بهترین درختان میوه مقاوم به شوری خاک | معرفی ۵ درخت پربازده
خاکهای کشاورزی بر اساس میزان مواد معدنی، شوری، بافت و حاصلخیزی به دستههای مختلف تقسیم میشوند. این تقسیم بندی برای کشت مناسب بسیار مهم است و با توجه به نوع خاک برای کشت نوعی نهال مناسب است ، به طور مثال در خاک شور میزان نمک محلول (معمولاً سدیم، کلر و سولفاتها) بیش از حد طبیعی است. این شوری باعث میشود بسیاری از نهال ها نتوانند رشد کنند، چون نمک زیاد مانع جذب آب و مواد غذایی توسط ریشه میشود.
چه نهالی برای رشد در خاک شور مناسب هستند؟
نهالی که در خاک شور رشد میکنند باید بتوانند میزان بالای نمک را یه خوبی تحمل کنند، سازگاری مناسبی با خشکی داشته باشند، سیستم ریشهای آن ها قوی باشد و مکانیسم دفع یا ذخیره نمک داشته باشند تا بتوانند در شرایط سخت زنده بمانند.
در ادامه قرار است که مشخصات چندین نهال مقاوم که توسط نهالستان نهالتو در برابر شوری زمین برسی شده اند را به شما با توضیحات کامل معرفی کنیم..
نهال پسته
درخت پسته تا حد نسبتا بالایی نسبت به شوری خاک مقاوم است، اما خاکهای خیلی شور میتوانند رشد آن را کم کنند و عمر آن را کاهش دهند، همچنین باعث کاهش عملکرد و محصول دهی درخت پسته میشود. بنابراین پسته برای خاکهای نیمهشور قابلکشت است ولی نیازمند مدیریت دقیق و اصلاح خاک میباشد.
پسته مناسب چه آب و هایی است؟
پسته یکی از درختان مقاوم به شوری در مقایسه با بسیاری از محصولات کشاورزی است. به همین دلیل در مناطق خشک و نیمهخشک ایران که خاکها اغلب شور هستند کشت آن رایج است و در این اقلیم ها عملکرد عالی دارد،کویرهای گرم و خشک ایران و شهر های گرم و خشک که زمستانهای سرد و تابستانهای طولانی و خشک دارند آب و هوای مناسبی را برای پسته کاری ایجاد میکنند.
مقاومت ارقام مختلف پسته نسبت به شوری خاک
برخی از ارقام پسته مانند اکبری، احمدآقایی، بادامی و فندقی مقاومت بیشتری در برابر شوری خاک دارند و برای مناطق با خاک و آب شور گزینههای مناسبتری هستند.
ویژگی های رقم های پسته مقاوم به شوری
پسته اکبری
- درشتترین نوع پسته با بازارپسندی بالا.
- مقاوم در برابر شوری خاک و گرمای زیاد.
- مناسب برای مناطق گرم و خشک.
پسته احمدآقایی
- رشد سریع و زودبازده.
- تحمل نسبی بالا در برابر خاکهای شور و قلیایی.
- بازارپسند و مناسب صادرات.
پسته بادامی
- زودرس و مقاوم به شرایط سخت.
- تحمل بالا در برابر خاکهای شور و کمآبی.
- مناسب برای مناطق حاشیه کویر و خاکهای سبک.
پسته فندقی
- مقاومترین رقم در برابر کمآبی.
- باردهی زیاد و اقتصادی.
- مقاومت نسبی در برابر شوری و بیماریها.
اثرات شوری بیش از حد خاک روی پسته
با وجود مقاومت نسبی درخت پسته، تجمع نمکهای محلول (سدیم، کلر، منیزیم و…) در خاک باعث جذب نشدن آب و مواد مغذی، سوختگی برگها و کاهش کیفیت محصول میشود، همچنین شوری زیاد میتواند باعث کاهش رشد ریشه، کاهش عمر درختان، و افت عملکرد اقتصادی باغ شود.
راهکار مدیریت خاک شور برای درخت پسته
- آبشویی خاک: زهکشی خاک مدیریت شود و نمک های اضافه خاک شسته شوند.
- استفاده از گچ کشاورزی: نسبت عناصر کلسیم ، منیزیم و سدیم خاک را بهبود میبخشد.
- کودهای زیستی و آلی: باعث افزایش فعالیت میکروارگانیسمها و بهبود جذب مواد مغذی میشود که اثر جذب پایین مواد مغذی در خاک شور را جبران میکند.
- مدیریت آبیاری: با آبیاری اصولی تجمع نمک نزدیک درخت کم میشود در نتیجه شوری خاک کمتر میشود.
رعایت این موارد باعث میشود اثرات سوء خاک شور از بین بروند و محصول پسته مرغوب و با کیفیت برداشت شود.
نهال سنجد
یکی از مقاومترین نهال ها نسبت به خشکی و شوری خاک است و میتواند در خاکهای شور و قلیایی رشد عالی داشته باشد.بنابراین برای احداث باغ در مناطق خشک با آب و خاک شور انتخابی مناسب برای کشاورزان است.
