کتاب های ماریو بارگاس یوسا را چطور بخوانیم؟
کتاب های ماریو بارگاس یوسا هر کدام اثری درخشان هستند. در این مطلب نگاهی به بهترین کتاب های ماریو بارگاس یوسا داریم و از اهمیت هر کدام و دلیل مطالعه آن‌ها حرف می‌زنیم. کتاب‌های یوسا در کنار کتاب های گابریل گارسیا از محبوب‌ترین کتاب‌های نویسندگان آمریکای لاتین در ایران هستند.
بیوگرافی کوتاه ماریو بارگاس یوسا
ماریو بارگاس یوسا، نویسنده، مقاله‌نویس، سیاست‌مدار و روزنامه‌نگار اهل پرو، در ۲۸ مارس ۱۹۳۶ در شهر آرکیپا به دنیا آمد. یوسا در خانواده‌ای از طبقه متوسط بزرگ شد. والدینش، ارنستو و دورا، پیش از تولد او از هم جدا شدند و ماریو کودکی خود را نزد خانواده مادری در بولیوی گذراند. پس از بازگشت به پرو، او در مدرسه نظامی لئونسیو پرادو تحصیل کرد که تأثیر زیادی بر آثار بعدی‌اش داشت.
او در دانشگاه ملی سن مارکوس در لیما به تحصیل در رشته‌های حقوق و ادبیات پرداخت. در سال ۱۹۵۵ با جولیا اورکیدی، نویسنده‌ای که ده سال از او بزرگ‌تر بود، ازدواج کرد. پس از جدایی، در سال ۱۹۶۵ با پاتریسیا یوسا، دخترعمویش، ازدواج کرد که حاصل آن سه فرزند بود.
یوسا در سال ۲۰۱۰ به دلیل «ترسیم ساختارهای قدرت و تصویرسازی نافذ از مقاومت، شورش و شکست افراد جامعه» موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد. او همچنین در سال ۱۹۹۰ نامزد ریاست‌جمهوری پرو بود، اما نتوانست به این مقام دست یابد.
ماریو بارگاس یوسا در ۱۳ آوریل ۲۰۲۵ در سن ۸۹ سالگی درگذشت.
حالا باید به سراغ بهترین کتاب‌های یوسا برویم. این شما و این بهترین کتاب های ماریو بارگاس یوسا.
۱. سال‌های سگی (La ciudad y los perros) – ۱۹۶۳
اولین رمان بارگاس یوسا، با نام اصلی دوران قهرمان یا شهر و سگ‌ها در ایران با عنوان سال‌های سگی ترجمه شده است. این رمان اغلب به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار ادبیات آمریکای لاتین شناخته می‌شود. این رمان زندگی در یک آکادمی نظامی در لیما، پرو را به تصویر می‌کشد، جایی که افسران جوان در فضایی سرشار از انضباط، فساد و خشونت روزگار می‌گذرانند.
رمان نقدی است بر ساختار استبدادی ارتش و تأثیرات مضر آن بر شخصیت انسان. روایت غیرخطی همراه با روایت‌ها متعدد از شخصیت‌ها، تجربه‌ای منحصر به فرد از خواندن یک کتاب را به دست می‌دهد.
چرا باید سال‌های سگی را بخوانید؟
این رمان برای درک رابطه پیچیده بین قدرت و هویت فردی ضروری است. به جز این عمق موضوع و نوآوری ساختاری آن را از سایر آثار هم‌دوره خود متمایز می‌کند. در کنار این‌ها سال‌های سگی به‌عنوان یک اثر بنیادین در کارنامه ادبیات بارگاس یوسا، نقطه شروع خوبی برای آشنایی با سبک نویسندگی اوست.
