ایلنا گزارش میدهد:
توقف توزیع داروی «مایفورتیک»؛ برخی بیماران پیوندی در معرض خطر رد عضو
با نایابشدن برند اصلی داروی «مایفورتیک» در بازار دارویی کشور، بیماران پیوند کلیه نسبت به خطرات تغییر ناخواسته دارو هشدار میدهند و کارشناسان نیز میگویند مشکلات ارزی، تحریمها و سیاستهای نادرست دارویی عامل اصلی این بحران است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در شرایطی که تأمین داروی بیماران پیوندی یکی از حساسترین حلقههای زنجیره درمان به شمار میرود، تماسهای اخیر بیماران نشان میدهد، کمبود «مایفورتیک ۳۶۰» یکی از داروهای حیاتی برای بیماران پیوند کلیه بار دیگر به مرحله بحرانی رسیده است.
یکی از بیماران پیوندی ۳۹ ساله اهل مشهد که چهار سال پیش پیوند کلیه انجام داده در تماسی با خبرگزاری ایلنا از قطع توزیع این دارو در داروخانههای شهر خبر داد. او به خبرنگار ایلنا میگوید: «تا چند ماه پیش، دارو به صورت سهمیه دوماهه میدادند. بعد شد یکماهه، سپس ۱۵ روز و در نهایت یک هفته. الان یک هفته است که میگویند کلاً این دارو نیست.»
آنطور که این بیمار توضیح میدهد، داروخانههای مشهد از حدود یک هفته پیش رسماً خبر دادهاند که موجودی این دارو به صفر رسیده و احتمالاً وزارت بهداشت باید نسبت به واردات یا تأمین داخلی آن اقدام میکرده، اما هنوز توزیع جدیدی نیز صورت نگرفته است. این داروخانهها از بیماران خواستهاند که با مشورت پزشک به دنبال مصرف داروی مشابه باشند.
این بیمار که سابقه رد پیوند کلیه نیز داشته، تأکید میکند که قادر به استفاده از داروهای مشابه نیست: «من یک بار داروی مشابه مصرف کردم، کراتین خونم بالا رفت و کلیه پیوند زده ،در حال پس زده شدن بود. الان اگر مجبور شوم داروی دیگر بگیرم ممکن است، کلیهام را از دست بدهم.»
به گفته او، داروهایی مشابه تولید داخل در بازار وجود دارد، اما برخی بیماران، بهویژه افراد تازهپیوندشده یا کسانی که سابقه رد پیوند عضو دارند، تحمل تغییر دارو را ندارند و مصرف جایگزین میتواند به قیمت از کار افتادن عضو پیوندی تمام شود.
نوسان در توزیع داروی خارجی در برخی مواقع خطرناک است
«فاطمه پور رضاقلی» دبیر انجمن علمی پیوند کلیه ایران در گفتوگو با خبرنگار ایلنا با تأیید کمبود برند اصلی داروی «مایفورتیک» در داروخانهها گفت: بیماران درست میگویند، برند اصلی داروی مایفورتیک مدتی است که توزیع نشده و مشکلات مربوط به انتقال ارز، تحریمها و آزاد نشدن محمولهها از گمرک باعث این وضعیت شده است.
او افزود: اما نمونه ایرانی این دارو به اندازه کافی موجود است و ما نیز آن را به بیماران معرفی کردهایم. اما باید توجه داشت که نوسان در توزیع داروی خارجی و جایگزینی مداوم دارو برای بیماران استرسزا و در برخی مواقع خطرناک است.
