نظریه‌پرداز مشهور آمریکایی از شکلگیری دنیای چندقطبی در پی سیاست‌های ترامپ خبر داد
افول آمریکا به روایت فرید زکریا
در دهه‌های گذشته، آمریکا به‌عنوان قدرت بلامنازع جهان شناخته می‌شد؛ کشوری که با اتکا به قدرت اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک خود، نقشه سیاسی و اقتصادی جهان را ترسیم می‌کرد اما اکنون نشانه‌های افول این قدرت بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. سخنان اخیر فرید زکریا، نظریه‌پرداز مشهور آمریکایی و مجری برنامه تلویزیونی GPS در شبکه CNN، بر این واقعیت صحه می‌گذارد.
زکریا دراظهاراتی تأمل‌برانگیز اعلام کرد: «تمام اقدامات فعلی آمریکا باعث می‌شوند که دنیایی چندقطبی شکل بگیرد. کشورهایی مانند آلمان و ژاپن دیگر نمی‌توانند صرفا به آمریکا تکیه کنند وبه‌دنبال تأمین امنیت خودهستند. حتی احتمال دارد ژاپن و کره‌جنوبی به فکر دستیابی به تسلیحات هسته‌ای بیفتند. این تغییرات به سود کشورهایی مانند روسیه و چین خواهد بود که به‌دنبال تضعیف حضور و قدرت آمریکا در جهان هستند.» زکریا همچنین تأکید کرد در صورت تلاش کشورها برای استقلال از واشنگتن، ممکن است دلار به‌عنوان ارز مرجع جهانی به چالش کشیده شود. وی احتمال داد اتحادیه اروپا با انتشار اوراق قرضه، رقیبی جدی برای اوراق خزانه‌داری آمریکا ایجاد کند؛ تغییری که می‌تواند ضربه‌ای سنگین به موقعیت اقتصادی آمریکا وارد کند. زکریا در ادامه هشدار داد که این تحولات، نظم جهانی تحت رهبری آمریکا را به خطر می‌اندازد. او خاطرنشان کرد: «آمریکا در هشت دهه گذشته یک سیستم جهانی بنا کرد که مبتنی بر قوانین و ارزش‌هایی بود که واشنگتن تعیین کرده بود. این نظم، طولانی‌ترین دوره صلح بین قدرت‌های بزرگ و رفاه جهانی را به همراه داشت اما با فروپاشی این نظم، جهان خطرناک‌تر خواهد شد و آمریکا بیش از پیش منزوی می‌شود. ما اکنون شاهد شکلگیری جهان پسا‌آمریکا هستیم.»
شکست سیاست‌های آمریکا در غرب آسیا
افول هژمونی آمریکا تنها به آسیا و اروپا محدود نمی‌شود؛ بلکه در غرب آسیا، منطقه‌ای که واشنگتن سال‌ها با نفوذ گسترده خود در آن مانور قدرت می‌داد نیز نشانه‌های ضعف آمریکا به روشنی قابل مشاهده است. نشریه فارن افرز در گزارشی تحلیلی تأکید می‌کند که جنگ غزه به عاملی کلیدی در کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه تبدیل شده است. این جنگ، که با حملات گسترده ارتش اسرائیل و حمایت بی‌قید و شرط واشنگتن از تل‌آویو همراه بود، موجی از خشم و اعتراض در جهان عرب به راه انداخت. پیش از این، کشورهای عربی مانند بحرین، مراکش، سودان و امارات متحده‌عربی در مسیر عادی‌سازی روابط با اسرائیل قرار داشتند و حتی عربستان‌سعودی نیز آماده پیوستن به این روند بود اما حمله گسترده ارتش اسرائیل به غزه و حمایت آشکار آمریکا از این اقدام، روند مذکور را متوقف کرد. عربستان‌سعودی صراحتا اعلام کرد تا زمانی که اسرائیل گام‌های ملموسی برای تشکیل دولت فلسطین برندارد، از عادی‌سازی روابط خودداری خواهد کرد. در اقدامی دیگر، اردن در نوامبر ۲۰۲۳ سفیر خود را از اسرائیل فراخواند و سفر برنامه‌ریزی‌شده بنیامین نتانیاهو به مراکش لغو شد. در کنار این اقدامات سیاسی، تظاهرات گسترده‌ای در سراسر جهان عرب علیه سیاست‌های اسرائیل و حمایت آمریکا از تل‌آویو برگزار شد. نشریه فارن افرز تأکید دارد که این تحولات نه‌تنها باعث افزایش نارضایتی از رژیم صهیونیستی، بلکه موجب کاهش شدید جایگاه آمریکا در افکار عمومی جهان عرب شده است. براساس نظرسنجی مؤسسه عرب بارومتر، میزان محبوبیت آمریکا در تونس از ۴۰درصد به ۱۰درصد کاهش یافت. در اردن نیز این میزان از ۵۱درصد در سال ۲۰۲۲ به ۲۸درصد در اوایل ۲۰۲۴ سقوط کرد. لبنان نیز شاهد کاهشی مشابه بود و محبوبیت آمریکا در آن کشور از ۴۲درصد به ۲۷درصد رسید.
