عصبانیت اصولگرایان از دیدار رحمانی فضلی و روحانی | «تذکر جدی» برای یک عکس یادگاری؟
رویداد۲۴| روزنامه خراسان در گزارشی که بیش از آنکه روایت دیپلماسی باشد، بازتابدهنده فضای پرتنش سیاست داخلی است، خبر داده که حضور رحمانیفضلی — وزیر کشور دولت روحانی و اکنون سفیر ایران در چین — در یک دیدار دوستانه با حسن روحانی، «موجب تذکر جدی» از سوی عضو کمیسیون امنیت ملی شده است.
این سطح از حساسیت، بهجای آنکه نشانه انسجام دیپلماسی باشد، بیشتر تصویری از بیاعتمادی مزمن به مدیران کشور ارائه میدهد.
خراسان در روایت خود مینویسد: «دلیل این توجه، نه خود نشست که حضور رحمانی فضلی سفیر ایران در چین در کنار حسن روحانی… بود؛ حضوری که بنا بر تحلیلهای رسمی و پارلمانی، واجد پیامهایی حساس در مقطع کنونی تلقی شده است.».
اما پرسش اصلی اینجاست: در شرایطی که کشور نیازمند یک سیاست خارجی آرام، منسجم و اقتدارآفرین است، آیا واقعاً یک عکس یادگاری میتواند معادلات تهران–پکن را برهم بزند؟ اگر پاسخ مثبت باشد، این یعنی سازوکار دیپلماسی ایران آنقدر شکننده طراحی شده که یک «ملاقات ساده و دوستانه» — عبارتی که خراسان از قول زارعی نقل میکند — کافی است تا نگرانیها شعلهور شود.
مجتبی زارعی، عضو کمیسیون امنیت ملی، در موضعی که خراسان آن را برجسته کرده، گفته است:
«هیچ حرکت یا حتی احوالپرسی غیرمرتبط با مأموریتهای کاری از نگاه نهادهای مسئول دور نخواهد ماند.»
این جمله دقیقاً همانجایی است که پیام گزارش خراسان از سطح یک هشدار دیپلماتیک بالاتر میرود و به انتقادی از فضای سیاست داخلی تبدیل میشود. در هیچ نظام دیپلماتیک کارآمدی، «احوالپرسی» مأموران عالیرتبه با مقامات پیشین تهدید محسوب نمیشود؛ این فقط در فضایی رخ میدهد که سایه رقابتهای داخلی بر سر سیاست خارجی سنگینی میکند.
خراسان میگوید هدف از این تذکر، جلوگیری از «سوءبرداشت» در مسیر همکاریهای ایران و چین است. اما دقیقاً همین روایت، ناخواسته تصویری از شکنندگی روابط ارائه میدهد: اگر در شراکتی که خراسان آن را «سهلایه و راهبردی» توصیف میکند، یک عکس بتواند سوءبرداشت ایجاد کند، پس مسئله جای دیگری است؛ در چرخهای از بیاعتمادی در داخل، نه در بیرون.
در حالی که وزارت خارجه و دولت پزشکیان سعی دارند مسیر تازهای در روابط با چین بنا کنند، بعضی نهادها همچنان با عینک سیاست داخلی به روابط خارجی نگاه میکنند. نتیجه آن چیزی میشود که خراسان هم تلویحاً به آن اشاره کرده: کوچکترین تصاویر میتوانند «اثرهای بزرگتر» در میدان دیپلماسی ایجاد کنند.
اما پرسش فرعی هم وجود دارد: وقتی هر کارگزار سابق یا فعلی تحت کوچکترین نظارت رفتاری قرار میگیرد، آیا اصلاً میتوان انتظار داشت سیاست خارجی ایران با آرامش پیش برود؟
گزارش خراسان ناخواسته پاسخش را داده: نه، تا وقتی یک عکس دوستانه اینطور سیاسی میشود.