پوررضاقلی با اشاره به پیگیریهای انجامشده گفت: اگرچه شرکت واردکننده اعلام کرده که احتمالاً اواخر دیماه داروی برند اصلی مایفورتیک دوباره توزیع میشود، اما این رفتوبرگشت بیماران میان داروی ایرانی و خارجی میتواند از نظر متابولیسم دارویی مشکلات جدی ایجاد کند. برای بخشی از بیماران، این تغییرات عوارضی به دنبال دارد و نمیتوان از کنار آن ساده گذشت. از طرفی دولت برای پیوند عضو بیمار، هزینه بسیار زیادی پرداخت میکند، اما این نوسانات در پخش دارو میتواند برای بیماران مشکلات ایجاد کند. ما نیز از سمت انجمن پیگیریهایی لازم را با شرکت وارد کننده مای فورتیک انجام داده ایم، اما بیشتر به مسائل تبادل ارز مربوط است.
وی با اشاره به ضرورت استفاده برند اصلی داروی مای فورتیک برای برخی از بیماران، گفت: با اینکه ما از داروی ایرانی حمایت میکنیم و اکنون بسیاری از بیماران نیز از نمونه داخلی استفاده میکنند، اما تعدادی از بیماران ممکن است دچار مشکل شوند. علاوه بر این، بیمار باید حق انتخاب داشته باشد. ممکن است فردی پیوند را برای بار دوم یا سوم انجام داده باشد؛ اینها مسائل سادهای نیست، زندگی بیمار است. هزینه زیادی پرداخت کرده و طبیعی است که بخواهد داروی اصلی مصرف کند.
پوررضاقلی افزود: اگر به هزینههای پیوند نگاه کنیم میبینیم چقدر منابع برای حفظ این عضو مصرف میشود. حالا تصور کنید بیمار پیوند کلیه را از دست بدهد و دوباره به دیالیز برگردد؛ هزینهای که به دولت تحمیل میشود ۲۰ برابر است. از منظر صرفه اقتصادی هم بازگشت بیمار به دیالیز منطقی نیست، چه برسد به اینکه زندگی فرد نیز کاملاً مختل میشود.
۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران با داروی ایرانی هیچ مشکل خاصی ندارند
او تصریح کرد: نمیتوانیم به بیمار ایراد بگیریم که داروی با متابولیسم متفاوت برایش مناسب نیست. همانطور که اشاره کردم، ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران با داروی ایرانی هیچ مشکل خاصی ندارند و ما از کیفیت آن دارو از مواد اولیه گرفته تا فرایند تولید اطمینان داریم. اما ۱۰ تا ۲۰ درصد بیماران به این داروهای تولید داخلی، واکنش نشان میدهند. حتی ممکن است بیمار به دلیل داشتن پیوند دوم یا سوم، صرفاً از ترس دچار اضطراب شود. ما باید به بیمار حق انتخاب بدهیم، نه اینکه به او بگوییم حق ندارد دنبال برند مشخص باشد.
تأمین داروی مناسب حق مسلم بیمار است
دبیر انجمن علمی پیوند کلیه ایران ادامه داد: اکنون مایفورتیک اصلی یعنی همان برند خارجی آن موجود نیست، و برخلاف برخی گفتهها، موضوع فقط ترجیح شخصی بیمار برای استفاده یک برند خاص از دارو نیست. به طور مثال بیمارانی داشتهایم که با یک برند خارجی دارویی دچار عارضه شدند، اما وقتی با برند ایرانی آن دارو تحت درمان قرار گرفت، مشکلش حل شد. از این رو برخی بیماران حتی ممکن است به پوشش قرص حساس باشند؛ درنتیجه این موضوعات مواردی نیست که بتوان از کنارشان عبور کرد. تأمین داروی مناسب حق مسلم بیمار است و او حق دارد برای سلامت خود پیگیری کند.
او تاکید کرد: پیوند کلیه یک عمل سنگین است و تیم پزشکی با بالاترین دقت آن را انجام میدهد تا بیمار به زندگی طبیعی برگردد. حال تصور کنید تنها بهدلیل نوسان در توزیع دارو، کلیه پیوندی و سلامت بیمار به خطر بیفتد؛ این برای بیمار و تیم درمان واقعاً بسیار دشوار است.
