بیگدلی: اصل میانجیگری از بین رفته، راهی جز مذاکره مستقیم ایران و آمریکا نیست | اروپا را بخاطر اوکراین از دست دادهایم
به گزارش اقتصادنیوز، «باب میانجیگری و مذاکره همیشه باز است.» این جمله ای است که طی روزهای اخیر از زبان وزیرخارجه بیان شد. اخیرا نیز با سفر بنسلمان به آمریکا و دیدار او با ترامپ شائبه میانجیگری عربستان شکل گرفت و در داخل نیز با استقبال رو به رو شد. بسیاری معتقد بودند که عربستان نسبت به عمان میانجی بهتری است؛ چراکه دست کم ترامپ از بنسلمان حرفشنوی بیشتری دارد.
این در حالیست که پایان روابط تیره بین ایران و عربستان با وساطت چینی ها رقم خورد. همین نکته، سوالی را به میان میآورد که چین میتواند این بار بین تهران و واشنگتن میانجی گری کند؟ اروپاییها چطور؟
اقتصادنیوز: جلال ساداتیان، تحلیلگر سیاست خارجی می گوید: بعید است در شورای امنیت قطعنامه جدیدی علیه ایران تصویب شود. چین و روسیه با رویکرد فعلی غرب همراه نخواهند شد. مشابه زمانی که دولت ترامپ نتوانست قطعنامه مورد نظر خود را درباره غزه پیش ببرد.
در این رابطه اقتصادنیوز نظر علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بینالملل را جویا شده است. بیگدلی می گوید,؛ «ترامپ بارها اعلام کرده واسطه را نمی پذیریم. بنابراین هیچ راهی جز مذاکره مستقیم با آمریکا نداریم.»
او همچنین به مسئله آژانس با ایران اشاره و تاکید کرد؛«برای هر مذاکرهای شرط اول آن است که گزارش آژانس درباره وضعیت فعالیت های هسته ای ایران مطلوب باشد. اگر گزارش مطلوب باشد، میتوانیم وارد مذاکره شویم.»
مشروح گفتگوی اقتصادنیوز با علی بیگدلی را در ادامه می خوانید؛
****
*آقای بیگدلی! اخیرا وزیر خارجه اخیرا اعلام کردند که باب مذاکره و میانجیگری همواره باز است. نگاه شما به بحث میانجی گری در پرونده های بلاتکلیف ایران در سیاست خارجی چیست؟ نمونه موفق از نگاه شما وجود دارد؟
مسئله واسطه گری در روابط خارجی همواره وجود داشته است. منتها میانجیگری زمانی معنا پیدا میکند که هم خودِ میانجی از اعتبار بالایی برخوردار باشد و هم هر دو طرف اختلاف، آن را قبول داشته باشند. ما بارها شاهد بودهایم که واسطهها آمدند اما ما نپذیرفتیم و هیچ نرمشی نیز نشان ندادیم؛ بنابراین اصل میانجیگری از میان رفته است.
اصل میانجیگری بین ایران و آمریکا از بین رفته، باید مستقیم مذاکره کنند
ترامپ هم این اصل را رها کرده و امروز راهی جز مذاکره مستقیم با آمریکا برای ما باقی نمانده است. اصل میانجیگری در تاریخ روابط بینالملل وجود داشته ، اما اکنون برای ترامپ تمام شده است و ایران هم باید بپذیرد که این موضوع به پایان رسیده است.
آقای عراقچی گفته بود، ما آماده مذاکره مستقیم با آمریکا هستیم. چون کانونهای تصمیمگیری در کشور ما متعددند و هر کدام تصمیمی متفاوت اتخاذ میکنند، در نهایت مشکل ایجاد میشود. طرف مقابل نیز ما را بهعنوان کشوری که قادر به اجرای قانون باشد نمیپذیرد.
قطر میانجی گر خوبی است یا عمان؟
* در سالهای اخیر مسقط همواره میانجی ایران و آمریکا بوده، عملکرد مسقط را چگونه ارزیابی میکنید؟
مسقط کشور بی طرفی است اما با مصر و قطر تفاوت دارد. کشور بیخاصیتی است و واسطه گری آن هیچ فایدهای ندارد. قطعا کشورهایی که میانجی گری می کنند سود می برند. پرستیژ آن ها بالا می رود. برای مثال قطر کشور کوچکی است اما می بینیم که هم در موضوع غزه میانجی گری کرد و هم در خصوص ایران دست به واسطه گری زد و اعتبارش در منطقه و سطح جهانی خیلی بالا رفت.
