«رویای آب» مستندی روایت گر تلاش یک استارتاپ در مبارزه با کم آبی
عصر ایران ؛ علی نجومی ــ بی گمان در عصری به سر می بریم که دغدغه آب بیش از هر زمان دیگری ذهن و جان مردم سرزمین مان را به خود مشغول کرده است. دیگر به سختی کسی را می توان یافت که اصل بحران آب را به کلی کتمان کند. اما مشکل اصلی در این جاست که این آگاهی و اعتراف کفایت نمی کند. چاره ای بزرگ تر و جدی تر باید یافت. شیوه زندگی ما ایرانیان باید متناسب با وضعیت جدید آب در سرزمین مان تغییرات اساسی یابد.
در این بین کشاورزی مهم ترین جایگاه را دارد. شیوه های قدیمی آبیاری و نیز انتخاب محصولاتی که از نظر مصرف آب اصلا توجیه ندارند باعث شده است تا وزن کشاورزی در این مصرف بی رویه آب بسیار سنگین باشد. در این میان هستند افرادی که سعی در ایجاد تغییرات اساسی در این حوزه داشته و یکی از آن ها محمد قائم پناه کشاورز زاده ای از منطقه ی قائن در استان خراسان جنوبی است.
روایت این تلاش در فیلم مستندی خوش ساخت با نام«رویای آب» آمده است که چهارشنبه شب گذشته طی برنامه شب های بخارا در دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران به نمایش درآمد. این فیلم ساخته محمد واعظی است که روایت شکل گیری یک استارتاپ با نام «کشمون» است که با دغدغه حفظ منابع آب زیرزمینی در منطقه قائن در خراسان جنوبی فعالیت می کند.
روایت فیلم:
در ابتدای فیلم واژه کشمون معنا می شود:
کشمون مجموعه ای از مزارع متصل به یکدیگر است که همگی از یک قنات برای آبیاری استفاده می کنند و در همان ابتدای فیلم بیننده متوجه می شود در اثر حفر چاه های عمیق که از سال های دهه 1330 و 1340 آغاز شد به مرور سطح آب های زیرزمینی پایین و پایین تر رفته است به طوری که جای چاه های چند ده متری اولیه را حالا چاه های صد و خرده ای متری گرفته اند.
حالا دیگر مدت ها است که کشاورزان این منطقه باید آب مورد نیاز خود را به جای قنات از همین چاه های عمیق یا تانکر های رسانی تامین کنند. پر چنین فضایی محمد قائم پناه به عنوان یک کشاورز زاده تصمیم می گیرد تا معادله را بهم بزند و ثابت کند هنوز می توان این سرزمین را از شر خشکسالی نجات داد.
او به روشنی آگاه است در کشاورزی سنتی مصرف بیشتر آب به معنای تولید محصول بیشتر و در نتیجه درآمد بیشتر برای کشاورز است و تا زمانی که چنین معادله ای در ذهن کشاورز حک شده باشد صحبت از تشویق به مصرف آب کمتر راه به جایی نخواهد برد.
بنابراین محمد قائم پناه به همت خویش و یارانی که روز به روز افزایش یافتند سعی کرد معادله ای جدیدی را برای زارعان تعریف کند. به این صورت که مصرف آب کمتر محصول بیشتر را تولید کند و در نتیجه درآمد کشاورز هم افزایش یابد. اما چگونه؟
شیوه عمل:
در فیلم ما با زارعان صاحب زمین های کوچکی آشنا می شویم که محصولات متنوعی عموما شامل زعفران، زرشک، جو و یونجه می کارند. این زارعان می دانند که زعفران با توجه به قیمت مصرفی نسبی کمتر آب از مطلوبیت بیشتری برای کاشت برخوردار است. ما متوجه می شویم که 4 مرحله واسطه گری باید انجام شود تا زعفران از زارع به دست مشتری برسد، پس طبیعتا درصد قابل توجهی از قیمت زعفران به جیب دلالان می رود و بازکردن فضای جدید در این بازار به روش های سنتی امکان پذیر نیست و در این جا ماموریت کشمون تعریف می شود:
یافتن مشتری در داخل و خارج ایران و حذف دیگر واسطه ها تا تولید بیشتر زعفران از نظر اقتصادی توجیه پیدا کند.
این استارتاپ به مرور موفق می شود اعتماد کشاورزان بیشتری را جلب کند. شیوه فروش شفاف زعفران توسط کشمون بخش مهمی از پروسه اعتمادسازی است به طوری که اطلاعات کشاورزان و محصول شان بر روی وب سایت کشمون قرار گرفته و مشتریان سفارش خود را ثبت می کنند و بعد کشمون این محصول را به طور مستقیم از کشاورز برای مشتری پست می کند.
این واقعیت که در نتیجه فعالیت های کشمون و همکاری این کشاورزان مصرف آب در این زمین های زراعی کاهش یافته است خود در تشویق مشتریان بسیار موثر بوده است.
نقطه تاریک:
یکی از تلاش های محمد و تیمش در این پروژه خاموش کردن پمپ چاه های عمیق آب در این منطقه بود تا آب مورد نیاز تنها از طریق تانکر های آب خریداری شود و با توجه به موفقیت کشمون و افزایش درآمد کشاورزان، دیگر استفاده از این چاه ها توجیهی نداشته باشد که این اتفاق تا زمان پایان فیلم برداری نمی افتد.
یعنی گرچه مصرف آب کاهش قابل توجهی یافت اما هم چنان برداشت از چاه های عمیق ادامه یافت.
موفقیت های فیلم:
مستند «رویای آب» برگزیدهٔ بخش کارآفرینی سیزدهمین جشنوارهٔ «سینما حقیقت» (۱۳۹۸)، برندهٔ دیپلم افتخار جشنوارهٔ بینالمللی فیلم زمین ـ ایران (۱۳۹۹) و برگزیدهٔ بخش مسابقهٔ جشنوارهٔ بینالمللی Green Film Network (۲۰۲۱) بوده است. این فیلم در سال ۲۰۲۳ برندهٔ جایزهٔ بزرگ فستیوال فیلمهای مستند ایرانی پاریس شد.
پیشنهادی باخبر
تبلیغات