نمیتوانیم بهسادگی داروی وارداتی را حذف کنیم
«هادی احمدی» عضو هیاتمدیره انجمن داروسازان ایران در این باره به خبرنگار ایلنا میگوید: به عنوان یک داروساز باید بگویم اینکه به بهانه تولید داخل، یک دارو یا هر کالایی که مورد نیاز بیماران است حذف شود، نوعی جفا به بیمار محسوب میشود. بهخصوص بیماران پیوندی و بیماران خاص که به تغییر برند دارو بسیار حساس هستند.
او توضیح داد: در بسیاری از داروها شاهد هستیم که حتی تغییر برند میتواند واکنش متفاوتی در بیمار ایجاد کند. بهعنوان مثال دارویی برای درمان سرگیجه وجود دارد که وقتی بیمار نمونه ایرانی آن را مصرف میکند، نه تنها بهبود نمییابد بلکه وضعیت سرگیجهاش بدتر میشود. بنابراین نمیتوانیم بهسادگی داروی وارداتی را حذف کنیم.
برخی بیماران بعد از مصرف نمونه داخلی دارو تا آستانه رد پیوند هم پیش رفتهاند
احمدی با انتقاد از سیاست سازمان غذا و دارو گفت: این سیاست سازمان غذا و دارو که تنها وجود نمونه تولید داخل یک دارو را دلیل کافی برای حذف واردات آن میداند، سیاست بسیار اشتباهی است. درست است که باید از تولید داخل حمایت کنیم، اما نمیتوان با جان مردم بازی کرد. برخی بیماران پس از مصرف نمونه داخلی دارو دچار عارضه شده و حتی تا آستانه رد پیوند پیش رفتهاند؛ خب در چنین شرایطی نمیتوان دارو را حذف کرد و گفت نمونه داخلی وجود دارد.
او افزود: واقعیت این است که واردات دارو به دلیل تحریمها با مشکلات جدی مواجه شده است. سازمان غذا و دارو بهتر است صادقانه بگوید که به دلیل تحریمها، کمبود نقدینگی و ناتوانی در تبادل پول با بانکهای بینالمللی، امکان واردات برخی داروها با مشکل مواجه شده است.
او خاطرنشان کرد: اینکه گفته میشود دارو تحریم نیست، واقعیت ندارد. درست است که خود دارو تحریم مستقیم نیست، اما حملونقل، بانکها و بیمههای مرتبط تحریم هستند و این یعنی واردات عملاً تحت تأثیر تحریم قرار میگیرد.
عضو هیاتمدیره انجمن داروسازان ایران ادامه داد: ما زحمات تولیدکنندگان داخلی دارو را ارج مینهیم. اکنون از نظر عددی ۹۸ درصد داروها در کشور تولید میشود و این افتخار بزرگی است، اما باید بپذیریم که برخی داروهای حیاتی، از جمله داروهای بیماران پیوندی، نیازمند تکنولوژی پیشرفتهای هستند که هنوز در کشور بهطور کامل فراهم نشده است. تولید این داروها زمان میبرد و تا رسیدن به آن مرحله، نباید واردات را محدود کرد.
او تأکید کرد: باید برای این دسته از داروها سهم مشخصی برای واردات در نظر گرفت تا بیماران از داروی مورد نیاز محروم نشوند. اگر بیماری توان خرید داروی وارداتی را دارد، چرا باید از این حق محروم شود؟ تا چه زمانی باید تاوان سیاستهای اشتباه مسئولان را بدهیم؟ دارو مستقیماً با جان مردم در ارتباط است و نمیتوان تصمیمات غیرکارشناسی گرفت.
احمدی در پایان گفت: بهعنوان یک داروساز نمیپذیرم دارویی را که پزشک تایید و تأکید کرده است که باید بیمار مصرف کند، یک سازمان رگولاتوری بگوید تنها به این دلیل که نمونه داخلی تولید شده، آن دارو را حذف کند. این مسئله جای سوال دارد و باید مورد بررسی جدی قرار گیرد.
