موضوع حضور اجتماعی زنان و نقش‌آفرینی این قشر در عرصه مسائل جامعه، در عین ایفای نقش در خانواده، همواره یکی از نقاط مورد بحث و چالش‌برانگیز در جوامع و فرهنگ‌های مختلف بوده است. رهبر حکیم انقلاب اسلامی با الهام از اسلام ناب محمدی، نگاهی جامع و منصفانه به وجود زن دارند که در نوع خود بدیع و بسیار مترقی است. در ادامه و به مناسبت ولادت حضرت زهرا، گوشه ای از کلام رهبر انقلاب درباره زن را به تفکیک موضوع از نظر خواهید گذراند.
گُل و هوای تنفس خانواده
یکی از مباحث مدنظر رهبر انقلاب درباره زنان، جایگاه ایشان در خانواده است. رهبر انقلاب، زن را به مثابه مایه آرامش و هوایی برای تنفس می دانند. رهبر انقلاب مهرماه سال 1376 فرمودند: «مرد برای پیدا کردن آرامش، به زن در محیط خانواده احتیاج دارد؛ زن هم برای یافتن آرامش، به مرد در محیط خانواده نیازمند است». ایشان با اشاره به لزوم تدارک امنیت برای زنان در خانواده و در جامعه تصریح کردند: «اگر زن محیط امن و توأم با امنیتی برای درس خواندن، برای کار کردن، برای احیاناً کسب درآمد و برای استراحت نداشته باشد، این ظلم و ستمکاری است. هر کس که موجب این ظلم شود، باید قانون و جامعه‌ی اسلامی با او مقابله کند».
حضرت آیت الله خامنه ای، بر دفاع قانونی از حقوق زنان در خانواده، تاکید و تصریح فراوان دارند. ایشان در این باره گفته اند: «یک نکته دیگر که باید مورد توجه باشد، دفاع اخلاقی و قانونی از زن، بخصوص در داخل خانواده است. دفاع قانونی با اصلاح قوانین همانطور که گفته شد و ایجاد قوانین لازم و دفاع اخلاقی با طرح این مسئله و مواجهه با کسانی که این را درست نمیفهمند و زن را در خانه، مستخدمِ مورد ستمِ مرد، بدون تمکّن از خودسازی معنوی تلقّی و اینگونه هم عمل میکنند».
تشبیه زن به گل و لحاظ کردن حقوق برابر زن و مرد در خانواده، از دیگر تاکیدات رهبر انقلاب بوده است. ایشان اخیرا در دیدار اقشار مختلف بانوان گفتند: «زن و مرد در خانواده از حقوق یکسان برخوردار هستند؛ البته از لحاظ عاطفی، اسلام زن را همچون گُلی می‌داند که باید از طراوت و عطر او در خانواده مراقبت و استفاده کرد». یکی از زیباترین تعابیر معظم له درباره زنان، به تاریخ 14 دی 1401 مربوط میشود. ایشان با توصیف زن به «هوای تنفس» گفتند: «زن، هوایی است که فضای خانواده را انباشته؛ یعنی همچنان که شما در فضا تنفّس میکنید، اگر هوا نباشد، تنفّس ممکن نیست، زن این جوری است؛ زنِ خانواده به منزله‌ی تنفّس در این فضا است».
اگر زنان نبودند، انقلاب پیروز نمیشد
رهبر انقلاب هیچ گاه طرفدار ایده پابندی صرف زنان به محیط خانه و غفلت ایشان از امور اجتماعی و سیاسی نبوده اند. ایشان ششم دی 1402 گفتند: «به تعبیر امام بزرگوار، دخالت در سیاست و مقدرات اساسی کشور حق و تکلیف زنان است ضمن اینکه بر اساس روایات، پرداختن به امور جامعه از جمله اهتمام به امور مسلمین مانند مسئله امروز غزه، وظیفه همگان است».
اما شاید یکی از بزرگ ترین تعابیر رهبر انقلاب درباره نقش سیاسی زنان در دوره معاصر، مربوط به مهر سال 1376 شود. ایشان در این تاریخ فرمودند که اگر زنان نبودند، انقلاب اسلامی اصلا پیروز نمیشود. معظم له فرمودند: «اگر حضور زنان در نهضت انقلابی ملت ایران نمیبود، به احتمال زیاد این انقلاب به این شکل پیروز نمیشد؛ یا اصلًا پیروز نمیشد، یا مشکلات بزرگی در سر راه آن پدید میآمد».
محدودیتی برای مدیریت زنان نیست
حضرت آیت الله خامنه ای، نگاهی مترقی و کاملا رو به جلو، به حضور زنان در جایگاه های مدیریتی دارند. ایشان ششم دی ماه 1402 با اشاره به وجود سؤال‌هایی درباره حضور زنان در مشاغل گوناگون و مدیریت‌های اجتماعی و دولتی، تأکید کردند: «در این عرصه نیز مسئله جنسیت مطرح نیست و هیچ محدودیتی برای حضور زنان وجود ندارد». رهبر انقلاب در عین حال شایسته‌سالاری را تنها ملاک واگذاری مسئولیت‌های اجتماعی و سیاسی به زنان و مردان دانستند و گفتند: «در جایی مانند وزارت یا نمایندگی مجلس اگر بانوی مجرّب و کارآمد بهتر و شایسته‌تری وجود دارد، از نظر اسلام هیچ محدودیتی برای تصدّی او وجود ندارد».
جهاد تبیین به سیاق حضرت زهرا
جهاد تبیین، یکی از کلیدواژه های راهبردی تولیدشده توسط رهبر انقلاب طی سالهای اخیر بوده است. در این میان، رهبر انقلاب به تاسی از مشی بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا(س) وظیفه سنگینی برای زنان در جهت پیشبرد جهاد تبیین، قائل هستند. ایشان سیزدهم دی 1402 در دیدار جمعی از مداحان اهل بیت فرمودند: «در میان خصوصیّات برجسته و ممتاز فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها)، یکی از خصوصیّات بسیار برجسته «جهاد تبیین» فاطمه‌ی زهرا است. ایشان دو خطابه‌ی ممتاز و نامدار ایراد کردند که یکی از آن دو خطابه، خطابه‌ی معروف ایشان: «اَلحَمدُ لِلَّهِ عَلی ما اَنعَمَ وَ لَهُ الشُّکرُ عَلی ما اَلهَم» در جمع صحابه است که درباره‌ی این خطابه گفته شده که در ردیف بهترین خطبه‌های نهج‌البلاغه است ــ آن کسانی که اهل بلاغت و اهل فهمند، این‌جور گفته‌اند؛ مملو است از معارف و حقایق ــ یکی هم آن خطبه‌ی حضرت خطاب به زنان مهاجر و انصار است: «اَصبَحتُ وَ اللَهِ عائِفَةً لِدُنیاکُم قالِیَةً لِرِجالِکُم» یا «عائِفَةً لِدُنیاکُنَّ قَالِیَةً لِرِجالِکُنَّ»؛ این دو خطابه «جهاد تبیین» فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) در مدّت کوتاهی بعد از رحلت پیغمبر است».
