باشگاه‌خبرنگاران جوان؛ محبوبه‌کباری- برنامه رادیو اقتصاد، کارشناسان و مسئولان حوزه تجارت و حقوقی، به بررسی پدیده کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای، پیامدهای آن در شکل‌گیری صادرات غیرمجاز و راهکارهای مقابله با سوءاستفاده‌ها پرداختند. این گفت‌وگوها، ابعاد حقوقی، اقتصادی و نظارتی تجارت با کارت‌های بازرگانی را روشن می‌کند و ضرورت اصلاحات شفاف و هماهنگ در این حوزه را نشان می‌دهد.

نرگس باقری زمردی، مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت، حمید قهوه‌چیان، پژوهشگر حقوق عمومی، خورشید یزد درازی، رئیس اتاق بازرگانی بوشهر و اسماعیل علیدادی، معاون حقوقی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به بررسی چالش‌ها و پیامدهای کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای پرداختند.

اتصال سامانه‌ها و نظارت، راهکار مقابله با تخلفات

مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت اعلام کرد: با وجود سوءاستفاده‌ها از کارت‌های بازرگانی، اتصال سامانه‌ها، نظارت پسینی و اصلاح فرآیندهای صدور کارت موجب کنترل تخلفات شده است. هدف دولت، تسهیل صدور کارت همراه با شفافیت و بازگشت ارز حاصل از صادرات است.

او افزود: نظارت‌ها در سامانه جامع تجارت انجام می‌شود و همکاری اخیر با گمرک، روند جلوگیری از سوءاستفاده‌ها را تسهیل کرده است.

تفاوت نرخ ارز؛ انگیزه اصلی سوءاستفاده

باقری زمردی درباره انگیزه‌های سوءاستفاده از کارت‌ها توضیح داد: پیش از سال ۹۷، انگیزه‌ها عمدتاً مالیاتی بود، اما چند نرخی شدن ارز، انگیزه سوءاستفاده را افزایش داده است.

وی همچنین تاکید کرد: فرایند صدور کارت بازرگانی دولتی نشده و آزمون صلاحیت همچنان توسط اتاق بازرگانی برگزار می‌شود.

اصلاح مقررات و آموزش؛ شرط کاهش تخلفات

مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات گفت: اصلاحات اخیر در مقررات کارت بازرگانی، عمدتاً به تسهیل فعالیت اقتصادی کمک کرده و الزام‌هایی مانند ارائه کارت پایان خدمت حذف شده است.

او افزود: آموزش و اطلاع‌رسانی به دارندگان کارت برای آگاهی از مسئولیت‌های حقوقی و مالیاتی، یکی از ابزارهای کاهش تخلفات است.

چالش‌های حقوقی و پیچیدگی قوانین

 حمید قهوه‌چیان، پژوهشگر حقوق عمومی، با اشاره به پیشینه طولانی کارت‌های بازرگانی، آن را موضوعی پیچیده اقتصادی و حقوقی دانست و گفت: کارت‌ها جنبه‌های حقوق عمومی و کیفری دارند و دخالت نهادهای مختلف، پیچیدگی موضوع را افزایش داده است.

وی به ابهامات قانونی و تداخل مقررات اشاره و بر ضرورت ایجاد چارچوب شفاف و هماهنگ تأکید کرد.

مشکلات صدور کارت و بازگشت ارز

رئیس اتاق بازرگانی بوشهر، خورشید یزد درازی، صدور آسان کارت‌ها بدون احراز اهلیت کافی و نبود نظارت دقیق را مشکل اساسی دانست و تاکید کرد: این مسأله باعث افزایش تقاضا برای کارت‌های اجاره‌ای و بروز مشکلات در بازگشت ارز و ماندگاری کالاها در گمرک شده است.

مقابله با قاچاق و ساماندهی کارت‌ها

 اسماعیل علیدادی، معاون حقوقی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، به سوءاستفاده از کارت‌های دیگران و قاچاق کالا اشاره کرد و گفت: سامانه رتبه‌بندی کارت‌های بازرگانی ایجاد شده تا عملکرد صادرکنندگان و واردکنندگان کنترل شود و شفافیت در تجارت افزایش یابد.

وی تاکید کرد: اصلاح چند نرخی بودن ارز و پایش دقیق تعهدات صادرکنندگان، از راهکارهای مهم کاهش قاچاق و جلوگیری از تخلفات است.