علی ربیعی: هنر روایتگر تاریخ و هویت ایرانی است
رویداد۲۴| علی ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس جمهور، در یادداشتی تاکید کرد هنر و هنرمندان ایران همواره حافظ هویت ملی و روایتگر حقیقت بوده‌اند و نقش کلیدی در ایستادگی فرهنگی کشور در برابر تجاوز‌ها داشته‌اند.
او در یادداشتی با عنوان «هنر، میانجی اجتماعی و حافظ هویت ایرانی» به اهمیت نقش هنر در تاریخ و فرهنگ ایران پرداخته است. وی نوشت: «هنر در تمام فراز و فرود‌های تاریخی این سرزمین، در کنار آلام و رنج‌های مردم ایستاده است. همواره نقشی میانجی میان جامعه و حقیقت داشته، پیام‌های اجتماعی را منتقل کرده، آرامش‌بخش جمعی بوده و در عین حال ستون هویت جامعه ایرانی را حفظ کرده است. صاحبان هنر، کشانه‌های هویتی ایران در طول تاریخ بوده‌اند، حاملانی که پیوستگی فرهنگی و اجتماعی ما را تا امروز استمرار داده‌اند.»
ربیعی افزود: «جامعه‌ای که در حوزه‌های ادبیات، شعر، موسیقی و سایر ابعاد هنر قوی باشد، جامعه‌ای است که دارای داستان بوده و تاریخ آن با آثار هنرمندان، نویسندگان و تولیدکنندگان معنا شکل گرفته و اینچنین دیرینگی تاریخی یک ملت جلوه‌گر می‌شود. نکته قابل تأمل در جوامع پایدار و پویا این است که نسل‌های جدید یک عقبه در هنر، ادبیات و علم گذشته و همزمان الفت و درهم‌آمیختگی با تولیدکنندگان معنایی نسل خود دارد.»
وی با اشاره به مشکلات گذشته در حوزه فرهنگی تأکید کرد: «در سال‌هایی که تلاش‌هایی صورت می‌گرفت تا نسل‌های جدید با بخشی از تولیدات فرهنگی زیست کنند و انس بگیرند، دچار بی‌ریختی فرهنگی شدیم؛ در این میان انقطاع از تاریخ گذشته و عدم آمیزش با تولیدات فرهنگی جدید نه تنها منجر به شکل‌گیری نسل مطلوب نشد، بلکه عناصر دیگر فرهنگی امکان شکل‌دهی قوی‌تری پیدا کردند.»
ربیعی در ادامه به نقش هنر در دفاع میهنی اشاره کرد: «در دفاع میهنی اخیر، نقش عناصر فرهنگی، هویتی و تمدنی به‌طور چشمگیر و درخشانی هویدا شده و ذهن‌ها را به تأمل و تعمق واداشته است. در مراسم گشایش نمایشگاه عکس «ایستادگی برای ایران - جنگ با شلیک آخرین گلوله تمام نمی‌شود» در دانشگاه هنر، بر این نکته تأکید کردم که این جنگ صرفاً با سلاح آغاز نشد. ابتدا جنگ را با دروغ نرمالیزه کردند؛ با تصویر‌ها و روایت‌های جعلی آن را توجیه کرده و پیشینه‌ای از تحریف را پشتوانه تجاوز خود قرار دادند.»
او افزود: «گفتند برای تغییر یک حکومت آمده‌اند، اما به خاطر داشته باشیم چنگیز و اسکندر هم برای تغییر نیامده بودند؛ آنان آمده بودند تا بسوزانند، ویران کنند و ایران را کوچک‌تر کنند. این تجاوز به‌زعم من اهدافی ویرانگرتر از هر جنگ دیگری در این سرزمین داشت؛ تجاوز به سرزمین ما در حقیقت تهاجمی بود به تمامیت ذهنی و فرهنگی ایران.»
ربیعی با اشاره به نقش هنرمندان و روشنفکران ادامه داد: «روشنفکران و هنرمندان ایرانی، در داخل یا خارج از کشور، با بازنمایی حقایق این جنگ، در سمت درست تاریخ ایستادند. هنرمندان عکاس با عکس‌های خود در مقابل روایت‌های جعلی ایستادند و نشان دادند که هدف تجاوز مردم بوده‌اند.»
وی تصریح کرد: «هنر و به‌ویژه عکاسی جنگ، تنها بازنمایی خشونت نیست؛ بلکه روایتگر حقیقت و شاهد تاریخ است. در تاریخ جنگ‌ها، هنر جنگ سابقه‌ای طولانی در پایان دادن به جنگ‌ها دارد، زیرا روایت صادقانه می‌تواند به دروغ پایان دهد. به عنوان نمونه، عکس «دختر ناپالم» در جنگ ویتنام یا تصویر «اعدام یک ویت‌کنگ غیرنظامی توسط سرتیپ نگوک لوآن» حقایق آن جنگ را در پیش روی جهانیان قرار داد.»
ربیعی در پایان یادداشت خود خاطرنشان کرد: «جنگ، فرهنگ، حافظه جمعی و شیوه‌های روایت معنا را برای نسل‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد. ما با تکیه بر هنر و حقیقت می‌توانیم این حافظه را غنی و از انحراف نگاه تاریخی جلوگیری کنیم. ایران و مردمانش درخشانند؛ در سخت‌ترین روز‌ها نیز شرافت، صبر و وفاداری خود را نشان داده‌اند. آنچه ما امروز در میدان مقاومت می‌بینیم، ادامه همان روح ایستادگی فرهنگی و هویتی است که هنر، ادبیات و دانشگاهیان در آن نقشی محوری دارند.»
