کشف نخستین داستان سه بعدی جهان در کاراهان تپه
باستان شناسان از نخستین داستان سه بعدی جهان در کاراهان تپه ترکیه خبر می‌دهند. در یافته‌های باستان‌شناسان، سه پیکره کوچک جانوری در یک ظرف به‌دست آمده که به‌طور عمدی بر روی صفحه‌ای چیده شده‌اند، به شکلی که نشان‌دهنده‌ی یک صحنه‌ی از پیش طراحی‌شده با قصد روایی است. این کشف، نخستین داستان روایت‌شده در سه بُعدی را به نمایش می‌گذارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کاراهان‌تپه یکی از کهن‌ترین محوطه‌های نوسنگی جهان است که قدمت آن به حدود ۹۲۰۰ سال پیش می‌رسد. باستان‌شناسان در کاوشی که اخیرا در این محوطه تاریخی داشتند یک ظرف سنگی تزئین‌شده که درون ظرفی بزرگ‌تر قرار داشت را کشف کردند. در این ظرف سه پیکره‌ی کوچک جانوری (روباه، کرکس و گراز) در آن جای گرفته بودند.
نِجمی کارول، رئیسِ گروه باستان‌شناسی پیشاتاریخ در دانشگاه استانبول و مدیرِ کاوش‌های جاری در مجموعه‌ی «تاش‌تپه‌لر» (که محوطه‌هایی چون کاراهان‌تپه و گوبکلی‌تپه را دربر می‌گیرد) در رابطه با این کشف باستان‌شناسی می‌گوید: کاراهان‌تپه یک سکونتگاه پیشاتاریخی در منطقهٔ «تاش‌تپه‌لر» در ترکیه است؛ همان منطقه‌ای که گوبکلی‌تپه نیز در آن کشف شد. این سکونتگاه از چهار بنای عمومی ساخته‌شده در کنار یکدیگر تشکیل شده و پیرامون آن خانه‌های مسکونی قرار دارند.
او می‌گوید: یکی از این بناهای عمومی دایره‌ای‌شکل، که قدمت آن میان ۹۲۰۰ تا ۸۸۰۰ سال پیش برآورد می‌شود، دارای نیمکت‌ها و دو اجاق بزرگ برای آماده‌سازی غذا در زمان‌های خاص بوده است. سنگ‌های ایستاده کوچک، بخشی از فضای یک نیمکت را جدا می‌کردند. در همین بستر، در پرشدگی نیمکت با خاک قرمز استریل، تیم کاوش به کشفی منحصربه‌فرد دست یافت. زیر این پرشدگی، بشقاب‌ها و ظروف سنگی با تزئینات هندسی و جانوری (غزال، روباه، گوسفند وحشی) همراه با پیکره‌های انسانی/جانوری و استخوان‌های حیوانی بود.
به گفته کارول، درون یک ظرف بزرگ، پژوهشگران ظرفی کوچک‌تر یافتند که شامل سه حلقه سنگی و سه پیکرهٔ جانوری به ارتفاع حدود ۴ سانتی‌متر بود. سرهای این حیوانات درون حلقه‌های سنگی جای می‌گرفت. ظرف کوچک بر روی یک بشقاب قرار داده شده و درون ظرف بزرگ‌تر جای گرفته بود.
اما چه چیزی این پیکره‌های جانوری خاص را منحصربه‌فرد می‌سازد؟ در کاراهان‌تپه نقش‌برجسته‌های جانوری متعددی بر روی ستون‌های T-شکل و سکوها دیده می‌شود، و همچنین نمونه‌های بسیاری از نقوش پیشاتاریخی با موضوع حیوانات وجود دارد. نِجمی کارول توضیح می‌دهد: ستون‌های T-شکل در کاراهان‌تپه و گوبکلی‌تپه به دلیل شکل منحصربه‌فرد «T» نام‌گذاری شده‌اند.
بنا بر گفته پروفسور کارول، این ستون‌ها کارکردی سازه‌ای داشته‌اند و به‌عنوان ستون‌هایی برای نگه‌داشتن سقف‌ها عمل می‌کرده‌اند. با این حال، آن‌ها ویژگی‌های انسان‌وار نیز دارند که نشان می‌دهد به‌طور نمادین بدن انسان را بازنمایی می‌کرده‌اند. افزون بر این، سطح ستون‌ها همچون سطحی روایی عمل می‌کرده است؛ «تخته‌سیاه»هایی پر از نقش‌برجسته‌های جانوران، انسان‌ها و نقش‌مایه‌های هندسی که ساکنان هنگام نشستن درون بنا می‌توانستند آن‌ها را ببینند.
پروفسور کارول بر این باور است که این تصاویر بازنمایی یک اسطوره‌شناسی هستند که امروزه از دست رفته، اما برای مردمانی که محوطه‌های «تاش‌تپه‌لر» را ساخته‌اند قابل درک بوده است.
او می‌گوید:در نخستین فازهای «تاش‌تپه‌لر»، هیچ شواهدی از گیاهان یا حیوانات اهلی وجود ندارد: مردم همچنان شکارچی-گردآورنده بودند، اما یکجانشین. این امر برخلاف دیدگاه سنتی است که بر این باور بود کشاورزی به زندگی کوچ‌نشینی پایان داد. امروزه باستان‌شناسان می‌دانند که اصطلاح «انقلاب کشاورزی» یا «انقلاب نوسنگی» باید با احتیاط به کار رود. سکونتگاه‌هایی مانند کاراهان‌تپه نشان می‌دهند که گروه‌های شکارچی-گردآورنده زندگی کوچ‌نشینی را رها کردند تا در جوامع یکجانشین گرد هم آیند.
کارول می‌گوید: «آن‌ها هنوز شکارچی-گردآورنده بودند، اما زندگی یکجانشینی را ترجیح دادند. آن‌ها راهبردها و فنونی برای کنترل گله‌های حیوانات با استفاده از این تله‌ها داشته‌اند. به این ترتیب، دیگر نیازی نداشتند برای تأمین غذای خود مدام جابه‌جا شوند. بنابراین با یکجانشین شدن، شکارچی-گردآورندگان کاراهان‌تپه رابطه‌ای تازه با محیط پیرامون خود برقرار کردند.
