جشنواره موسیقی جوان؛ تنها مسابقه یا میدان استعدادیابی حرفه‌ای!
جشنواره موسیقی جوان که یکی از مهمترین رویدادهای عرصه موسیقی در ایران است، امروز بیشتر به عرصه‌ی رقابت تبدیل شده تا جایی برای یافتنِ استعدادهای برتر موسیقی ایران.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هفتمین روز از هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با محوریت موسیقی استان گلستان در تالار رودکی برگزار شد؛ رویدادی که پژوهشگران و داوران آن را فرصتی برای استعدادیابی، ارتقای انگیزه نسل جوان و تقویت گرایش به موسیقی اقوام ایرانی می‌دانند.
اجرای موسیقی گلستان در قلب پایتخت
روز هفتم جشنواره با حضور نوازندگان و خوانندگان جوان از مناطق کتول و ترکمن گلستان رنگ و بوی ویژه‌ای به تالار رودکی بخشید. شرکت‌کنندگان با سازهایی چون دوتار، کمانچه، شمشاد، نی هفت‌بند، لگن و دس‌دایره روی صحنه رفتند و رپرتوار اصیل منطقه خود را در حضور هیأت داوران اجرا کردند.
در بخش موسیقی ردیف دستگاهی نیز ساز کمانچه محور اجراها بود و اساتیدی همچون داوود گنجه‌ای، محمد مقدسی، هادی منتظری و رضا پرویززاده داوری آثار نوجوانان و جوانان را بر عهده داشتند.
جرجانی: گرایش به موسیقی ترکمن صد برابر شده است
ابراهیم جرجانی، پژوهشگر باسابقه موسیقی گلستان و داور جشنواره، در حاشیه این اجراها تأکید کرد: «جشنواره ملی موسیقی جوان سکوی پرتاب استعدادیابی است. اساس این جشنواره در کشف استعداد و تقویت جریان موسیقی نسل جوان است، اما برگزاری سالی یک‌بار آن کافی نیست و بهتر است دو تا سه بار در سال برگزار شود.»
او با اشاره به روند تحولات پس از انقلاب در موسیقی ترکمن افزود: «در اوایل انقلاب گرایش به موسیقی نواحی ترکمن کم و انگشت‌شمار بود. اما امروز، به لطف برگزاری جشنواره‌ها و ایجاد انگیزه، گرایش جوانان ترکمن به موسیقی بومی صد برابر شده است؛ به‌گونه‌ای که در بسیاری از روستاهای دورافتاده تقریباً در هر خانه یک هنرمند وجود دارد. این مایه افتخار و شادکامی است.»
جرجانی همچنین از حضور پررنگ بانوان ترکمنی در جشنواره امسال سخن گفت و تأکید کرد که افزایش چشمگیر نوازندگان زن، نشانه‌ای از تحول فرهنگی و اجتماعی در جامعه ترکمن است.
نقش جشنواره در آموزش و انتقال سنت
از منظر فنی، اجراهای روز هفتم نشان داد که بخش مهمی از نوازندگان جوان توانسته‌اند با تمرین و پشتکار، حتی از برخی اساتید خود پیشی بگیرند. این نکته به گفته جرجانی نشان‌دهنده ظرفیت بالای نسل جدید در یادگیری و انتقال میراث موسیقی نواحی است.
غوثی: تغییر شیوه‌های آموزش موسیقی مقامی
علیرضا غوثی، نوازنده دف و عضو هیأت داوران بخش موسیقی کردستان، نیز در تحلیل خود از جشنواره گفت: «این رویداد باعث شده نسل جوان بیش‌ازپیش به موسیقی اقوام علاقه‌مند شود و حتی شیوه‌های آموزش موسیقی مقامی تغییر کند.»
غوثی توضیح داد که اگرچه آموزش سنتی استاد–شاگردی همچنان بهترین روش برای انتقال تکنیک‌هاست، اما نباید نادیده گرفت که آموزش علمی و نت‌نویسی نیز برای بسیاری از جوانان ثمربخش بوده است. او تأکید کرد: «امیدوارم نسل امروز، چه در کنار استاد و چه با شیوه علمی، عاشقانه جزئیات موسیقی اقوام را بیاموزد و این میراث را با عشق منتقل کند، همان‌گونه که پیشینیان به ما منتقل کردند.»
