واکنش توییتر فارسی به مصوبه بنزینی و جنجال نوشماره‌ها؛ سیاسی کاری یا بی توجهی به عدالت اجتماعی؟
رویداد۲۴| با نزدیک شدن به زمان اجرای مصوبه جدید بنزینی دولت، یکی از بحث‌برانگیزترین پرسش‌ها این است که «خودروی نوشماره دقیقاً چه خودرو‌هایی هستند و چرا از دریافت سهمیه یارانه‌ای محروم شده‌اند؟» بر اساس اعلام وزارت نفت، خودرو‌هایی که تازه از کارخانه خارج شده و برای نخستین بار پلاک ملی جدید دریافت می‌کنند، همچنین خودرو‌های وارداتی، خودرو‌های مناطق آزاد و خودرو‌های دولتی (به‌جز آمبولانس‌ها)، از چرخه کارت سوخت یارانه‌ای حذف شده‌اند و تنها مجاز به استفاده از نرخ سوم بنزین، یعنی ۵۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر، خواهند بود.
اما نکته‌ای که بسیاری از کاربران و کارشناسان به آن اشاره دارند، تفکیک دقیق دولت بین خودرو‌های صفر کیلومتر با پلاک جدید و خودرو‌های صفر که پلاک قبلی مالک بر روی آنها نصب می‌شود، است. خودرو‌های دوم همچنان مشمول دریافت سهمیه یارانه‌ای خواهند بود. این تفاوت کوچک، اما مهم نشان می‌دهد که تمرکز سیاستگذار بر خودرو‌های با پلاک کاملاً جدید است و هدف، جلوگیری از دریافت یارانه سوخت برای این گروه است، نه همه خودرو‌های صفر کیلومتر.
با این حال، این تصمیم پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی مهمی به همراه خواهد داشت. بسیاری از خانواده‌ها که با پس‌انداز و سختی، خودرو‌های نو شماره خریداری کرده‌اند، حالا از دریافت سهمیه محروم شده‌اند، در حالی که خودرو‌های قدیمی‌تر یا کسانی که از قبل پلاک داشته‌اند همچنان سهمیه دریافت می‌کنند.
واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی
این تصمیم دولت موجی از واکنش‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشته است. سیدصادق حسینی، روزنامه‌نگار مطرح، در صفحه شخصی خود نوشت: «این خودرو‌های نوشماره داخلی یعنی چه؟ خانواده‌ای که با هزار سختی و پس‌انداز یک خودرو نو یا دست دوم خریده، سهمیه نمی‌گیرد، اما کسانی که از قبل خودرو داشته‌اند می‌گیرند؟ این تصمیم چه نسبتی با عدالت دارد؟»
احسان پرنیان، فعال رسانه‌ای، در حمایت از مدیریت مصرف، اما با انتقاد به اجرای مصوبه نوشت: «افزایش قیمت بنزین به شیوه فعلی منطقی است و باعث التهاب در جامعه نخواهد شد، اما عدم تخصیص سهمیه به خودرو‌های نو شماره بی‌عدالتی است. امیدوارم دولت اصلاح کند و بی‌جهت به ادامه این رویه اصرار نورزد.»
امیرحسین جعفری، سردبیر برنامه اینترنتی «حکمران»، با لحنی کنایه‌آمیز نوشت: «معنی اینکه خودرو‌های نو شماره باید بنزین ۵ هزار تومانی بزنند این است که به زودی بنزین سهمیه‌ای هم حذف خواهد شد. مرحله اول فقط حذف نکردند تا مردم آرام آرام عادت کنند؛ مرحله بعدی حذف کامل خواهد بود و سپس بنزین شناور تا قیمت فوب خلیج فارس. آرام آرام… آفرین بهتون!»
کاربران عادی نیز واکنش‌های گسترده‌ای داشتند. یکی نوشت: «قراره خودرو‌های نوشماره سهمیه نداشته باشند! از فردا بهانه برای بی‌وجدانی و گران‌فروشی فراهم شد. من ماشینم نو شماره است و بنزین ۵ تومنی می‌زنم، پس گرون می‌فروشم!»
دیگری نوشت: «خودرو‌های نو شماره دیگر سهمیه ندارند. هرچه می‌گذرد، تعداد خودرو‌های شماره قدیم کمتر و نوشماره‌ها بیشتر می‌شوند. بعد از سه سال می‌بینیم همه بنزین ۵ تومانی می‌زنیم.»
کاربری نوشت: «در همه جای دنیا خودرو‌های فرسوده مشمول جریمه بیمه یا افزایش نرخ سوخت می‌شوند، چون سطح آلایندگی و مصرف بالایی دارند. اما در کشور ما خودرو‌های نو شماره و وارداتی سهمیه بنزین نمی‌گیرند!»
کاربر دیگری هم تلویحا این قضیه را سیاسی کار دانست و نوشت: «پزشکیان قبل از نیمه آذر این محدودیت سوخت خودرو‌های نوشماره را شخصاً لغو خواهد کرد و امتیاز این مرحله را کامل اخذ می‌کند!»
یک کاربر منتقد دیگر هم نوشت: «پراید نو شماره هم ردیف بنز و ماشین‌های میلیاردی مناطق آزاد است؟ عقل و منطق ندارید؟»
موج این انتقادات درحالی روانه دولت شده که به نظر می‌رسد خود دولت هم منطق روشنی برای این تصمیم نداشته و توان پاسخگویی ندارد. شاهد آنکه سخنگوی دولت، فاطمه مهاجرانی، در پاسخ به این پرسش‌ها گفت: «این موضوع خیلی مورد بحث قرار گرفت و جمع‌بندی بر این بود که، چون بناست هزینه‌ها از طریق افزایش رقم سوخت حاصل شود، به سبد معیشت باز می‌گردد. این تصمیم با هدف مدیریت منابع اتخاذ شده است.»
جای خالی عدالت اجتماعی
تصمیم دولت برای حذف سهمیه خودرو‌های نوشماره، اگرچه با هدف کنترل مصرف و مدیریت منابع اتخاذ شده، اما نگرانی‌هایی درباره عدالت اجتماعی و شفافیت اجرایی ایجاد کرده است. تفکیک دقیق بین خودرو‌های پلاک جدید و خودرو‌های صفر با پلاک قبلی، نشان می‌دهد دولت قصد ندارد همه خودرو‌های نو را از یارانه محروم کند، اما برای بسیاری از شهروندان، این تفکیک چندان قابل لمس نیست و باعث نگرانی شده است.
واکنش گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی و روزنامه‌نگاران نشان می‌دهد که تصمیمات این‌چنینی نه تنها بر اقتصاد خانوار‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه بحث‌های اجتماعی و رسانه‌ای گسترده‌ای نیز ایجاد می‌کند. به همین دلیل، نحوه اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف، و همچنین پاسخگویی دولت به ابهامات، از اهمیت بالایی برخوردار است.
این مصوبه می‌تواند مسیر سهمیه‌بندی سوخت را در سال‌های آینده تغییر دهد و تجربه تازه‌ای از سیاست‌گذاری سوخت با نرخ‌های متفاوت برای خودرو‌ها در کشور ایجاد کند.
