راز تداوم موج خرید ملک در استانبول | چرا ایرانی‌ها به اقتصاد بحران‌زده ترکیه اعتماد می‌کنند؟
رویداد۲۴| با وجود تورم فرساینده ترکیه، سقوط مداوم ارزش لیر و اعتراض‌های پی‌درپی مردم این کشور به وضعیت معیشتی، آمار رسمی نشان می‌دهد ایرانی‌ها همچنان یکی از بزرگ‌ترین خریداران خارجی ملک در ترکیه هستند؛ دومین گروه پس از روس‌ها. این پدیده در نگاه اول عجیب است: چرا در شرایطی که خودِ مردم ترکیه از گرانی و بی‌ثباتی اقتصادی گلایه دارند، سرمایه‌گذاران ایرانی همچنان بازار ملک این کشور را مطمئن‌تر می‌دانند؟
پاسخ این سؤال نه در «بهبود اقتصاد ترکیه» که در «تشدید نااطمینانی در ایران» نهفته است. اقتصاددانانی مانند شقاقی شهری توضیح می‌دهند که خروج سرمایه از ایران مدت‌هاست از مرز طبیعی گذشته و به نقطه‌ای رسیده که خودش موتور تولید بی‌ثباتی اقتصادی شده است. هر موج خروج سرمایه، جهش‌های ارزی و تورم را تشدید می‌کند و همین تشدید دوباره خروج سرمایه را افزایش می‌دهد؛ دور باطلی که حالا در آمار خرید ملک ایرانی‌ها در ترکیه خود را نشان می‌دهد.
چرا ترکیه مقصد سرمایه ایرانی شد؟
گرچه تورم ترکیه شدید است و سیاست‌های ارزی دولت اردوغان بار‌ها مورد انتقاد قرار گرفته، اما برای ایرانی‌ها این بی‌ثباتی «قابل فهم» و «قابل پیش‌بینی» است. بازار املاک ترکیه افت‌وخیز دارد، اما قوانین شفاف، مسیر روشن انتقال مالکیت و امکان ارزیابی نسبی آینده باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران احساس کنند ریسک در آنجا کمتر از ریسک در اقتصاد ایران است.
در واقع انتخاب ترکیه بیشتر انتخاب «کم‌ریسک‌تر» است، نه انتخاب یک اقتصاد درخشان و مطمئن.
ترکیه چه دارد که ایران ندارد؟
ملک در ترکیه فقط یک دارایی نیست؛ یک مسیر است. مسیر دریافت اقامت، مسیر دسترسی به نظام بانکی جهانی، مسیر ثبت شرکت، مسیر آموزش برای فرزندان و در نهایت مسیر نزدیکی به اروپا. حتی اگر اقتصاد ترکیه دچار مشکل باشد، وجود این مسیر‌ها برای ایرانی‌ها جذابیتی ایجاد می‌کند که در داخل کشور دست‌نیافتنی است.
سرمایه‌گذاران ایرانی بیشتر به دنبال «امنیت حقوقی» و «قابلیت اتصال به جهان» هستند؛ چیزی که ترکیه با وجود بحران‌ها اقتصادی، به شکل نسبی ارائه می‌دهد.
خرید ملک به قصد سود نیست؛ به قصد نجات سرمایه است
واقعیت این است که بسیاری از ایرانی‌ها در ترکیه ملک نمی‌خرند، چون فکر می‌کنند سود کلانی نصیبشان می‌شود؛ آنها خرید می‌کنند، چون نگرانند سرمایه‌شان در داخل کشور ارزش خود را از دست بدهد. نگران جهش ارزی‌اند، نگران بی‌ثباتی سیاست‌گذاری، نگران قوانینی که ممکن است یک‌شبه تغییر کند، و نگران اینکه بازار داخلی هیچ تصویر روشنی از آینده ارائه نمی‌دهد.
ترکیه، حتی با تورم بالا، تصویر روشن‌تری دارد از آینده‌ای که سرمایه‌گذار بتواند بر اساس آن تصمیم بگیرد.
ریشه تصمیم ایرانی‌ها در داخل است، نه در آنکارا
اقتصاددان‌ها تأکید می‌کنند موج جدید خرید ملک در ترکیه نشانه جذابیت اقتصادی این کشور نیست؛ نشانه کمبود اعتماد به آینده اقتصادی ایران است.
به تعبیر شقاقی شهری، هرگاه نااطمینانی سیاسی یا اقتصادی افزایش پیدا می‌کند، سرمایه نه‌تنها از کشور خارج می‌شود بلکه ریسک‌های داخلی را بیشتر می‌کند و این چرخه در خود می‌چرخد.
در چنین فضایی، ترکیه برای ایرانی‌ها یک «پناهگاه نسبی» است؛ جایی که ارزش سرمایه حداقل قابل پیش‌بینی‌تر از داخل کشور است.
انتخاب ترکیه، آینه‌ای از بحران اعتماد داخلی
پدیده خرید ملک ایرانی‌ها در ترکیه را نمی‌توان با آمار تورم آنکارا یا نوسان لیر توضیح داد. مسئله اصلی این است که سرمایه ایرانی در داخل احساس امنیت نمی‌کند. مردم در برابر آینده‌ای مبهم قرار گرفته‌اند و ترکیه، با همه بی‌ثباتی‌هایش، برایشان تصویری روشن‌تر دارد: قوانین پایدارتر، مسیر مهاجرت ساده‌تر، دسترسی جهانی بیشتر، و اقتصادی که در مقایسه با ایران قابل پیش‌بینی‌تر است.
تا زمانی که این نااطمینانی در داخل برطرف نشود، مسیر خروج سرمایه از ایران بسته نخواهد شد؛ حتی اگر مقصد آن کشوری باشد که مردمش خود زیر فشار تورم و بحران اقتصادی زندگی می‌کنند.