شهریاری: ضرورت بین‌المللی شدن جشنواره
آرش شهریاری، نوازنده تار و تنبور و داور دوره‌های متعدد جشنواره، با تأکید بر اهمیت ایجاد انگیزه گفت: «برای ارتقای سطح جشنواره و ایجاد میل بیشتر به رقابت، می‌توان بخش بین‌الملل را نیز اضافه کرد و هنرمندان جوان کشورهای همسایه مانند تاجیکستان، آذربایجان، افغانستان و کشورهای عربی را دعوت کرد.»
او همچنین خواستار برگزاری رویدادهای تکمیلی شد: «لازم است پس از پایان جشنواره، فضایی برای تعامل برگزیدگان فراهم شود. اگر این جوانان بتوانند با اساتید مختلف و هنرمندان هم‌نسل خود ارتباط بگیرند، مسیر حرفه‌ای آن‌ها هموارتر خواهد شد.»
شهریاری یادآور شد که علاقه به سازهایی همچون تنبور در مناطق مختلف کشور گسترش یافته و این موضوع را نتیجه معرفی سازها در چارچوب جشنواره دانست.
پرویززاده: جشنواره هنوز استعدادیابی کامل نیست
رضا پرویززاده، نوازنده کمانچه و استاد موسیقی لرستان، نیز با نگاهی انتقادی‌تر گفت: «جشنواره ملی موسیقی جوان در کل مفید است، اما کاری که انجام می‌دهد بیشتر انتخاب افراد مستعد است تا استعدادیابی واقعی. زمانی می‌توانیم از استعدادیابی سخن بگوییم که جشنواره مسیر حرفه‌ای برگزیدگان را تضمین کند.»
او یادآور شد که در دوره‌های گذشته برخی از برگزیدگان امکان انتشار آلبوم یا اجرای صحنه‌ای داشتند، اما این حمایت‌ها در سال‌های اخیر کمرنگ شده است. به باور او، جشنواره حتی اگر تنها یک مسابقه باشد ارزشمند است، اما اگر به حمایت عملی از برگزیدگان منجر شود، اثرگذاری‌اش چند برابر خواهد شد.
بعد فرهنگی و اجتماعی
تحلیل رویداد روز هفتم نشان می‌دهد جشنواره موسیقی جوان علاوه بر کارکرد هنری، نقش فرهنگی و اجتماعی پررنگی دارد. افزایش حضور زنان نوازنده ترکمن، نمونه‌ای از تغییرات اجتماعی مثبت در بستر موسیقی است. همچنین حضور جوانان از مناطق دورافتاده نشان می‌دهد که موسیقی از انحصار پایتخت خارج شده و به سراسر کشور گسترش یافته است.
بعد فنی–موسیقایی
از نظر موسیقایی، تنوع سازها و رپرتوارهای اجرا شده تصویری جامع از میراث گلستان ارائه داد. تکنیک‌های ویژه در دوتارنوازی ترکمن و مهارت‌های کمانچه‌نوازی دستگاهی مورد توجه داوران قرار گرفت. بسیاری از اجراها، به‌ویژه در بخش نوجوانان، از کنترل ریتمیک بالا و خلاقیت در بداهه‌نوازی حکایت داشت.
آینده جشنواره؛ چشم‌انداز و ضرورت‌ها
هفتمین روز جشنواره نشان داد که نسل جدید موسیقی ایران تشنه فرصت، دیده‌شدن و حمایت است. تداوم این مسیر نیازمند:
حمایت‌های پس از جشنواره
هموار کردنِ مسیر برای برگزیدگان در راهِ قرار گرفتن در مسیر حرفه‌ای
فراهم کردن شرایط برای اجرای برگزیدگان روی صحنه
برداشتنِ گام‌هایی برای بین‌المللی کردنِ جشنواره و پیدا کردنِ استعدادهای برتر در کشورهای منطقه
در انتظار تغییر
هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با دبیری حمیدرضا اردلان تا 26 شهریورماه در تالار رودکی ادامه خواهد داشت. روز هشتم این جشنواره به نوازندگان تار اختصاص دارد و هنرمندانی چون قاسم رحیم‌زاده، محمدامین اکبرپور و محمد ذوالنوری داوری آثار را بر عهده خواهند داشت.
این جشنواره طی سال‌های اخیر ثابت کرده است که می‌تواند پلی میان سنت و نوگرایی باشد؛ پلی که استعدادهای خام را به سمت حرفه‌ای شدن هدایت کند و در عین حال، میراث موسیقی اقوام ایرانی را زنده و پویا نگه می‌دارد.
البته که باید بپذیریم که با مدیریت فعلیِ جشنواره چنین چیزی هرگز محقق نمی‌شود و نیاز به تغییر رویکرد در این جشنواره بسیار زیاد است.
انتهای پیام/
