مدیرعامل مدرسه عالی کسب و کار «ماهان» در گفتگو با ایلنا:
مدرک «ماهان» مورد تایید "سازمان کار جهانی" است

مدیرعامل مدرسه عالی «ماهان» گفت: ماهانیها با اجرای دورههای تخصصی و سیستمهای پشتیبانی قوی مانند آموزشهای شخصیسازیشده، تلاش دارند که تحول واقعی در مدیریت و کسبوکار ایجاد کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ "مدرسه عالی کسبوکار «ماهان»، که فعالیت خود را از سال ۱۳۷۷ تحت نظارت وزارت علوم آغاز کرده است، با تکیه بر جایگاه علمی خود، از ابتدای سال ۱۳۸۴ تاکنون، میزبان بیش از ۱۸ هزار نفر از علاقهمندان و متخصصان در حوزه کسبوکار بوده است."این بخشی از سخنان آناهیتا شهنواز "مدیرعامل مدرسه عالی کسب و کار «ماهان» در گفتگوی اختصاصی با "خبرگزاری ایلنا" است.
طبق سخنان خانم شهنواز افرادی که در «ماهان» دوره میگذرانند، همگی تجربه کاری مدیریتی دارند؛ بهطوری که بیش از ۷۰ درصد آنها مدیرعامل هستند و سایرین در ردههای مدیران ارشد و مدیران میانی فعالیت دارند. او در تشریح اعتبار گواهینامه مدرسه «ماهان» میگوید: " گواهینامههای «ماهان» از اعتبار بالایی برخوردارند و مورد تأیید وزارت علوم ایران هستند؛ بنابراین قابلیت "ترجمه رسمی" دارند."
به گفته مدیرعامل این مدرسه عالی، «ماهان» مجموعهای تحت عنوان "اندیشه ماهان" را در اختیار دارد که وابسته به "سازمان فنی و حرفهای کشور" است. افراد علاقهمند میتوانند در "آزمون سراسری و جامعه فنی و حرفهای" شرکت کنند و گواهینامهای دریافت کنند که مورد تأیید "سازمان کار جهانی" (ILO) است. این اعتبار باعث شده تا مدارک «ماهان» در تمامی کشورهای عضو ILO قابل پذیرش باشند.
متن کامل این گفتگو را در ادامه بخوانید.
ایلنا: از فلسفهی وجودی مدرسه «ماهان» بگویید. چگونه تصمیم گرفتید که چنین کسب و کاری را راهاندازی کنید؟
شهنواز: مدرسه عالی کسب و کار ماهان که در سال ۱۳۷۷ تحت نظارت وزارت علوم ایران تأسیس شده است، طی دو دهه فعالیت خود به یکی از مراکز برجسته آموزش مدیریت و کسب و کار در کشور تبدیل شده است. این موسسه ابتدا با هدف کمک به داوطلبان ارتقای مدارج تحصیلی، خدمات متنوعی از جمله کلاسهای حضوری و آنلاین، کتابهای آموزشی و آزمونهای شبیهسازی ارائه میداد.
در سال ۱۳۸۴، بنیانگذاران این مجموعه، آقایان هادی و مجید سیاری، با انجام تحقیقات گسترده، خلأیی اساسی را در حوزه آموزش مدیریت شناسایی کردند. بررسیهای آنان نشان داد که فارغالتحصیلان رشته مدیریت، علیرغم گذراندن دورههای دانشگاهی، مهارتهای مدیریتی لازم را در عمل کسب نکردهاند. از سوی دیگر، مدیران فعال در صنعت اغلب به شیوههای سنتی عمل میکنند و فاقد دانش آکادمیک در حوزه مدیریت هستند. این شکاف میان نظام دانشگاهی و نیازهای صنعت، این برادران را بر آن داشت تا برنامهای جامع برای ارائه دورههای کاربردی MBA در ایران طراحی کنند.
