وضع سیاسی ایران در اواخر دوره کریم خان زند
گزارش ساموئل گتلیب گملین آلمانی
وضعیت ایران در دوره پسا صفویه
اگر کشوری از نظر یک نویسنده فلسفه ی تاریخی در خور توجه باشد، بیشک آن ایران است، که درگذشته از بالاترین سطح ارزش انسانی برخوردار بود و اخیرا دچار سرنوشتی شده که در خور ترحم است.
آیا بار دیگر کورش، داریوش، خشایارشا، شاه عباس کبیر ظهور خواهند کرد و نظری بر دولت فلاکت بار سلطان حسین خواهند افکند که بر اثر گشنگی ناچار شد، از تاج و تختش چشم پوشی کند؟
باز شاید یک چوپان خراسانی خواهد بود که آنان را از یوغ افغان نجات دهد و با پیروزیهای خیره کننده اش در هند مقادیر زیادی طلا، نقره و جواهر به وطنش بیاورد ،کسی که از او پشت باب عالی بلرزد و حتی تا مدتی توجه دربار سن پترزبورگ را به خود مشغول کند، منظورم تهماسب قلی خان است که پس از جلوس برتخت پادشاهی خود را نادرشاه نامید.
چون او نمیتوانست طمع بیپایانش را مهار کند باعث بدبختی فراوان ملتش شد که هنوزم ادامه دارد و بهبود نیافته است، اگر عنایت خداوندی شامل حال ایران نشود، سراسر کشور را ویرانی کامل تهدید میکند.
اگر فرمانروایان بزرگ، ایران امروز را ببینند ممکن است راهی بیابند تا ناممکن را ممکن سازند.