۲. گفت‌وگو در کاتدرال (Conversación en la catedral) – ۱۹۶۹
گفت‌وگو در کاتدرال شاهکار نیست؛ چیزی بیش از شاهکار است. این کتاب را نمی‌توان با واژه‌های تکراری توصیف کرد. شما بای یک اثر هنری، عمیق، چند لایه و بی‌تکرار طرف هستید. یوسا در گفت‌وگو در کاتدرال خوانندگان را به قلب فساد سیاسی در پرو در دهه ۱۹۵۰ می‌برد؛ دوران حکومت دیکتاتور مانوئل آ. اودریا.
داستان از طریق گفت‌وگویی بین سانتیاگو، یک روزنامه‌نگار، و همکار سابقش زاولیتا روایت می‌شود. یوسا تمام داستان را در همین گفت‌وگو تعریف می‌کند و مدام روی خط زمان به عقب و جلو می‌رود.
ماریو بارگاس یوسا در این کتاب به فساد اخلاقی جامعه پرو تحت حکومت استبدادی می‌پردازد. روایت رمان قطعه‌قطعه است و شرایط یأس و ناامیدی افراد گرفتار در یک سیستم سرکوبگر را نشان می‌دهد.
چرا باید گفت‌وگو در کاتدرال را بخوانید؟
گفت‌وگو در کاتدرال را به دو علت باید خواند. اولین دلیل مطالعه این کتاب لذت بردن از هنر ناب نویسندگی یوسا است. دلیل بعدی بررسی عمیق فساد سیاسی و روش‌هایی است که افراد برای توجیه یا مقاومت در برابر آن از آن استفاده می‌کنند. این کتاب انتخاب خوبی برای کسانی است که به تقاطع زندگی شخصی و سیاسی علاقه‌مندند.
۳. خانه سبز (La casa verde) – ۱۹۶۶
خانه سبز کتاب سراسر تلخی و دردر است و غرق شدن در آن حس عجیبی دارد؛ درست مثل شخصیت اصلی داستان که در دل فاحشه‌خانه‌ای است. این کتاب یوسا یک رمان پیچیده و پر از لایه‌های مختلف است که در جنگل‌های پرو و یک فاحشه‌خانه روایت می‌شود. داستان خطوط مختلفی از روایات را به هم می‌بافد و هرکدام زندگی افرادی را در یک شهر دورافتاده بررسی می‌کند و به مسائلی مانند فساد، انزوا و برخورد تمدن با بربریت می‌پردازد.
خانه سبز بارگاس یوس دومین اثر او است. این رمان آن قدر جایزه دریافت کرد که به تنهایی برای یک عمر کار نویسنده‌اش کافی است.
چرا باید خانه سبز را بخوانید؟
این رمان نمونه‌ای عالی از توانایی بارگاس یوسا در ترکیب چندین داستان و دیدگاه و رسیدن به یک کل واحد است. نگاه بلندپروازانه آن و بررسی شکاف‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در پرو، آن را به اثری ضروری برای هر کسی که به ادبیات آمریکای لاتین علاقه دارد تبدیل می‌کند.
۴. سور بز (La Fiesta del Chivo) – ۲۰۰۰
بعد از خواندن سور بز شما به این فکر می‌کنید: چطور می‌توان چنین داستان خوبی نوشت؟ سور بز، مثل برخی دیگر از کتاب های ماریو بارگاس یوسا، آن سوی شاهکار است. این کتاب به همان اندازه که خواندنی است، آموزنده، سرگرم‌کننده و البته ترسناک است. با خواندن این کتاب می‌فهمید چرا یوسا نوبل برد. نکته مهم درباره سور بز این است که حتی اگر داستان را بدانید باز هم کتاب شما را شگفت‌زده می‌کند.
سور بز در آخرین روزهای حکومت دیکتاتوری رافائل تروجیلو در جمهوری دومینیکن رخ می‌دهد. بارگاس یوسا روایت را از دیدگاه چندین شخصیت مختلف، از جمله یک زن جوان و یک مقام عالی‌رتبه دولتی و خود دیکتاتور، تعریف می‌کند. این رمان تاثیرات روانی زندگی تحت یک رژیم استبدادی را نشان می‌دهد.