با تصویب این طرح در مجلس شورای اسلامی و تأیید وزارت علوم، مدرسه عالی کسب و کار ماهان فعالیت خود را با چشماندازی جدید آغاز کرد. هدف از تاسیس این مجموعه، ارائه آموزشهای عملی و کاربردی مدیریت و تبدیل شدن به یکی از ۱۰۰ مدرسه کسبوکار برتر جهان است. امروز، ماهان با برگزاری دورههای تخصصی MBA و بهرهگیری از اساتید مجرب، توانسته است نقش بسزایی در توسعه مهارتهای مدیریتی و ارتقای دانش کسبوکار در کشور ایفا کند.
ما شاید خلاف جریان آب حرکت کنیم، اما دقیقاً همان خلأیی را پر میکنیم که دانشگاهها پوشش نمیدهند.
در واقع هدف ما، ایجاد مهارت و تغییر نگرش مدیران است. ما بهجای تکیه بر آموزشهای تئوریک، بر پرورش مهارتهای عملی تمرکز داریم تا مدیران بتوانند در فضای کسبوکار واقعی عملکرد بهتری داشته باشند. از قضا برای تحقق این هدف، متدولوژی مشخصی داریم که سالها به آن پایبند بودهایم.
همین تمایز و تفاوتها باعث شده است که ما بتوانیم تجربهای ارزشمند و تاثیرگذار برای مدیران عامل ایجاد کنیم. این رویکرد نهتنها مسیر رشد آنها را هموارتر کرده، بلکه کسبوکارها را نیز به سوی مدیریتِ کارآمدتری هدایت کرده است.
ایلنا: فعالیت شما مکمل فعالیت دانشگاههاست. در این زمینه چه تفاوتهایی دارید؟ به عبارتی دانشگاهها چه کارهایی را انجام نمیدهند که شما مکملشان میشوید؟
شهنواز: یکی از تفاوتهای اساسی میان یک "مدرسه کسب و کار" مانند ماهان و دانشگاهها، سابقه کاری و تجربه مدیریتی دانشجویان است. افرادی که در ماهان دوره میگذرانند، همگی تجربه کاری مدیریتی دارند؛ بهطوری که بیش از ۷۰ درصد آنها مدیرعامل هستند و سایرین در ردههای مدیران ارشد و مدیران میانی فعالیت دارند. برخی از دورههای آموزشی سازمانی نیز برای مدیران سازمانهای دولتی و بخش خصوصی کشور برگزار میشود. این افراد تجربه مدیریتی دارندغ اما فاقد دانش تخصصی آن هستند. بنابراین برای تکمیل دانش مدیریتی خود به ماهان مراجعه میکنند.
یکی دیگر از ویژگیهای ماهان، تمرکز بر آموزشهای تخصصی برای مدیران است. در این مجموعه، دورهای برای کارشناسان فاقد تجربه برگزار نمیشود؛ حتی افرادی که تجربه کاری در سطح کارشناسی دارند، امکان شرکت در دورههای ماهان را ندارند.
مهمترین اصل در ماهان، بهرهگیری از اساتیدی با تجربه عملی مدیریتی است. در اینجا، اساتیدی که صرفاً در دانشگاه تدریس کردهاند، اما سابقه مدیریت ندارند، نمیتوانند پاسخگوی نیاز و دغدغههای مدیران باشند. بنابراین، تمامی اساتید ماهان، مدیرعامل یا کارآفرین هستند. بخش متخصصین ما (منتور) نیز شامل افراد باتجربهای است که سالها در زمینه کارآفرینی و هدایت کسبوکارها فعالیت داشتهاند و هدفشان انتقال تجربه به دانشجویان است. آنها تجربیات موفقیتها، شکستها و توصیههای ارزشمند خود را در اختیار مدیران آینده قرار میدهند تا مسیر رشد و توسعه کسبوکارها هموارتر شود.
ایلنا: بنابراین میتوان گفت یکی از تفاوتهای اساسی مدرسه ماهان با دانشگاههای کشور، وجود اساتیدی است که نه تنها در تئوری، بلکه در "دانش فنی" هم صاحب تجربه و آگاهی وافری هستند.
شهنواز: بله؛ دقیقا همینطور است.
در دانشگاهها معمولاً استاد هرچه بگوید، دانشجو بدون بحث میپذیرد. اما تفاوت میان تئوریهای دانشگاهی و مهارتها و تجربیاتی که در یک "مدرسه کسب و کار" ارائه میشود، درست مانند تفاوت میان آسمانِ رؤیا و زمین واقعی است. دلیلش این است که دانشپذیران در مدارس کسب و کار تجربه دارند، سختیهای کسبوکار را لمس کردهاند و با چالشهای مدیریتی دستوپنجه نرم کردهاند.