ظهور چین؛ حاشیه‌نشینی واشنگتن
درحالی که افول موقعیت آمریکا در غرب آسیا شتاب گرفته،چین درحال پرکردن این خلأ است.براساس همان نظرسنجی، محبوبیت چین در جهان عرب به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در اردن و مراکش، محبوبیت چین حداقل ۱۵درصد رشد داشته و در سایر کشورهای منطقه نیز آمارها نشان‌دهنده افزایش گرایش به سمت پکن است که این تغییر گرایش به‌ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری به شکل آشکارتری به چشم می‌خورد. پروژه‌های عظیم سرمایه‌گذاری چین در قالب طرح کمربند و جاده، نقش کلیدی در افزایش نفوذ پکن در خاورمیانه داشته‌اند. علاوه بر این، سیاست بی‌طرفی چین در قبال درگیری‌های منطقه‌ای و تأکید بر توسعه اقتصادی، آن را به گزینه‌ای جذاب‌تر برای کشورهای عربی تبدیل کرده است.
نظم چندقطبی و پایان قرن آمریکایی
نشریه نیوزویک در تحلیلی جامع به این نتیجه می‌رسد که خاورمیانه اکنون به صحنه‌ای برای رقابت قدرت‌های جهانی تبدیل شده است.نویسنده این مقاله معتقد است که آمریکا باخروج از افغانستان وناکامی درمدیریت بحران اسرائیل و فلسطین، گام‌های آشکاری به سمت از دست دادن موقعیت برتر خود برداشته است. براساس این گزارش، در حالی که آمریکا درگیر بحران‌های داخلی و رقابت‌های سیاسی است،چین و روسیه به طور پیوسته در حال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. این روند می‌تواند تأثیرات مهمی بر امنیت و ثبات جهانی داشته باشد.نیوزویک در پایان هشدار می‌دهد که افول آمریکا در خاورمیانه، می‌تواند آغازگر افول هژمونی این کشور در مقیاس جهانی باشد؛ مگر این‌که واشنگتن با اتخاذ رویکردی هوشمندانه و تعامل مؤثرتر با تحولات منطقه، بتواند از این روند جلوگیری کند.
پایان نظم آمریکایی؛ آغاز فصلی جدید
سخنان صریح فرید زکریا، گزارش‌های رسانه‌های معتبر غربی و آمارهای میدانی همه گواه آن هستند که نظم تک‌قطبی به رهبری آمریکا در حال فروپاشی است. نفوذ آمریکا در خاورمیانه به‌شدت کاهش یافته و کشورهای عربی به سوی قدرت‌های نوظهور مانند چین و روسیه متمایل شده‌اند.این تحولات نشان می‌دهدکه جهان در آستانه ورودبه نظمی جدید است؛ نظمی که در آن واشنگتن دیگر بازیگر بی‌رقیب نخواهد بود. اکنون پرسش اصلی این است که آیا آمریکا می‌تواند خود را با این نظم جدید تطبیق دهد و جایگاه خود را حفظ کند، یا افول قرن آمریکایی، سرنوشتی گریزناپذیر خواهد بود؟
شکست سیاست‌های آمریکا در غرب آسیا
افول هژمونی آمریکا تنها به آسیا و اروپا محدود نمی‌شود؛ بلکه در غرب آسیا، منطقه‌ای که واشنگتن سال‌ها با نفوذ گسترده خود در آن مانور قدرت می‌داد نیز نشانه‌های ضعف آمریکا به روشنی قابل مشاهده است. نشریه فارن افرز در گزارشی تحلیلی تأکید می‌کند که جنگ غزه به عاملی کلیدی در کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه تبدیل شده است. این جنگ، که با حملات گسترده ارتش اسرائیل و حمایت بی‌قید و شرط واشنگتن از تل‌آویو همراه بود، موجی از خشم و اعتراض در جهان عرب به راه انداخت. پیش از این، کشورهای عربی مانند بحرین، مراکش، سودان و امارات متحده‌عربی در مسیر عادی‌سازی روابط با اسرائیل قرار داشتند و حتی عربستان‌سعودی نیز آماده پیوستن به این روند بود اما حمله گسترده ارتش اسرائیل به غزه و حمایت آشکار آمریکا از این اقدام، روند مذکور را متوقف کرد. عربستان‌سعودی صراحتا