همانطور که اشاره کردم، اصل موضوع واسطهگری از بین رفته و خود ترامپ هم بارها اعلام کرده مذاکره با واسطه را نمیپذیریم. بنابراین هیچ راهی جز مذاکره مستقیم با آمریکا نداریم. البته حتی اگر بخواهیم با آمریکا مذاکره مستقیم کنیم، این مذاکره بدون گزارش مطلوب آژانس هیچ نتیجهای نخواهد داشت. یعنی آمریکا میگوید ابتدا اجازه دهید گروسی کارشناسانش را به ایران بفرستد و گزارش کامل و صحیحی از همکاری شما دریافت شود، سپس گفتوگو آغاز می شود. به نظر من سطح انتظارات آمریکا مقداری بالا است.
پیش شرط مذاکره ایران و آمریکا، گزارش آژانس است
* مطالبی در خصوص میانجیگری مصر میان ایران و آژانس مطرح می شود، پیش بینی می کنید این میانجی گری هم سرنوشتی مشابه میانجیگری ها میان ایران و آمریکا پیدا میکند؟
ما مسئله آژانس را گروگان گرفتهایم و موضوع را رها نمیکنیم. برای هر مذاکرهای شرط اول آن است که گزارش آژانس درباره وضعیت فعالیت های هسته ای ایران تا نشست فصلی ماه مارس که حوالی عید نوروز است مطلوب باشد. اگر گزارش مطلوب باشد، میتوانیم وارد مذاکره شویم.
حتی اگر اکنون بخواهیم از طریق میانجی هم با آمریکا مذاکره کنیم، ابتدا باید گزارش آقای گروسی وضعیت را تعیین کند، سپس مذاکرات آغاز شود. در واقع اینها مقدمه مذاکرات است.
از سوی دیگر ما نیز تأسیسات هستهای را گروگان گرفتهایم تا در برابر آمریکا اهرم داشته باشیم. اوضاع پیچیده شده است و همانطور که اشاره کردم، سطح انتظارات آمریکا بالا است.
میانجی گری عربستان به نفع ایران است
* اخیرا در صحبتی مطرح شده بود که عربستان ممکن است بخواهد میانجی ایران و آمریکا باشد. هرچند که موضوع ارسال پیام از ریاض به واشنگتن تکذیب شد اما بن سلمان در دیدار با ترامپ گفت که هر تلاشی بتواند برای بهبود روابط دو کشور انجام می دهد. آیا عربستان می تواند میانجی خوبی باشد؟ آیا بهتر از کشوری مثل عمان عمل می کند و به نفع ماست؟
بله، به نفع ماست؛ اما ابتدا باید ببینیم آیا ما در استراتژی خود تغییری ایجاد میکنیم و انعطافی نشان میدهیم یا خیر.
به خاطر مسئله اوکراین، اروپا را از دست دادیم
* نقش اروپا در این شرایط فعلی چیست؟
من همیشه تاکید میکردم اروپا را نباید از دست بدهیم. اروپا می توانست تکیهگاه خوبی برای ایران باشد اما متاسفانه اروپا را هم از دست دادیم، اروپایی که اسنپبک آمریکا را رد کرد و روابط خوبی با ما داشت اما اکنون بهسبب مسئله اوکراین وابسته به آمریکا شده است.
الان اروپا اعلام کرده باید ابتدا با آمریکا گفتوگو کنید و پس از رضایت ترامپ مذاکره ادامه یابد. در حال حاضر مسئله اوکراین، آژانس، منطقه، اسرائیل و اروپا همگی به هم پیوسته و علیه ما شدهاند. ما واقعا در شرایط سختی قرار داریم.
* برخی معتقد هستند روابط ایران و آمریکا ربطی به روابط ایران و آژانس ندارد و ما میتوانیم مشکل با آژانس را جداگانه حل کنیم. آیا این نگاه را قبول دارید؟
بله، از یک جهت درست است. چون آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و حقی درباره غنیسازی ندارد. اما از طرفی اروپا میگوید تا رضایت آمریکا را جلب نکنید ما درباره برجام صحبت نمی کنیم. اروپا بهدلیل مسئله اوکراین این موضوع را به آمریکا گره زده است. اروپا میخواهد دل آمریکا را نرم کند و با او همراهی کند.
* آیا چین که تجریه میانجیگری موفقی میان ایران و عربستان داشته، ممکن است وارد میانجیگری میان ایران و آمریکا نیز شود؟
در آن مسئله دو طرف، از جمله عربستان، آمادگی داشتند. بنسلمان بهدنبال کاهش تنشهای منطقه است زیرا اگر تنش ادامه پیدا کند، به اهداف و برنامههای بلندپروازانهاش نمیرسید. به همین دلیل بود که با ما در چین ملاقات کرد و مشکلی هم وجود نداشت. مسئله ما هم با عربستان متفاوت از مشکل ما با آمریکا بود.