در چنین محیطی، تنها بیان تئوری توسط استاد کافی نیست. کافی است یک استاد نظریهای را مطرح کند تا دانشجویی که خود مدیرعامل یک برند مطرح است، بلافاصله واکنش نشان دهد و بگوید: «این فقط یک تئوری است، من برای یادگیری تئوری نیامدهام.» در واقع، نیازسنجی در اینجا اهمیت بالایی دارد و چهارچوب آموزشی، با رویکردی هدفمندتر تنظیم میشود.
در کلاسهای "مدرسه کسب و کار ماهان"، استاد موظف است ۲۰ دقیقه ابتدایی جلسه را به شنیدن دغدغههای دانشجویان اختصاص دهد. او باید بشنود که مشکل هر دانشجو چیست و چه نگرانیهایی در مسیر کسبوکار دارد. سپس، محتوای آموزشی را بر اساس نیازهای واقعی و کاربردی آنان شخصیسازی کند تا آموزشهای مربوطه، بیشترین تأثیر را در حل مشکلات مدیریتی و کسبوکار داشته باشند.
ایلنا: جالب اینکه وزارت علوم هم صحه بر تلاشها و تجربیات شما گذاشته است و مجوز فعالیت برای شما صادر کرده است و این موضوع نشاندهنده اعتبار سنجی دقیق در مدرسه ماهان است. این اعتبار سنجی برای یک فعالیت علمی، چگونه شکل گرفت؟
شهنواز: بله، همینطور است. این موضوع بهطور قطع جالب و قابل تأمل است؛ ترکیب تجربه دو برادر، یکی با دانش آکادمیک و دیگری با تجربه عملی در بازار کسبوکار چنین روندی را ایجاد کرد. آقای هادی سیاری از دل بازار آمده بودند و تجربه کاری گستردهای دارد، درحالیکه آقای مجید سیاری دانشجوی رشته فیزیک دانشگاه شریف بودهاند. این تفاوت میان دانش و تجربه خود میتواند الهامبخش باشد و زمینهای برای راهاندازی پروژههای نوین فراهم کند.
پس از بررسیهای اولیه، قطعاً تحقیقات گستردهای انجام شد و تیم تحقیق و توسعه (R&D) شکل گرفت. شاید نسخهای از کتاب مربوط به آن دوران را داشته باشم و تقدیمتان کنم؛ در همان دوران بود که کتابی تحت عنوان "اعتبارسنجی آموزش عالی در ایران" نوشتم که به آسیبشناسی نظام آموزشی کشور میپردازد. در مجموع تحقیقات و سنجشهایی که انجام شد، همراه با تجاربی که در کنکور بهدست آمد، سبب شد تا این روند به یک جریان موفق تبدیل شود و مورد تأیید وزارتخانه قرار گیرد. اکنون، این روند در سطح بینالمللی نیز مطرح شده است و به عنوان یک مدل موفق در حوزه آموزش عالی شناخته میشود.
ایلنا: استقبال مسئولان و مدیران از این سیستم و مدرسه ماهان را چگونه ارزیابی میکنید؟
شهنواز: بر اساس آمار موجود باید گفت که استقبال خوبی از مدرسه ماهان صورت گرفته است. از ابتدای سال ۱۳۸۴ تاکنون، نزدیک به ۱۸ هزار نفر در مدرسه ماهان ثبتنام کردهاند، اما تنها حدود ۲۰۰۰ نفر گواهینامه دریافت کردهاند.
ایلنا: علت اینکه بسیاری از افراد خواهان دریافت گواهینامه مربوطه نبودهاند چیست؟
شهنواز: علت این تفاوت در تعداد ثبتنامها و درخواست برای دریافت گواهینامهها این است که افراد صرفاً برای دریافت مدرک ثبتنام نمیکنند؛ بلکه به دنبال تجربه، مهارت و مهمتر از همه، شبکه ارتباطی هستند. ارتباطی که آنها را با مدیران مختلف مرتبط کرده و امکان توسعه کسبوکار را فراهم میکند.
