رئیس‌جمهور تنها مانده و اوکراین غرق در ابربحران‌هاست | 3 گزینه روی میز زلنسکی است‌ | ترامپ هیچ نفوذی بر پوتین ندارد

به گزارش اقتصادنیوز، با طولانی شدن جنگ میان اوکراین و روسیه و محدود شدن حمایت‌های آمریکا از کی‌یف، و همچنین کاهش شدید نیروی نظامی و تضعیف روحیه اجتماعی، اوکراین به سوی نقطه‌ای بحرانی در حرکت است. تنها فرصت دولت شاید بازسازی ساختار سیاسی و نظامی بای بهبود اوضاع باشد.

جهان در انتظار یک توافق

سرگئی مایدوکوف در الجزیره نوشت: از زمانی که دونالد ترامپ مدعی شد که می‌تواند ظرف 24 ساعت جنگ در اوکراین را متوقف کند، بسیاری از ناظران جهانی منتظر توافقی میان کی‌یف و مسکو با میانجی‌گری رئیس‌جمهور آمریکا هستند. میلیون‌ها بازدید از سایت‌های خبری و کوهی از پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های سیاسی صرف پرداختن به این موضوع شده است.

دونالد ترامپ در پاسخ به این انتظار همچنان اصرار داد که رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، راهی جز پذیرش شرایط توافق ندارد و به زودی همه جهانیان نیز این معامله را خواهند پذیرفت.

اما در واقعیت عکس این قضیه صادق است؛ چرا که این ترامپ است که هیچ اهرم فشاری برایش باقی نمانده است. او شاید موفق به تهدید نظامی و تحت تاثیر قرار دادن نیکلاس مادورو در ونزوئلا شود، اما هیچ نفوذی بر کرملین و شخص ولادیمیر پوتین ندارد. هرگونه تحریم شدید بر روسیه، در ادامه به اقتصاد آمریکا نیز آسیب خواهد زد؛ بنابراین هیچ رهبری در غرب حاضر نیست شاخه‌ای را که بر روی آن نشسته، قطع کند. 

اوکراین تک ‌و تنها مانده است

در نتیجه، اوکراین در موقعیتی قرار دارد که چه مورد حمایت متحدان خود باشد و چه نه، در میدان نبرد با روسیه به‌تنهایی در حال جنگیدن است و همه گفت‌و‌گوهایی که تاکنون درباره توافق صلح یا آتش‌بس مطرح شده تنها حقه و تاکتیکی برای خرید زمان توسط ولادیمیر پوتین برای بازسازی توان نظامی بوده است. استراتژی پوتین بر این استوار است که نه تنها ارتش اوکراین، بلکه صبر و وحدت سیاسی متحدان اوکراین را نیز از پای درآورد.

طرح اصلاح شده هنوز هم به نفع روسیه تمام می‌شود

آمریکا اکنون نسخه‌ اصلاح شده طرح صلح خود را منتشر کرده است و پس از مشورت با کی‌یف و چند دولت اروپایی، برخی از نکات جنجال‌برانگیز را تعدیل کرده است. با این حال، کرملین همچنان بر مطالبه اعطای امتیازات سرزمینی بزرگ و خروج نیروهای اوکراینی ادامه می‌دهد. روسیه اعلام کرده است که بدون تحقق این خواسته‌ها، پیشروی خود در مرزهای اوکراین را متوقف نخواهد کرد. از سوی مقابل، زلنسکی تأکید دارد اوکراین که هرگز حاضر به تسلیم سرزمین‌های خود نیست.

