گرایش جنسی یا جهت‌گیری جنسی به مجموعه الگوی پایداری گفته می‌شود که در برگیرنده تمایلات جنسی، عاطفی و عاشقانه فرد نسبت به جنس مخالف، همجنس، هر ۲ جنس یا بیش از یک جنس است.
در حال حاضر از لحاظ علمی علت ایجاد تمایلات مختلف جنسی شناخته نشده است. برخی دانشمندان صرفا عوامل هورمونی، ژنتیکی و محیطی را در تغییر گرایش جنسی موثر می‌دانند.
در مقابل بعضی دیگر از دانشمندان بر روی اهمیت عوامل زیست‌شناختی مانند محیط اولیه رحم مادر و ترکیبی از عوامل ژنتیکی و اجتماعی تاکید دارند.
با وجود اینکه فرضیه دوم از لحاظ علمی مقبولیت بیشتری دارد؛ همه محققان بر روی غیر ارادی بودن نوع گرایش جنسی فرد هم نظر هستند. اگر شما هم کنجکاو شده‌اید درباره جهت‌گیری جنسی بیشتر بدانید، با ما همراه باشید.
گرایش جنسی چیست؟
گرایش‌های جنسی یک جنبه مهم از هویت فردی است؛ از همین‌رو احترام به تنوع جنسی افراد اهمیت زیادی دارد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های وجودی انسان، تمایلات جنسی هستند که می‌توانند توصیف‌گر دیدگاه فرد نسبت به خود و ارتباط فیزیکی او با دیگران باشند.
از همین‌رو باید گرایش جنسی (Sexual Orientation) را نوعی الگوی جاذب تمایلات جنسی، عاطفی و عاشقانه فرد نسبت به جنس مرد یا زن دانست.
در حال حاضر گرایش‌های جنسی مختلفی در افراد دیده می‌شود که توصیف‌کننده هویت جنسیتی آن‌هاست.
انواع گرایش جنسی کدامند؟
بر اساس تحقیقات و منابع معتبر علمی می‌توان پنج دسته مختلف برای گرایش‌های جنسی در نظر گرفت که شامل موارد زیر می‌شوند:
دگرجنس‌گرا (Heterosexual)
این دسته شامل افرادی می‌شود که دارای تمایلات عاشقانه و فیزیکی نسبت به جنس مخالف هستند. بدین معنی که مردها نسبت به زن‌ها و زن‌ها نسبت به مردها گرایش دارند. اغلب افراد جامعه در این دسته جای می‌گیرند که به آن دسته معمولی (Straight) هم می‌گویند.
همجنس‌گرا (Homosexual)
افرادی که در این دسته قرار دارند از لحاظ عاشقانه و تمایلات جنسی، جذب همجنس خود می‌شوند. در گذشته برای این افراد عبارت همجنس‌باز به کار برده می‌شد که اکنون به دلیل مفهوم منفی آن، منسوخ شده است.
به طور کلی گرایش همجنس‌گرا به ۲ دسته تقسیم می‌شود:
گی یا همجنس‌گرایی مردان (Gay): زمانی که مردان از لحاظ عاشقانه، فیزیکی و روانی به مردان دیگر گرایش داشته باشند به آن‌ها گی می‌گویند.
لزبین یا همجنس‌گرایی زنان (Lesbian): اگر زنان از لحاظ عاشقانه، فیزیکی و روانی به زنان دیگر علاقه‌مند باشند، به آن‌ها لزبین گفته می‌شود.
گی و لزبین در دسته‌بندی انواع گرایش همجنس‌گرایی قرار دارند.
دوجنس‌گرا (Bisexual)
بای‌سکشوال یا دوجنس‌گرا اصطلاحی است برای افرادی که هم به مرد و هم به زن گرایش دارند. با این حال ممکن است علاقه‌مندی آن‌ها به هر ۲ جنس لزوما به صورت همزمان نباشد.
بدون گرایش جنسی (Asexual)
اصطلاح آسکشوالیتی یا ناجنس‌گرایی به افرادی اطلاق می‌شود که دارای تمایلات جنسی نیستند و هیچ علاقه‌ای به برقراری رابطه جنسی با جنسیت‌های مختلف نشان نمی‌دهند.
در واقع این افراد جذابیت جنسی را تجربه نمی‌کنند. تحقیقات نشان داده حدود یک درصد از افراد جهان در این دسته قرار دارند.
البته لازم به ذکر است این افراد به به شکل ارادی ناجنس‌گرایی را انتخاب نمی‌کنند، بلکه از لحاظ روانی هیچ علاقه‌ای به برقراری رابطه جنسی ندارند.
همه جنس‌گرایی (Pansexual)
این نوع گرایش زیر شاخه دوجنس‌گرایی است؛ با این تفاوت که فرد دارای گرایش جنسی پنسکشوال می‌تواند به طور همزمان از لحاظ عاشقانه، فیزیکی و روانی جذب هر نوع جنسیتی شود. این افراد برای برقراری رابطه به جنسیت افراد توجه نمی‌کنند.
اهمیت تعیین گرایش جنسی چیست؟
اگر گرایش جنسی فرد مشخص باشد، می‌تواند اجتماعی از هم‌نوعان خود را پیدا کند. بدین شکل، فرد در جمعی حضور دارد که از لحاظ فکری و احساسی با او هم عقیده هستند؛ در نتیجه می‌تواند راحت‌تر در مورد احساسات و تجربیات خود حرف بزنید.