ایلنا: از اعتبار گواهینامههای مدرسه ماهان بگویید. آیا این گواهینامه قابلیت ترجمه برای ارائه در محافل بینالمللی را دارد؟
شهنواز: قطعا همینطور است. گواهینامههای ماهان از اعتبار بالایی برخوردارند و مورد تأیید وزارت علوم ایران هستند؛ بنابراین قابلیت "ترجمه رسمی" دارند. علاوه بر این، ماهان مجموعهای تحت عنوان "اندیشه ماهان" را در اختیار دارد که وابسته به "سازمان فنی و حرفهای کشور" است. افراد علاقهمند میتوانند در "آزمون سراسری و جامعه فنی و حرفهای" شرکت کنند و گواهینامهای دریافت کنند که مورد تأیید "سازمان کار جهانی" (ILO) است. این اعتبار باعث شده تا مدارک ماهان در تمامی کشورهای عضو ILO قابل پذیرش باشند.
به دلیل تجربیات ارزشمندی که ماهان در طول سالهای فعالیت خود به دست آورده، رویکرد آموزش تخصصی در این مجموعه توسعه یافته و الگویی مشابه مراکز اعتباربخشی دانشگاههای کانادا را دنبال کرده است. در نتیجه، مدارس تخصصی ماهان راهاندازی شدند تا در حوزههای خاص، آموزشهای عمیق و مهارتهای تخصصی ارائه دهند.
ایلنا: در خصوص مدلهای آموزشی که در مدرسه ماهان ارائه میشود توضیح بدهید.
شهنواز: در این مدارس تخصصی، دو مدل آموزش وجود دارد:
اول؛ مدل جنرالیستی که آموزشهایی متنوع اما سطحی ارائه میدهد.؛ دوم؛ مدل تخصصی و عمیق که مختص گروههای مدیریتی خاص طراحی شده است. به عنوان مثال، دوره مدیر فروش حرفهای که فقط مختص مدیران فروش است؛ دوره مدیر مارکتینگ، برند و تبلیغات برای متخصصان این حوزه؛ دوره مدیرعامل حرفهای که صرفاً به دغدغههای مدیران عامل میپردازد؛ دوره رهبری کسبوکار یا همان "رهبری آوانگارد" که به توسعه مهارتهای رهبری مدیران میپردازد؛ دوره MBA با گرایش هوش مصنوعی برای مدیرانی که به تحول دیجیتال علاقهمندند؛ دوره پرورش مدیر کارخانه که تنها مختص مدیران کارخانهها طراحی شده است.
بدون تردید با این ساختار، ماهان نه تنها به ارتقاء مهارتهای مدیریتی کمک میکند، بلکه بستری برای ارتباط و تعامل مدیران و کارآفرینان فراهم آورده است.
ایلنا: یقینا شما رقباء و همکاران دیگری هم دارید که در این حیطه فعالیت دارند. چه تفاوتی بین "مدرسه ماهان" با سایر موسسات مشابه وجود دارد؟
شهنواز: مدرسه ماهان با رویکردی متفاوت در آموزش مدیران، از "روش موردی" برای ارائه دورههای آموزشی بهره میبرد. اساتید هیئت علمی این مرکز، خود تحت آموزشهای تخصصی این روش قرار گرفتهاند تا استانداردهای جهانی را در تدریس رعایت کنند.
شیوه تدریس در کلاسها مبتنی بر پرسش و پاسخ و تعامل گسترده دانشجویان با اساتید است. در این سبک آموزشی، مدرس نقش تسهیلگر را ایفا میکند و دانشجویان به جای دریافت صرف اطلاعات، در فرایند یادگیری مشارکت فعال دارند.
یکی از مهمترین تفاوتهای این مرکز آموزشی، شبکه ارتباطی منحصربهفرد آن است. تمامی دانشپذیران مدیرعامل هستند و با تجربههای گستردهای در زمینه مدیریت وارد دورهها میشوند. این ویژگی باعث شکلگیری اکوسیستم خاصی میشود که آن را از سایر مراکز آموزشی متمایز میکند.