اعلام کرد تا زمانی که اسرائیل گام‌های ملموسی برای تشکیل دولت فلسطین برندارد، از عادی‌سازی روابط خودداری خواهد کرد. در اقدامی دیگر، اردن در نوامبر ۲۰۲۳ سفیر خود را از اسرائیل فراخواند و سفر برنامه‌ریزی‌شده بنیامین نتانیاهو به مراکش لغو شد. در کنار این اقدامات سیاسی، تظاهرات گسترده‌ای در سراسر جهان عرب علیه سیاست‌های اسرائیل و حمایت آمریکا از تل‌آویو برگزار شد. نشریه فارن افرز تأکید دارد که این تحولات نه‌تنها باعث افزایش نارضایتی از رژیم صهیونیستی، بلکه موجب کاهش شدید جایگاه آمریکا در افکار عمومی جهان عرب شده است. براساس نظرسنجی مؤسسه عرب بارومتر، میزان محبوبیت آمریکا در تونس از ۴۰درصد به ۱۰درصد کاهش یافت. در اردن نیز این میزان از ۵۱درصد در سال ۲۰۲۲ به ۲۸درصد در اوایل ۲۰۲۴ سقوط کرد. لبنان نیز شاهد کاهشی مشابه بود و محبوبیت آمریکا در آن کشور از ۴۲درصد به ۲۷درصد رسید.
ظهور چین؛ حاشیه‌نشینی واشنگتن
درحالی که افول موقعیت آمریکا در غرب آسیا شتاب گرفته،چین درحال پرکردن این خلأ است.براساس همان نظرسنجی، محبوبیت چین در جهان عرب به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. در اردن و مراکش، محبوبیت چین حداقل ۱۵درصد رشد داشته و در سایر کشورهای منطقه نیز آمارها نشان‌دهنده افزایش گرایش به سمت پکن است که این تغییر گرایش به‌ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری به شکل آشکارتری به چشم می‌خورد. پروژه‌های عظیم سرمایه‌گذاری چین در قالب طرح کمربند و جاده، نقش کلیدی در افزایش نفوذ پکن در خاورمیانه داشته‌اند. علاوه بر این، سیاست بی‌طرفی چین در قبال درگیری‌های منطقه‌ای و تأکید بر توسعه اقتصادی، آن را به گزینه‌ای جذاب‌تر برای کشورهای عربی تبدیل کرده است.
نظم چندقطبی و پایان قرن آمریکایی
نشریه نیوزویک در تحلیلی جامع به این نتیجه می‌رسد که خاورمیانه اکنون به صحنه‌ای برای رقابت قدرت‌های جهانی تبدیل شده است.نویسنده این مقاله معتقد است که آمریکا باخروج از افغانستان وناکامی درمدیریت بحران اسرائیل و فلسطین، گام‌های آشکاری به سمت از دست دادن موقعیت برتر خود برداشته است. براساس این گزارش، در حالی که آمریکا درگیر بحران‌های داخلی و رقابت‌های سیاسی است،چین و روسیه به طور پیوسته در حال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. این روند می‌تواند تأثیرات مهمی بر امنیت و ثبات جهانی داشته باشد.نیوزویک در پایان هشدار می‌دهد که افول آمریکا در خاورمیانه، می‌تواند آغازگر افول هژمونی این کشور در مقیاس جهانی باشد؛ مگر این‌که واشنگتن با اتخاذ رویکردی هوشمندانه و تعامل مؤثرتر با تحولات منطقه، بتواند از این روند جلوگیری کند.
پایان نظم آمریکایی؛ آغاز فصلی جدید
سخنان صریح فرید زکریا، گزارش‌های رسانه‌های معتبر غربی و آمارهای میدانی همه گواه آن هستند که نظم تک‌قطبی به رهبری آمریکا در حال فروپاشی است. نفوذ آمریکا در خاورمیانه به‌شدت کاهش یافته و کشورهای عربی به سوی قدرت‌های نوظهور مانند چین و روسیه متمایل شده‌اند.این تحولات نشان می‌دهدکه جهان در آستانه ورودبه نظمی جدید است؛ نظمی که در آن واشنگتن دیگر بازیگر بی‌رقیب نخواهد بود. اکنون پرسش اصلی این است که آیا آمریکا می‌تواند خود را با این نظم جدید تطبیق دهد و جایگاه خود را حفظ کند، یا افول قرن آمریکایی، سرنوشتی گریزناپذیر خواهد بود؟
پیشنهادی باخبر
تبلیغات