روی‌برگرداندن ترامپ از عهدهای پیشین

هنگامی که مشخص شد مسیر دیپلماتیک هیچ پیشرفتی نداشته است، آمریکا تحویل تسلیحات به اوکراین را متوقف کرد. مقامات دلیل آن را تعطیلی دولت فدرال ذکر کردند، اما علت واقعی کمبود کارکنان در پنتاگون نبود. به هر حال، کمک‌های نظامی آمریکا به حداقل رسیده است و بیشتر شامل تجهیزاتی است که ارسال آن‌ هادر دوران دولت بایدن تأیید شده‌بود

لوید آستین، وزیر دفاع منصوب آمریکا، در جلسه تأییدیه خود در کمیته خدمات مسلح سنا در ژانویه 2021 گفت: «از هیچ توقفی در کمک‌های نظامی آمریکا به اوکراین اطلاعی ندارم.

این اظهارنظر اما بیشتر شبیه به اعترافی از روی ناآگاهی بود تا یک ارزیابی جدی شرایط، چراکه هریک از سربازان اوکراینی می‌توانند پیامدهای کاهش ارسال تسلیحات آمریکایی را احساس کنند؛ از سوی دیگر ساکنان کی‌یف و دیگر شهرها نیز متوجه تاثیرات کمبود سامانه‌های دفاع هوایی هستند . 

کم‌کاری‌های اروپا باعث وخامت اوضاع شد

در مقابل، اتحادیه اروپا نیز موفق به پر کردن این خلأ نشد. صنعت دفاعی اتحادیه اروپا و برنامه‌های خرید مشترک وعده‌های فراوانی داده‌اند اما منابع واقعی بسیار اندک است. به صورت رسمی، تنها چند میلیارد یورو بودجه برای تجهیز ارتش اوکراین اختصاص یافت که تنها بخش اندکی از آن تحویل داده شده است. درواقع، کشورهای عضو ترجیح می‌دهند ابتدا خودشان را تجهیز کنند و سپس به کمک اوکراین بروند، هرچند برنامه‌های خودشان نیز به کندی پیش می‌رود. اتحادیه اروپا همچنان بین دولت‌هایی که حاضر به پذیرش ریسک بیشتر برای حمایت از کی‌یف هستند و دیگرانی که ترس از تحریک روسیه یا تضعیف بودجه خود دارند، تقسیم شده است.

بروکسل اکنون در حال پیشبرد طرحی است که از دارایی‌های مسدود شده روسیه برای تضمین وامی تا ۱۴۰ میلیارد یورو (۱۶۲ میلیارد دلار) برای اوکراین استفاده شود، که می‌تواند بودجه و هزینه‌های دفاعی کیف را در دو سال آینده تأمین کند. این در حالی است که چند کشور اروپایی کلیدی که بیشترین ذخایر را در اختیار دارند، محتاطانه عمل می‌کند و اگر به یک اجماع مشترک نرسند، احتمالا این طرح متوقف شود.

این وضعیت دشوار باعث شده است که اوکراین تولید داخلی خود را گسترش دهد و از هر چیزی که به دستش می‌رسد، برای مبارزه استفاده کند.

این راه به مقصد نمی‌رسد

در حال حاضر، تنها راهی که برای اوکراین مانده است، کند کردن پیشروی‌های دشمن با صرف هزینه‌ای بسیار بالا است. روندی که به هیچ وجه برای رسیدن به پیروزی کافی نیست.

ارتش اوکراین با کمبود تجهیزات و منابع مواجه است. دولت توانایی حفظ انگیزه و بسیج کشور را ندارد و حتی عکس آن را انجام داده است. مردان برای چهارمین سال در حال جنگیدن‌اند، در حالی که زنان اوکراینی نمی‌توانند تا بی‌نهایت برای بازگشت همسران خود صبر کنند نرخ طلاق‌‌ها افزایش یافته است و روحیه جامعه در حال فروپاشی است.