همچنین، پذیرش در این دورهها تنها برای افرادی امکانپذیر است که دارای چندین سال تجربه مدیریتی بوده و در محیطهای کاری مشغول به فعالیت باشند. این شرط، تضمینکننده کیفیت بالای تعاملات و آموزشهای ارائهشده در این مرکز است.
ایلنا: ارزیابی شما از کارنامه مدرسه ماهان در سال ۱۴۰۳ چگونه است؟
شهنواز: در سال ۱۴۰۳، ماهان یکی از موفقترین دورههای آموزشی خود را تجربه کرد. از جنبههای مختلف، از جمله رشد تعداد دانشجویان، افزایش درآمد و بهبود نتایج آموزشی، عملکرد قابل توجهی به ثبت رسید. اما مهمترین دستاورد این سال، تمرکز بیشتر بر سنجش اثربخشی آموزشی بود.
در طول سال گذشته، در هر فصل، دو پژوهش اصلی انجام شد. نخستین پژوهش، سنجش رضایتمندی دانشجویان از خدمات آموزشی ماهان بود که نشاندهنده رشد چشمگیری در رضایت مخاطبان بود. دومین پژوهش، تحلیل دادههای NPS (شاخص وفاداری مشتریان) بود که تعداد مروجان برند، نسبت به سالهای قبل افزایش محسوسی داشت.
افزایش تعداد دانشجویان نیز از دیگر نتایج مثبت این دوره بود؛ اما مهمترین نقطه عطف سال ۱۴۰۳، تربیت اساتید بر اساس استانداردهای بینالمللی بود. این روند نه تنها برای ماهان بلکه برای کل اکوسیستم آموزش در ایران، تحولی بنیادین محسوب میشود. ماهانیها امیدوارند که این رشد و توسعه، زمینهساز آیندهای درخشانتر برای آموزش حرفهای در کشور باشد.
ایلنا: مدرسه ماهان غیر از تهران در کدام شهرها فعالیت دارد؟
شهنواز: "مدرسه ماهان" با افزایش تعداد شعب خود، حضور گستردهتری در سطح کشور رقم زده است. شعب این مرکز آموزشی در شهرهای گیلان، کاشان، همدان، مشهد و شیراز فعال هستند.
بهویژه در مشهد و شیراز، این مجموعه بهتازگی موفق به اخذ مجوزهای لازم شده است و آماده ارائه خدمات آموزشی در این مناطق میباشد. در شهرهای همدان و کاشان نیز، اساتید از سوی مجموعه اعزام شدهاند تا دورههای آموزشی را بهصورت حضوری برگزار کنند. این توسعه نشاندهندهی رویکرد مدرسه کسب و کار در ارتقای کیفیت آموزش و دسترسی گستردهتر به برنامههای تخصصی مدیریت در سراسر ایران است.
ایلنا: ظاهرا هزینههای اخذ شده از مراجعه کنندگان، دستوری است. از این روند رضایت دارید؟
شهنواز: متاسفانه در نظام آموزش عالی، مسئله قیمتگذاری دستوری شهریهها چالشهای متعددی را به همراه دارد. موسسه ماهان که به عنوان یک مرکز معتبر آموزشی فعالیت میکند، بر این باور است که تعیین شهریه بر اساس نرخهای اعلامی وزارت علوم، تفاوتهای اساسی میان موسسات بزرگ و مراکز آموزشی کوچک را در نظر نمیگیرد.
در این راستا، مراکز آموزشی باتجربه و خوشنام – از جمله مدرسه ماهان – برای بررسی این موضوع گرد هم آمدهاند. یک پیشنهاد مطرح شده از سوی ماهان و سایر موسسات این بود که شهریهها نه بر اساس یک نرخ ثابت، بلکه بر مبنای شاخصهای متعددی همچون سطح خدمات آموزشی، کیفیت فضای آموزشی، میزان پشتیبانی و رتبهبندی موسسات تنظیم شود.
این پیشنهاد به دنبال ایجاد یک جدول قیمتگذاری منطقی و انعطافپذیر است که بتواند عدالت آموزشی را حفظ کند. با این حال، چالشهای دیگری نیز در مسیر آموزش عالی خصوصی وجود دارد، از جمله رقابت میان موسسات معتبر تهران و دیگر مراکز آموزشی که نیازمند بازنگری اساسی در ساختار تصمیمگیریهای کلان آموزشی است. مباحث مربوط به اصلاح نظام شهریهها همچنان در حال بررسی است و میتواند تأثیرات مهمی بر آیندهی آموزش حرفهای در کشور داشته باشد.
