غضب؛ قدرتمندترین بمب ترکیه که همه چیز را ذوب می‌‌کند!

صنایع دفاعی ترکیه در سال‌های اخیر با رشدی چشمگیر، توانسته است وابستگی خود به تسلیحات خارجی را کاهش دهد و به یکی از صادرکنندگان بزرگ منطقه تبدیل شود.

به گزارش عصر ایران، در راستای این پیشرفت ها، رونمایی از دو سلاح بومی در نمایشگاه صنایع دفاعی IDEF ۲۰۲۵ توجه محافل نظامی جهان را به خود جلب کرد: بمب ترموباریک غضب (GAZAP) و بمب نفوذگر هایالت (Hayalet). 

ترکیه مدتی قبل از قوی‌ترین کارت غیرهسته‌ای خود رونمایی کرد. «غضب»، یک مگابمب ترموباریک با قابلیت ترکش‌پرانی فوق‌العاده است. این بمب نشانه‌ای از جهت‌گیری راهبردی ترکیه برای تعریف مجدد قدرت نظامی‌اش در منطقه محسوب می‌شود. 

در این میان، بمب غضب با عنوان قوی‌ترین کلاهک غیرهسته‌ای توسعه یافته در ترکیه، نه تنها نشان دهنده یک جهش تکنولوژیک است، بلکه پیامی روشن درباره دکترین نوین نظامی آنکارا در منطقه دارد. 

فیلم آزمایش‌های میدانی بمب غضب

غضب تعریف جدیدی از تخریب منطقه‌ای

بمب غضب (به معنای خشم یا قهر) یک سلاح هوابرد با وزن تقریبی ۹۷۰ کیلوگرم است که با هدف نابودی گسترده منطقه‌ای و تخریب حداکثری طراحی شده است. 

از ویژگی‌های کلیدی این بمب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

مگابمب ترموباریک: «غضب» از فناوری ترموباریک استفاده می‌کند. این نوع سلاح، بر خلاف بمب‌های معمولی، اکسیژن محیط را به درون خود کشیده و یک انفجار طولانی مدت با موج فشار بسیار شدید و گرمای سوزان ایجاد می‌کند. این خصوصیت آن را به طور ویژه برای استفاده در محیط‌های بسته، غارها، تونل‌ها و سنگرهای زیرزمینی کارآمد می‌سازد. 

این بمب از روش انفجار سوخت-هوا استفاده می‌کند که باعث ایجاد فشار فوق العاده زیاد و گرمای شدید می‌شود. دمای حاصل از این انفجار می‌تواند تا ۳۰۰۰ درجه سانتی گراد برسد که برای ذوب کردن فولاد و بتن کفایت می‌کند. اگر این گرما با بافت بدن انسان تماس پیدا کند، می‌تواند تا عمق استخوان را بسوزاند. این نوع سلاح‌ها در میان مرگبارترین تسلیحات متعارف مورد استفاده در جنگ‌های مدرن قرار دارند. 

قدرت ترکش پرانی سه برابری: این بمب که بر اساس بمب استاندارد‌ام کی۸۴ (MK84) طراحی مجدد شده است، دارای یک ساختار داخلی منحصر به فرد است که هنگام انفجار بیش از ۱۰۰۰۰ ترکش فلزی تولید می‌کند. طبق اظهارات مقامات مرکز تحقیق و توسعه وزارت دفاع ترکیه، این میزان ترکش پرانی بیش از سه برابر بمب‌های سری‌ام کی استاندارد است و تضمین می‌کند که شعاع وسیعی از هدف با ترکش و نیروی ضربتی پوشانده شود. 

بمب غضب نصب شده زیر بال جنگنده اف-۱۶

هدف عملیاتی: «غضب» ابزاری ایده آل برای عملیات «شوک و حیرت» (Shock and Awe) است. ماموریت اصلی آن، از بین بردن تمرکز نیروهای دشمن، از کار انداختن زیرساخت ها، و پاکسازی استحکامات و مناطق استقرار پیش از آغاز عملیات زمینی است. 

آمادگی رزمی: این بمب مراحل صدور گواهینامه و صلاحیت پروازی خود را تکمیل کرده و به طور کامل با جنگنده‌های اف-۱۶ نیروی هوایی ترکیه سازگار و عملیاتی شده است. 

سلاح‌های ترموباریک همچنان به دلیل اثرات فیزیولوژیکی ویرانگرشان، به ویژه در محیط‌های بسته، بحث برانگیز باقی مانده اند. 

