همشهری آنلاین - سیدسروش طباطبایی‌پور: محله‌ای که به احترام «شیخ هادی نجم‌آبادی»، یکی از علمای مشروطه‌خواه و به‌خاطر مقبره او در این محله به محله شیخ هادی شهرت یافت. در اینجا گشتی در محله شیخ هادی خواهیم زد و از رازها و رمزهایش سر در خواهیم آورد.
بیش‌تر بخوانید:
بوی شیراز در قلب تهران | عکسهای کمتر دیده شده از خیابان سعدی و ماجراهایش
شیخ هادی که بود؟
یکی از کسانی که در دوره مشروطه، مردم را با آزادی‌خواهی و اندیشه‌های ضداستبدادی آشنا کرد، شیخ هادی نجم‌آبادی بود. زندگی این روحانی بزرگ تنها به زادگاهش در روستای نجم‌آباد محدود نشد و پس از تحصیل علم از علمایی مانند شیخ مرتضی انصاری، صاحب کتاب جواهر به کشور بازگشت و تا آخرین روزهای عمر، برای پیروزی جنبش آزادی‌خواهی مردم ایران تلاش کرد. او بسیار مردمدار و خیرخواه بود و در ساخت برخی از مدارس مدرن رشدیه، بیمارستان‌هایی مثل بیمارستان امیراعلم، تعدادی حمام و دیگر مراکز عمومی نقش داشت.
خانه و مقبره شیخ هادی
برخی معتقدند خانه شیخ‌هادی نجم‌آبادی در خیابان شیخ‌هادی، جایی مابین بن‌بست هما و خیابان عسکر، یکی از سیاسی‌ترین و ممنوع‌ترین سخنان دوران مشروطه را شنیده است. چون زیر سقف این خانه قدیمی، بزرگانی چون
علی اکبر دهخدا، سیدجمال‌الدین اسدآبادی و جهانگیرخان صوراسرافیل رفت‌وآمد می‌کردند.
او تا روزهای آخر عمر در همین خانه بود و در سال ۱۲۸۱شمسی، یعنی چند سال قبل از پیروزی انقلاب مشروطه، درگذشت و در همین خانه به خاک سپرده شد. این روزها پس از آنکه از در چوبی این خانه قجری عبور می‌کنی، به اتاق‌هایی با وسعت ۱۴۰مترمربع می‌رسی که دور یک حیاط مرکزی قرار گرفته‌اند و با طاق‌های گنبدی‌شکل و سقف‌هایی بلند در زمینی به وسعت ۵۰۰مترمربع همچنان خودنمایی می‌کنند.
عکس: همشهری/ علیرضا طهماسبی
عکس: همشهری/ علیرضا طهماسبی
خانه مقدم
یکی از بناهای تاریخی و سرحال محله شیخ‌هادی، خانه‌موزه مقدم است؛ خانه‌ای که متعلق به محمدتقی‌خان احتساب‌الملک، یکی از درباریان قاجار است و آن را پسرش، محسن مقدم، بازسازی و تبدیل به موزه کرد. مقدم در اروپا، تاریخ هنر و باستان‌شناسی خوانده و از استادان برجسته دانشگاه تهران بود. او خانه پدری را در محله شیخ هادی بازسازی و به شیوه‌ای هنرمندانه آثار و اشیای تاریخی را در آنجا جمع کرد و برای بازدید در اختیار عموم قرار داد.
عکس: همشهری / امیر رستمی
عکس: همشهری / رضا نوراله
مدرسه هدف؛ یعنی مدرسه هنر، دانش و فرهنگ
یکی از مدارس قدیمی و ریشه‌دار در حوالی شیخ هادی، مدرسه هدف پسران شماره ۱بود که به همت احمد بیرشک و گروه فرهنگی هدف در سال ۱۳۳۰شمسی تاسیس شد؛ مدرسه‌ای که هر سال بیش از ۱۰۰۰نفر دانش‌آموز داشت و پس از انقلاب، به مدرسه علامه مجلسی تغییر نام داد. کلاس‌های استاندارد، حیاط بزرگ، آزمایشگاه و کارگاه مجهز، کتابخانه غنی و البته درخت‌های کاج قدیمی، از شاخصه‌های این مدرسه خوشنام بود، اما به اعتراف دانش‌آموزان این مدرسه، کادر مجرب و معلمان دلسوز این مدرسه قدیمی، و البته دانش‌آموزان افتخارآفرین و کوشای آن، برگ برنده روزهای درخشان این مرکز آموزشی بودند. در اوایل دهه ۹۰شمسی، ساختمان این مدرسه با همه خاطره‌های خوبش تخریب شد و حالا چند سالی است به دو مدرسه تبدیل شده است.
این روزهایش
محله شیخ هادی، اکنون از شمال به خیابان جمهوری، از شرق به خیابان حافظ، از غرب به خیابان ولیعصر و از جنوب به خیابان امام خمینی محدود می‌شود، اما در گذشته، جنوبی‌ترین بخش آن، به خیابان ابوسعید هم می‌رسید. این محله قدیمی، همراه با مساجد، نگارخانه، کتابخانه، مغازه‌ها، کوچه‌ها و مردمان باصفایش، حالا یکی از محله‌های اصیل تهران است.
عکس: همشهری / حسن شیروانی