ایلنا: اجازه بدهید این موضوع را اساسیتر بررسی کنیم. در حال حاضر، دفاتر آزاد دانشگاهها، که وظیفه آموزش را بر عهده دارند، با یکی از مهمترین معضلات سیستم آموزشی روبهرو شدهاند. آیا فشار برای درآمدزایی بر این دفاتر تأثیر منفی نگذاشته است؟ سوال اساسی این است که آیا دانشگاهها، به جای تمرکز بر کیفیت آموزش، دفاتر آزاد خود را مجبور به کسب درآمد کردهاند؟ اگر چنین باشد، این روند چه تأثیری بر اعتبار مدارک دانشگاهی دارد؟ از سوی دیگر، به نظر شما آیا این مدل اقتصادی باعث نشده که ارزش علمی مدارک دانشگاهی کاهش یابد؟
شهنواز: در حقیقت مشکل سیستم آموزشی ما بسیار عمیقتر از این مسائل است.
در فضای آموزشی کشور، روند برگزاری کلاسهای پرجمعیتِ بدون کنکور، موجب نگرانیهایی شده است. کلاسهایی با بیش از ۱۰۰ دانشجو باعث کاهش رقابتپذیری شده و بر کیفیت آموزش تأثیر گذاشته است.
با این حال، اعتبار مدارک صادر شده تحت نظارت وزارت علوم و گواهینامههای دانشگاههای معتبر همچون دانشگاه تهران، همچنان محور اصلی توجه آموزشی باقی مانده است و برخی نگرانند که این روند تأثیر منفی بر دانشگاههای برتر، از جمله دانشگاه آزاد تهران، بگذارد. انجمن صنفی موسسات آموزشی نیز در این زمینه اقداماتی را در دستور کار قرار داده است تا از آسیبهای احتمالی جلوگیری کند.
در این میان، یکی از دغدغههای مدیران و فعالان حوزه آموزش این است که چگونه میتوان به آینده این سیستم امیدوار بود؟ آیا میتوان تضمین کرد که فارغالتحصیلان، مهارتهای کاربردی و دانش بهروز مدیریتی را دریافت کنند؟ بسیاری از دانشپذیران، که در مراکز حرفهای مانند ماهان آموزش میبینند، به دنبال تأیید سطح علمی آموزشها هستند.
ایلنا: به نظر شما ضمن چنین مشکلاتی مراکز آموزشی کشور آیا رویهای خاص برای افزایش کیفیت آموزش خود اتخاذ کردهاند یا تسلیم چنین جریانی شدهاند؟
شهنواز: بله؛ در حد توانشان سیاستهایی را اتخاذ کردهاند. در این مسیر، مراکز آموزشی معتبر تلاش کردهاند که از طریق بستههای آموزشی جامع، شخصیسازی محتوای درسی و نیازسنجی مستمر، کیفیت آموزش را افزایش دهند. علاوه بر آن، روش تدریس به بزرگسالان بر پایه مسئولیتپذیری فردی شکل گرفته است تا یادگیری بهطور مؤثر در محیط کار پیادهسازی شود.
ماهانیها با اجرای دورههای تخصصی و سیستمهای پشتیبانی قوی مانند آموزشهای شخصیسازیشده، تلاش دارند که تحول واقعی در مدیریت و کسبوکار ایجاد کنند. مدلهای آموزشی مانند CEO Performance، که با نظارت کامل بر هر ماژول آموزشی همراه است، نمونهای از رویکرد نوین این مرکز محسوب میشود.
علاوه بر آموزشهای حضوری، مرکز آموزشهای آنلاین نیز راهاندازی شده که دانشجویان را با فرآیندهای بینالمللی آموزش هماهنگ کرده است. همکاریهای گسترده با دانشگاههایی نظیر UMS مالزی و شرکت در برنامههای اعتبارسنجی جهانی، تأثیر ماهان را در سطح بینالمللی افزایش داده است.