از سال ۲۰۲۲ بیش از 255 هزار پرونده غیبت غیرمجاز سربازان و بیش از 56 هزار پرونده فرار از خدمت توسط دادستان‌ها ثبت شده است. فقط در ده ماه اول سال ۲۰۲۵، حدود 162هزار پرونده غیبت 22هزار پرونده فرار از خدمت گزارش شد. گزارش‌های دیگر نشان می‌دهند که بیش از 21 هزار سرباز در ماه اکتبر ارتش را ترک کرده‌اند که بیشترین رقم ماهانه تاکنون است. بی‌عدالتی اجتماعی نیز در حال گسترش است.

از نظر جمعیتی نیز وضعیت به همان اندازه تاریک است. جمعیت اوکراین از بیش از ۵۰ میلیون نفر در زمان استقلال به حدود ۳۱ میلیون نفر در سرزمین‌های تحت کنترل کی‌یف تا اوایل ۲۰۲۵ کاهش یافته است. نرخ تولد همچنان کمتر از نرخ مرگ و میر است و نرخ باروری به حدود یک فرزند به ازای هر زن رسیده است.

تنها سه گزینه برای اوکراین روی میز است‌

1. پذیرش شرایط پوتین

پذیرفتن این شرایط به معنای تسلیم کامل و از دست دادن وجهه سیاسی دولت و واگذاری سرزمین‌ها است، اما حفظ دولت کنونی اوکراین را ممکن می‌سازد. با این حال، با انتخاب این مسیر کشور در موقعیت آسیب‌پذیری در بلندمدت قرار خواهد گرفت.

1. بازسازی عمیق پایه‌های رهبری سیاسی و نظامی

این گزینه شامل بازسازی نیروها، بازسازی سیستم فرماندهی و بازآرایی جنگی از پایه است. اوکراین نمی‌تواند با نهادهایی که برای سیاست‌های صلح‌آمیز و ماموریت‌های چرخشی طراحی شده‌اند، به جنگ طولانی ادامه دهد.

1. تغییر ندادن وضعیت موجود

اوکراین به حملات دقیق به زیرساخت‌های نفتی روسیه ادامه می‌دهد تا موجب تحلیل اقتصاد کرملین شده و منتظر مرگ پوتین بماند. اتخاذ چنین مسیری اما بیشتر به یک توهم شباهت دارد؛ اگر چنین حملاتی نتوانستند اوکراینی کوچک‌تر را شکست دهند، هرگز قادر نخواهند بود تا کشوری چون روسیه را که از لحاظ سرزمینی، جمعیتی و اقتصادی بسیار پهناور تر است را شکست دهد. با چنین حملاتی، احتمالا آسیب‌هایی به بدنه مسکو وارد شود، اما به هیچ وجه برای توقف روسیه کافی نیست.

حمایت از اوکراین به شجاعت سیاسی نیاز دارد

با توجه به اظهارات اخیر زلنسکی و برخی مقامات اروپایی، به‌نظر می‌رسد که زلنسکی روی به گزینه سوم آورده است. سوالی که مطرح است این است که او تا چه زمانی می‌تواند به این رویکرد ادامه دهد. حتی بدون در نظر گرفتن افت روحیه و خستگی جامعه بعد از چهار سال جنگ، چشم‌انداز مالی نیز بسیار تاریک است.

اوکراین با کسری بودجه وسیع و بدهی عمومی که احتمالا بیش از ۱۰۰درصد تولید ناخالص داخلی است، مواجه است. این درحالی است که اروپا نتوانسته منابع لازم را تامین کند، بلژیک هنوز دارایی‌های مسدود شده روسیه را آزاد نکرده و رشد اقتصادی در سراسر قاره همچنان پایین است. در چنین وضعیتی، هر میزان از افزایش حمایت‌ها توسط کشورهای اروپایی از اوکراین، نیازمند شجاعت سیاسی است؛ چرا که مردم خود این کشورها همچنان نسبت به افزایش اخیر تورم حساس هستند و از طرفی، اتحادیه اروپا نیز قادر نیست آمریکا را به تعهدات بلندمدت در شرایط سیاسی فعلی واشنگتن متعهد کند.