چرا باید سور بز را بخوانید؟
تصویرسازی بارگاس یوسا از هزینه‌های انسانی دیکتاتوری هم ترسناک و هم جذاب است. دقت تاریخی این رمان همراه با نگاه روانشناختی عمیق آن، آن را به اثری مهم برای درک تاثیرات حکومت‌های استبدادی تبدیل می‌کند. نکته مهم این است: شما سور بز را می‌خوانید و آن را از یاد نمی‌برید.
۵. دختری از پرو (Travesuras de la niña mala) – ۲۰۰۶
این کتاب با نام اصلی شیطینت‌های دختر بد یکی دیگر از آثار درخشان یوسا است. در دختر بد، بارگاس یوسا از تم‌های سیاسی که در بسیاری از آثار قبلی خود بررسی کرده است فاصله می‌گیرد و به داستانی شخصی‌تر و صمیمی‌تر می‌پردازد: رابطه نوسانی و پیچیده میان ماریو، مردی جوان از لیما، و زنی مرموز و افسانه‌ای مشهور به دختر بد. این رمان چندین دهه و قاره‌ها را دربر می‌گیرد و به بررسی عشق، وسواس و هویت شخصی می‌پردازد.
این کتاب هرچند ترجمه درخشانی در ایران ندارد، اما باز هم اثری درخشان، جذاب و پرکشش است. شما نمی‌توانید دختری از پرو را زمین بگذارید و البته نمی‌توانید با آن اشک نریزید.
چرا باید دختری از پرو را بخوانید؟
دختر بد انتخابی عالی برای خوانندگانی است که می‌خواهند به داستان‌سرایی بارگاس یوسا در سطحی دست یابند که کمتر سیاسی است، اما همچنان عمیق و جذاب است. این رمان نگاه جدیدی به عشق و وسواس دارد و از پیچیدگی‌های روابط انسانی کاوش می‌کند.
۶. راهی به سوی بهشت (El paraíso en la otra esquina) – ۲۰۰۳
راهی به سوی بهشت داست دو شخصیت به هم پیوسته را روایت می‌کند: پل گوگن، هنرمند فرانسوی معروف، و مادربزرگ او، فلورا تریستان، فمینیست و اصلاح‌طلب اجتماعی. داستان‌های آن‌ها، به سبک همیشگی یوسا، به‌صورت متناوب تعریف می‌شود،
این رمان به شیوه‌ای عمیق به بررسی این می‌پردازد که چگونه شور و اشتیاق‌های شخصی و ایدئولوژی‌ها زندگی و میراث افراد را شکل می‌دهند. راهی به بهشت کتاب درجه یکی است اما نسبت به شاهکارهای یوسا، مثل سور بز، در پله پایین‌تری قرار می‌گیرد.
چرا باید راهی به سوی بهشت را بخوانید؟
برای خوانندگانی که به بیوگرافی و رمان‌های تاریخی علاقه‌مندند، راه به بهشت نگاهی جذاب به دو شخصیت بزرگ تاریخ می‌اندازد. بارگاس یوسا از زندگی آن‌ها برای انعکاس تم‌های شورش، خلاقیت و پیامدهای دنبال کردن آرمان‌های فردی استفاده می‌کند.
۷. خاله جولیا و نویسنده (La tía Julia y el escribidor) – ۱۹۷۷
ما در دهه ۱۹۵۰ در لیما، پرو هستیم و راوی رمان، ماریو، هجده ساله است و نویسنده یادداشت‌های خبری برای یک ایستگاه رادیویی در لیما است (در واقع، ماریو فقط خبرهای موجود را بازنویسی می‌کند تا ایستگاه از بابت سرقت ادبی تحت تعقیب قرار نگیرد). اما عشق واقعی ماریو، داستان‌نویسی است؛ او داستان‌های کوتاه خود را به نشریات ادبی محلی ارسال می‌کند؛ معمولاً رد می‌شود، اما ماریو به تلاش خود ادامه می‌دهد و آرزو دارد روزی نویسنده معروفی شود و در یک آتلیه در پاریس زندگی کند.
