مهاجرت معکوس، تمرکز زدایی پایتخت
هر چند که نمی توان به صورت کامل برخی از طرح های موفق جهانی را پیاده کرد ولی اگر تا حدودی نیز بتوان به ثمر رساند، از عمق مشکلات خواهد کاست و به مرور نیز می توان تاثیرات چشم گیر آن را در آینده مشاهده کرد.
تجربه موفق و البته ناموفق کشورها در خصوص تمرکززدایی پایتخت نشان می دهد که تنها راه حل موجود در این زمینه، عدم صدور امتیاز جدید برای برخی حرف که می توانند در شهرهای دیگر نیز فعال باشند و البته تفکیک پایتخت در زمینه های سیاسی، اقتصادی و هنر است. هر چند که نمی توان به صورت کامل برخی از طرح های موفق جهانی را پیاده کرد ولی اگر تا حدودی نیز بتوان به ثمر رساند، از عمق مشکلات خواهد کاست و به مرور نیز می توان تاثیرات چشم گیر آن را در آینده مشاهده کرد. نمونه موفق این چالش کشور آلمان است که شهرهای مختلفی را به منظور قطب سیاسی، اقتصادی، هنر و البته مالی انتخاب کرده است. شاید برخی تغییرها در ابتدا مشکل و یا غیرقابل امکان باشد ولی به مرور ممکن خواهد شد. هر چند در مثل مناقشه نیست ولی فراموش نکنیم زمانی استفاده از کلماتی چون پیامک از سوی غالب افراد غریب و حتی مسخره به نظر می رسید و هر چند امروزه باز هم از معادل خارجی آن استفاده می شود ولی نمونه فرهنگی آن فراگیر شده است.
از سویی و در مقاطع مختلف، تمرکززدایی شهر تهران مطرح بوده و اخیرا نیز گفته شده که تهران می بایست قریب به پنج میلیون نفر از جمعیت خود را کاهش دهد. هر چند موضوعاتی چون انتقال وزارت خانه ها و دانشگاه ها به خارج از تهران و همچنین اعطای تسهیلات ویژه برای کارمندانی که می خواهند از تهران خارج شوند مطرح می شود ولی همچنان مساله تمرکزگرایی و جمعیت تهران بی نتیجه مانده است. ضمن اینکه بایستی به ضرورت امدادرسانی عمومی در زمان حوادث نیز که مهمترین جنبه این موضوع است، پرداخت. پرواضح است شرایط خاص تهران برای غالب مهاجرین همچون فرصت های شغلی و ارتباطات اجتماعی و تجاری نسبت به امتیازهای که وعده داده می شود بسیار پررنگ تر است و طبیعتا کلید زدن چنین پروژه سنگینی، تحقیقات و برنامهریزی خاص خود را می طلبد؛ ضمن اینکه چالش های اقتصادی فعلی کشور و همچنین محدودیت منابع را نیز باید در نظر گرفت.
از بعدی دیگر توسعه فیزیکی شهر تهران همچنان و مداوم ادامه می یابد و این مهم خدمات رسانی زیربنایی و شهری در این حوزه و این شرایط را با مشکلات عدیده ای نیز مواجه خواهد کرد. همچنین غالب شرکت های دولتی و شبه دولتی فعال در تهران پایه گذاری شده اند و در آن سوی ماجرا و با وجود اینکه بسیاری از شرکت ها در خارج از تهران فعال هستند ولی ترجیح می دهند نهاد های اداری و البته پشتیبانی خود را در تهران مستقر کنند. در نهایت اینکه با کاهش نسبی سطح خدمات جامع مربوط به شهر تهران و در ادامه افزایش خدمات متناظر به برخی از شهرهای بزرگ کشور و ترجیحا نزدیک به تهران، می توان تا حدودی این مساله را حل کرد و البته اجرای طرح ممنوعیت توسعه صنایع در شعاع صد و بیست کیلومتری تهران ولو به صورت نسبی نیز به این مورد کمک خواهد کرد.
