی از صادرات را حفظ کند. کاهش واردات نفت ارزان روسیه به معنای وابستگی بیشتر به نفت گرانتر خاورمیانه و آمریکا است که میتواند هزینه انرژی را افزایش دهد. این تغییرات میتواند فشار صعودی بر قیمت نفت ایجاد کند و رقابت میان عرضهکنندگان جهانی را تشدید نماید.
کاهش واردات نفت روسیه توسط هند نشاندهنده تأثیر مستقیم فشارهای سیاسی و اقتصادی بر تجارت انرژی جهانی است. اگرچه حجم واردات به پایینترین سطح چهار سال اخیر رسیده، اما تجارت میان دو کشور همچنان ادامه دارد و روسیه با ارائه تخفیفهای بیشتر و استفاده از ناوگان سایه تلاش میکند بازار هند را حفظ کند. آینده این روابط به میزان موفقیت هند در مدیریت فشارهای آمریکا و توانایی روسیه در دور زدن تحریمها بستگی دارد. در هر صورت، تجارت نفت میان روسیه و هند همچنان یکی از محورهای کلیدی در معادلات انرژی و ژئوپلیتیک جهان باقی خواهد ماند