با این حال، مقامات دفاعی ترکیه تایید کرده‌اند که بمب غضب با قوانین بین المللی درگیری‌های مسلحانه مطابقت دارد. 

بمب هایالت؛ متخصص نفوذ در عمق زمین

بمب هایالت

در کنار «غضب» که یک سلاح تخریب منطقه‌ای با اولویت ایجاد موج فشار و ترکش است، ترکیه سلاح دیگری به نام هایالت (شبح) را نیز رونمایی کرده است. این بمب که با نام‌های NEB-1 و NEB-2 (بمب نفوذگر نسل جدید) نیز شناخته می‌شود، نقش مکملی را در دکترین هوایی ترکیه ایفا می‌کند. 

در حالی که ماموریت بمب غضب ایجاد تخریب گسترده منطقه‌ای و سرکوب نیروهای دشمن در سطح وسیع است، هایالت یک سلاح نفوذگر عمقی یا بمب سنگرشکن (Bunker Buster) است که برای حملات نقطه‌ای و دقیق طراحی شده است. 

«شبح» می‌تواند تا ۷ متر بتن مسلح شده نوع C۵۰ را سوراخ کند. در مقام مقایسه، بمب‌های استاندارد ۱.۸ تا ۲.۴ متر در بتن مسلح نفوذ می‌کنند. همچنین، در آزمایش‌های میدانی ثابت شده است که توانایی نفوذ تا ۹۰ متر در سنگ و خاک را دارد تا به تاسیسات راهبردی و پناهگاه‌های بسیار عمیق زیرزمینی برسد. 

بنابراین، این دو بمب دو روی یک سکه هستند: غضب برای «شوک و حیرت» و تخریب منطقه‌ای استفاده می‌شود، در حالی که هایالت برای حملات نقطه‌ای و خنثی‌سازی اهداف مستحکم شده با قابلیت نفوذ عمیق طراحی شده است. این ترکیب، مجموعه‌ای کامل از ابزارهای بومی را برای مواجهه با هر نوع هدف راهبردی در اختیار نیروی هوایی ترکیه قرار می‌دهد. 

اهمیت راهبردی و جایگاه منطقه‌ای

بمب غضب

تولید موفقیت‌آمیز و عملیاتی شدن بمب‌هایی در مقیاس «غضب» دارای چندین پیامد راهبردی است: 

قدرت بازدارندگی بالا: بمب غضب ترکیه را در کنار قدرت‌های نظامی محدودی قرار می‌دهد که توانایی تولید کلاهک‌های ترموباریک در این سطح (مانند سری ODAB روسیه یا BLU-118/B آمریکا) را دارند. این قابلیت، سطح بازدارندگی ترکیه را در درگیری‌های احتمالی منطقه به شدت افزایش می‌دهد. 

استقلال در دکترین نظامی: این تسلیحات گامی دیگر در جهت‌عدم وابستگی ترکیه به استانداردهای ناتو و تسلیحات خارجی هستند. این کشور اکنون می‌تواند دکترین نظامی خود را بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های تامین تسلیحات از سوی متحدین غربی، تعریف و اجرا کند. 

تسلط هوایی در مناطق درگیر: با عملیاتی شدن این بمب‌ها روی جنگنده‌های اف-۱۶، ترکیه توانایی خود را برای اجرای عملیات‌های عمیق ضربتی در مناطق مورد مناقشه مانند سوریه، عراق، مدیترانه شرقی و شمال آفریقا تقویت می‌کند. این امر به ویژه در مقابله با گروه‌های تروریستی و مواضع مستحکم شده در مناطق کوهستانی و صعب العبور، ابزاری با عملکرد قابل توجه در اختیار ارتش ترکیه قرار می‌دهد. 

سخن پایانی

بمب‌های غضب و هایالت تنها دو نمونه از ۴۴ محصولی هستند که وزارت دفاع ترکیه درIDEF ۲۰۲۵ به نمایش گذاشت. این محصولات، که همگی با استانداردهای ناتو مطابقت دارند و کاملا بومی هستند، نشان دهنده یک تغییر پارادایم در قدرت نظامی ترکیه هستند. بمب غضب بیش از یک مهمات ساده است؛ این بمب نشانه‌ای از جهت‌گیری راهبردی آنکارا برای تبدیل شدن به یک قدرت مستقل در تولید سلاح‌های راهبردی و تعیین کننده تاکتیکی در میدان‌های نبرد آینده است.