اما قلب ماریو به زودی در آتش خواهد سوخت. یک از اقوام دور او، خاله جولیا که زن زیبای ۳۲ ساله است از همسرش طلاق گرفته است. او به همین دلیل از بولیوی به لیما می‌آید تا در میان اقوام مرفه خود زندگی کند. این جا است که ماریو جوان عاشق جوریا می‌شود.
چرا باید خاله جولیا و نویسنده را بخوانید؟
این رمان برای خوانندگانی که به دنبال یک داستان جذاب، سرخوش و ساده هستند گزینه‌ای عالی است. ترکیب هوش و عشق در این رمان آن را به اثری منحصر به فرد در میان کتاب های ماریو بارگاس یوسا تبدیل کرده است.
۸. رویای سلت (El sueño del celta) – ۲۰۱۰
در رویای سلت، بارگاس یوسا به داستان زندگی راجر کیسمنت، فعال ایرلندی و دیپلمات می‌پردازد که جنایات استعمارگران بلژیکی در کنگو را افشا کرد.
این رمان، مانند بسیاری از دیگر آثار این نویسنده، در دنیای استعمار و تبعات خشونت‌های آن غوطه‌ور است. کاسمنت، که در دوران زندگی‌اش شاهد جنایات وحشتناک استعمارگران بلژیکی در کنگو و استعمارگران پرویی در آمازون بود. او با حضور خود در این مناطق، تلاش می‌کند تا حقیقت را آشکار کرده و ظلم‌هایی که به مردم بومی این سرزمین‌ها تحمیل شده است را افشا کند.
یکی از ویژگی‌های بارز این رمان، توصیف‌های خشونت‌آمیز و دلهره‌آوری است که به‌طور بی‌پروا استعمار و جنایات آن را نشان می‌دهد. توصیف‌های خشونت در کتاب به‌گونه‌ای است که گاهی خواندن آن‌ها دشوار می‌شود، اما این خشونت‌ها ضروری است چرا که داستان باید گفته شود و جنایات تاریخی به خاطر انسانیت باید به نمایش درآید. همچنین، رمان در قسمت‌هایی به تحلیل عمیق شخصیت کاسمنت می‌پردازد و تغییرات روحی و مبارزات درونی او را در مواجهه با سختی‌ها و فساد‌های سیاسی و اجتماعی به تصویر می‌کشد.
در پایان، رویای سلت یک اثر عالی ادبی و نقدی جدی و عمیق بر استعمار و تبعات آن، و همچنین نقدی بر سیستم‌های اجتماعی و سیاسی فاسد است.
چرا باید رویای سلت را بخوانید؟
برای خوانندگانی که به داستان‌های تاریخی علاقه دارند و به بررسی استعمار، حقوق بشر و تمامیت شخصی اهمیت می‌دهند، رویای سلت رمانی جذاب و عمیق است که نگاهی جدید به مبارزات برای عدالت می‌اندازد.
چرا باید کتاب های ماریو بارگاس یوسا را بخوانید؟
آثار ماریو بارگاس یوسا پروئی ترکیبی از تاریخ عموما سیاسی پر فراز و نشیب معاصر آمریکای جنوبی با قصه هایی خواندنی است؛ ترکیب عشق و سیاست و رنج با یک داستان گویی بی‌نظیر.
یوسا یکی از چهار غول نویسندگی آمریکای لاتین و البته که متفاوت‌ترین آن‌ها است. او نه تنها نویسنده‌ای با قلمی جادویی بود بلکه روشنفکری موثر و صاحب فکر بود که آثارش تاثیری عمیق برجای گذاشت.
شما کدام یک از کتاب های ماریو بارگاس یوسا را دوست داشتید؟ کدام را خوانده‌اید و کدام را دوست دارید بخوانید؟
