به گزارش همشهری آنلاین، آیا تاکنون دچار دردهای پیچشی و ناگهانی در شکم شده‌اید که پس از چند دقیقه شدت گرفته و زندگی روزمره را مختل کند؟ این حالت که اغلب با نفخ و احساس سنگینی همراه می‌شود، در زبان رایج با نام قولنج معده شناخته می‌شود. قولنج معده نه‌تنها تجربه‌ای آزاردهنده است، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی یا سبک زندگی ناسالم باشد. بسیاری از افراد آن را یک درد ساده تلقی می‌کنند، اما در برخی موارد نشانه‌ای هشداردهنده از بیماری‌های جدی‌تر است. شناخت علت‌های بروز و روش‌های درمان مؤثر این عارضه، به ما کمک می‌کند تا هم از بروز مجدد آن جلوگیری کنیم و هم کیفیت زندگی بهتری داشته باشیم.
قولنج معده چیست؟
قولنج معده به مجموعه‌ای از دردها و اسپاسم‌های شدید شکمی گفته می‌شود که معمولاً در اثر تجمع گاز یا حرکات نامنظم روده‌ها ایجاد می‌شود. این درد بیشتر به‌صورت گرفتگی یا انقباض‌های متوالی احساس می‌شود و گاهی با نفخ، آروغ یا تغییر در حرکات روده همراه است. اگرچه در بسیاری از موارد موقتی و بی‌خطر است، اما تکرار یا شدت آن می‌تواند نشان‌دهنده مشکل زمینه‌ای مانند سوءهاضمه، سندرم روده تحریک‌پذیر یا حتی زخم معده باشد.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی قولنج معده
علائم و نشانه‌های قولنج معده
قولنج معده با علائم مختلفی خود را نشان می‌دهد که شناخت آن‌ها به افتراق از سایر مشکلات گوارشی کمک می‌کند:
- دردهای پیچشی و متناوب شکم: اغلب در ناحیه بالای شکم یا اطراف ناف احساس می‌شود.
- نفخ و احساس سنگینی: همراه با پر بودن شکم و کاهش اشتها.
- آروغ یا دفع گاز زیاد: که به‌طور موقت باعث کاهش درد می‌شود.
- تغییر در حرکات روده: یبوست یا اسهال متناوب.
- حالت تهوع یا بی‌قراری: در برخی موارد همراه با بی‌اشتهایی.
برخلاف دردهای ناشی از آپاندیسیت یا مشکلات صفراوی، قولنج معده معمولاً متناوب است و با تغییر وضعیت یا دفع گاز تسکین می‌یابد.
بیشتر بخوانید: سوءهاضمه چیست؟
علت بروز قولنج معده
عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد قولنج معده شوند. شایع‌ترین دلایل عبارت‌اند از:
- تجمع گاز در معده و روده‌ها به دلیل مصرف غذاهای نفاخ مانند حبوبات، کلم و نوشابه‌های گازدار.
- پرخوری یا خوردن سریع غذا که باعث ورود هوای اضافی به معده می‌شود.
- استرس و اضطراب که حرکات روده را مختل می‌کند.
- عدم تحمل برخی غذاها مانند لاکتوز یا گلوتن.
- عفونت‌های گوارشی ناشی از باکتری یا ویروس.
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، زخم معده یا ریفلاکس معده.
بیشتر بخوانید: برای درمان سردی معده چی بخوریم؟
راه‌های درمان و پیشگیری از قولنج معده
درمان قولنج معده به علت اصلی آن بستگی دارد، اما چند روش عمومی و مؤثر وجود دارد:
تغییر سبک زندگی و تغذیه
- مصرف غذاهای کم‌چرب و کم‌ادویه
- پرهیز از نوشابه‌های گازدار و غذاهای نفاخ
- خوردن وعده‌های کوچک و متعدد به‌جای پرخوری
- جویدن کامل غذا و پرهیز از خوردن سریع
درمان‌های خانگی ساده
- نوشیدن دمنوش‌های گیاهی مانند نعناع و بابونه برای کاهش اسپاسم
- استفاده از کمپرس گرم روی شکم برای کاهش گرفتگی عضلات
- پیاده‌روی سبک پس از غذا برای کمک به حرکت روده‌ها
بیشتر بخوانید: ورم معده یا گاستریت چیست؟ علائم و روش درمان
درمان دارویی
- مصرف داروهای ضد اسپاسم یا ضد نفخ با تجویز پزشک
- در صورت وجود عفونت، استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک یا ضدویروس
- در بیماران مبتلا به IBS، داروهای تنظیم‌کننده حرکات روده توصیه می‌شود.
مراقبت‌های روزانه برای جلوگیری از قولنج معده
برای جلوگیری از تکرار قولنج معده، رعایت چند نکته ساده در زندگی روزمره اهمیت زیادی دارد. پرهیز از پرخوری و مصرف غذاهای سنگین کمک می‌کند فشار کمتری به دستگاه گوارش وارد شود. نوشیدن آب کافی در طول روز نیز نقش مهمی در بهبود عملکرد معده و روده‌ها دارد. کاهش مصرف الکل، کافئین و دخانیات به آرامش دستگاه گوارش کمک می‌کند و احتمال بروز دردهای پیچشی را کاهش می‌دهد. ورزش منظم و فعالیت بدنی متعادل علاوه بر بهبود حرکات روده، استرس و تنش‌های روزانه را کاهش می‌دهد. در کنار این موارد، مدیریت استرس از طریق تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن یا تنفس عمیق، به داشتن شکمی آرام و بدون درد کمک زیادی خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: معده درد عصبی چیست؟ دلایل، نشانه‌ها و روش‌های درمان
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه قولنج معده اغلب بی‌خطر است، اما در شرایط زیر لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- ادامه‌دار شدن درد بیش از چند ساعت
- وجود خون در مدفوع یا استفراغ
- کاهش وزن ناخواسته و بی‌اشتهایی طولانی
- تب یا علائم عفونت
- عدم بهبود علائم با درمان‌های خانگی
سخن پایانی
قولنج معده اغلب نتیجه سبک زندگی ناسالم یا مصرف غذاهای نامناسب است و با اصلاح عادات غذایی و مراقبت‌های ساده می‌توان از آن پیشگیری کرد. بااین‌حال، اگر دردها تکرار شوند یا شدت بگیرند، مشورت با پزشک بهترین راه برای تشخیص علت اصلی است. به یاد داشته باشید که توجه زودهنگام به این علائم می‌تواند از بروز مشکلات گوارشی جدی‌تر جلوگیری کند.