از طرفی تعیین گرایش جنسی کمک می‌کند تا فرد بداند تمایلات جنسی و عاشقانه او نسبت به جنس مورد نظر درست است یا خیر. با مشخص شدن تمایلات جنسی، فرد از سردرگمی و ابهام در مورد خود بیرون می‌آید و دائما درگیر این سوال نمی‌شود که چرا گرایشاتش از لحاظ فیزیکی، عاشقانه و روانی با دیگران متفاوت است.
به طور کلی می‌توان گفت تعیین گرایش جنسی به عنوان یک جنبه از هویت فردی، اهمیت زیادی دارد.
برای درک بهتر اهمیت این موضوع به موارد زیر توجه کنید:
تعیین گرایش‌های جنسی به فرد کمک می‌کند تا خودش را بهتر بشناسد و احساساتش را به درستی درک کند؛ نتیجه این امر خودآگاهی و زندگی آسان‌تر در جامعه است.
جهت‌گیری درست جنسی، باعث می‌شود تا فرد بتواند بر ارتباطات عاطفی و جنسی خود با دیگران کنترل داشته باشد.
افراد با شناخت و قبول تمایلات جنسی خود، می‌توانند به جامعه اطلاعات بیشتری درباره تنوع جنسی و حقوق گرایش‌های جنسی ناشناخته ارائه دهند.
شناخت، تعیین و تحلیل گرایش جنسی می‌تواند به برقراری و حفظ روابط عاطفی و جنسی سالم فرد کمک کند.
عوامل تعیین کننده گرایش جنسی
معمولا عوامل تعیین‌کننده جهت‌گیری جنسی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال می‌توان گفت گرایش‌های جنسی از ۲ بخش روانی (تمایل شهوانی فرد به افرادی از جنسیت‌های خاص) و رفتاری (انجام دادن عمل جنسی با فردی از جنسیت‌های خاص) تشکیل می‌شوند. از همین‌رو باید عوامل تعیین‌کننده گرایش‌های جنسی را با هویت جنسی فرد مرتبط دانست.
محققان معتقدند گرایش‌های جنسی فرد می‌تواند ناشی از عوامل زیادی باشد که در ادامه معرفی می‌کنیم:
عوامل بیولوژیکی: عواملی مانند ژنتیک، هورمون‌ها و ساختارهای بیولوژیکی بدن بر جهت‌گیری جنسی اثرگذار هستند.
تجربیات زندگی: رویدادها و تجربیات زندگی به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی می‌توانند بر گرایش جنسی فرد تاثیر بگذارد.
محیط فرهنگی و اجتماعی: سخت‌گیری‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی دیگر عوامل تعیین‌کننده گرایش‌های جنسی به‌شمار می‌آیند.
فرهنگ‌شناسی و آموزش: تاثیر آموزش و فرهنگ‌شناختی اطرافیان و جامعه در شکل‌گیری گرایش جنسی حائز اهمیت است.
عوامل روانی: ویژگی‌های روانی فرد، از جمله شخصیت، احساسات و انگیزه‌ها می‌توانند دیگر موارد مهم در تعین گرایش‌های جنسی باشند.
تعیین علل دقیق گرایش‌های جنسی بسیار مشکل است و معمولا آن را ترکیبی از عوامل مختلف در هر فرد می‌دانند.
چگونه بفهمیم لز یا گی هستیم؟
اولین تجربه عاطفی و جذب جنسیتی با علاقه‌مند شدن در دوران کودکی و مدرسه رخ می‌دهد. پس از آن معمولا افراد در سنین نوجوانی متوجه گرایش جنسی خود می‌شوند.
البته تمایل و جذب افراد در سنین پایین به همجنس‌شان امری طبیعی است و نباید آن را لزوما گرایش همجنس‌گرایی در بزرگسالی دانست؛ زیرا این نوع گرایش می‌تواند مختص دوره نوجوانی باشد و خیلی زود فراموش شود.
به طور کلی می‌توان گفت تشخیص جنسیتی یا جنسیت جذبی به عواطف و تجربیات شما در زمینه جنسی بستگی دارد. ممکن است در ارتباط و تعامل با دیگران، خودآگاهی بیشتری در این زمینه پیدا کنید.
از همین‌رو بهتر است به احساسات و تجربیات شخصی خود گوش دهید و در صورتی که همچنان دچار تردید بودید، حتما با روانشناس یا روانپزشک متخصص در زمینه گرایش‌های جنسی حرف بزنید. آن‌ها می‌توانند با راهنمایی و معرفی منابع مرتبط به شما کمک کنند تا به شناخت بهتری از هویت جنسیتی خود برسید.
آیا گرایش جنسی ارثی است؟
علل گرایش‌های جنسی پیچیده و متعدد است. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند عوامل ژنتیکی در تعیین گرایش جنسی نقش دارند اما نمی‌توان هیچ ژن خاصی را به عنوان ژن جهت‌گیری جنسی معرفی کرد.
از همین‌رو دانشمندان پیدایش گرایش جنسی را نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و هورمونی می‌دانند.
