تلاش روسیه برای ورود به معادلات هسته‌ای؛ کرملین بن‌بست را خواهد شکست؟
رویداد۲۴| با افزایش تنش‌های سیاسی و بالا گرفتن اختلافات در مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن، روسیه به‌طور محسوسی فعالیت‌های دیپلماتیک خود را برای ایفای نقش میانجی افزایش داده است. مقامات ایرانی و آمریکایی طی ماه‌های اخیر سفر‌هایی به مسکو داشته‌اند که به‌گفته ناظران، هدف اصلی آنها بررسی راه‌های احیای توافق هسته‌ای و کاهش تنش بوده است.
تماس تلفنی اخیر میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، که جزئیات آن به‌طور رسمی اعلام نشده، یکی از نقاط عطف این تحرکات دیپلماتیک به شمار می‌رود. منابع نزدیک به کرملین اعلام کرده‌اند که بخش مهمی از این گفت‌و‌گو حول محور برنامه هسته‌ای ایران و امکان کاهش فشار‌ها از مسیر مذاکره بوده است.
ریابکوف: آماده ایفای نقش فعال در مذاکرات تهران و واشنگتن هستیم
از سوی دیگر، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، در اظهاراتی تازه تأکید کرده است که مسکو آماده ایفای نقش فعال‌تری در پیشبرد گفت‌و‌گو‌ها میان تهران و واشنگتن است. ریابکوف با اشاره به اینکه «ما این روز‌ها شاهد عزم بسیار جدی‌تر واشنگتن برای دستیابی به توافقی با تهران بر اساس شرایطی قابل قبول برای طرفین هستیم» گفته: «ما همچنان تلاش‌های خود را برای یاری در یافتن راه‌حل‌های لازم برای مذاکره ادامه می‌دهیم. ما معتقدیم که این راه‌حل‌ها با تکیه بر حقوق بین‌الملل، اصل امنیت برابر و تجزیه‌ناپذیر، و همچنین تعادل منافع و پیشرفت تدریجیِ دقیقاً سنجیده‌شده که اعتمادسازی از طریق پایبندی به توافقات را ممکن می‌سازد، کاملاً امکان‌پذیر است. امیدواریم که هم آمریکا و هم ایران این موضوع را به‌درستی درک کنند.»
ورود روسیه به معادلات فرصت است یا تهدید؟
بر اساس مواضع اخیر روسیه، به نظر می‌رسد که این کشور نه تنها به دنبال جلوگیری از تشدید بحران در منطقه است، بلکه می‌کوشد با ایفای نقش میانجی، موقعیت دیپلماتیک خود را در سطح بین‌المللی تقویت کند. این نقش‌آفرینی روسیه، اما با واکنش‌های متفاوتی در داخل ایران همراه بوده است. برخی آن را فرصتی دیپلماتیک می‌دانند مثلا روزنامه خراسان که از رسانه‌های نزدیک به قالیباف است در شماره امرو خود مشخصا کلید عبور از بن بست فعلی را افزایش ریسک اقتصادی، سیاسی دانسته و از نزدیکی به روسیه و چین به عنوان یک راهکار نام می‌برد. در مقابل برخی از تحلیلگران داخلی نسبت به نیت‌ها و اهداف کرملین در این پرونده تردید دارند. این گروه افزون بر پیشینه تاریخی روابط ایران و روسیه، به این نکته اشاره می‌کنند که روسیه به‌واسطه جنگ اوکراین در جهان منزوی‌تر شده و به شدت نیازمند ایفای نقشی مؤثر در بحران‌های جهانی، از جمله پرونده هسته‌ای ایران است. بر اساس این دیدگاه‌ها، روسیه با ایفای نقش فعال در موضوع ایران می‌تواند نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش داده و به یک عنوان یک بازیگر فعال منطقه‌ای در مسائل و بحران‌های فرامنطقه‌ای هم نقش جدی‌تری ایفا کند.
تلاش روسیه برای میانجی‌گری در مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، چه از منظر ایران فرصتی باشد و چه تهدید، واقعیتی است که نمی‌توان از آن چشم پوشید. مسکو در این میدان نه صرفاً ناظر، بلکه بازیگری است با اهدافی مشخص، پیچیده و چندلایه.
هنوز چشم‌انداز روشنی برای توافق نهایی میان ایران و آمریکا دیده نمی‌شود، اما نقش‌آفرینی روسیه می‌تواند برگ جدیدی در این پرونده پیچیده رقم بزند؛ برگی که ممکن است مسیر بازگشت به میز مذاکره را هموارتر کند یا چالش‌های جدیدی پیش روی آن بگذارد.