مقاومت سنجد در برابر شوری خاک
سنجد توانایی رشد در خاکهای شور و قلیایی با pH بین۷ تا ۸ را دارد و حتی در خاکهای کمحاصل و کمآب نیز رشد مناسبی نشان میدهد.
نهال سنجد بسیار کم آب بر است و در مناطق خشک و نیمهخشک عملکرد خوبی دارد. سنجد با ریشههای خود نیتروژن را تثبیت میکند و به بهبود حاصلخیزی خاک کمک میکند این ویژگی بسیار مهمی است حاصلخیزی خاک آن را برای کاشت انواع درخت های دیگر نیز مناسب میکند.
اثرات شوری بیش از حد خاک روی سنجد
اگرچه سنجد خاک شور را تحمل میکند، اما زهکشی خوب ضروری است تا ریشهها دچار پوسیدگی نشوند.
اگر شوری خاک بسیار شدید باشد (EC بالاتر از ۸–۱۰ میلیسیمنز بر سانتیمتر) حتی نهال ها مقاوم مانند سنجد نیز دچار کاهش رشد میشوند.
نهال خرما
خرما یکی از مقاومترین درختان میوه در برابر شوری خاک و آب به شمار میرود و به همین دلیل در بسیاری از مناطق گرم و خشک با خاکهای شور به خوبی رشد میکند.
ویژگی های مقاومت خرما در برابر خاک شور
- ریشههای عمیق و گسترده خرما باعث میشود بتواند آب را از لایههای زیرین خاک جذب کند و اثر نمک را کاهش دهد.
- خرما علاوه بر شوری، نسبت به خشکی نیز مقاوم است و در مناطق با بارندگی کم عملکرد خوبی دارد انتخاب عالی برای احداث نخلستان در مناطق گرم و کم آب همچنین خاک شور است.
- خرما در خاکهای شور نه تنها زنده میماند، بلکه محصول اقتصادی و ارزشمند تولید میکند و خاک شور پر املاح در واقع برای خرما خاکی مناسب است.
ارقام خرما مقاوم به شوری خاک
- زاهدی: یکی از مقاومترین ارقام خرما در ایران است، با خاکهای شور و کمآب بسیار سازگاری دارد.
- کبکاب: رقم پرمحصول و مقاوم به شوری است، در استانهای جنوبی ایران بیشتر کاشته میشود.
- استعمران (دیری): خرمایی با مقاومت بالا به شوری و گرما میباشد، در شهر خوزستان بسیار رایج است.
- مجول: رقم تجاری بینالمللی، نسبتاً به شوری و خشکی مقاوم میباشد.
- خلاص و برهی: در برخی مناطق جنوبی ایران کاشته میشود و مقاومت خوبی به شوری نشان دادهاست.
نکات مهم برای کشت خرما در خاک شور
استفاده از آب با شوری متعادل و کنترل شده و روشهای آبیاری قطرهای مناسب است. افزودن مواد آلی و بهبود زهکشی باید انجام شود تا نمک در سطح خاک تجمع نکند. Ec آب و خاک باید اندازهگیری منظم شود تا از رسیدن به آستانههای بحرانی جلوگیری شود.
نهال زیتون
درخت زیتون یکی از گزینههای مناسب برای خاکهای نیمهشور است و نسبت به بسیاری از درختان میوه مقاومت بیشتری در برابر شوری نشان میدهد.
مقاومت زیتون در برابر شوری خاک
زیتون میتواند در شرایطی که شوری خاک و آب آبیاری متوسط تا نسبتاً زیاد است، رشد خوبی داشته باشد.
ریشههای عمیق و گسترده ای دارد که این ویژگی به درخت کمک میکند تا آب را از لایههای زیرین خاک جذب کرده و اثر نمک سطح خاک را کاهش دهد.
کاشت زیتون در استانهای گرم و نیمهخشک پیشنهاد میشود و در مناطق با خاکهای نیمهشور انتخابی مناسب برای کشاورزان است.
ارقام زیتون مقاوم به شوری خاک
- زیتون زرد: مقاومترین رقم در برابر شوری است که رشد و عملکرد خود را در خاک شور حفظ میکند.
- زیتون شیراز: مقاومت بالایی نسبت به شوری دارد ، عملکرد قابل قبول حتی در شرایط نیمهشور از خود نشان میدهد.
- زیتون دکل: مقاومت متوسط به شوری خاک دارد، در شوریهای بالا عملکرد آن کاهش میابد.
- زیتون آمیگدال: حساسترین رقم زیتون است، افت شدید رشد و باردهی در خاکهای شور.
زیتون برای خاکهای نیمهشور و مناطق خشک گزینهای مناسب است و نسبت به بسیاری از درختان میوه مقاومت بالاتری دارد. ولی اگر شوری خاک خیلی زیاد باشد، پسته و خرما انتخابهای بهتر هستند.
نهال توت
درخت توت به طور کلی درختی مقاوم به خشکی خاک محسوب میشود و میتواند در شرایط کمآبی و حتی خاکهای نسبتاً فقیر رشد کند.
مقاومت درخت توت در برابر خشکی
توت در مقایسه با بسیاری از درختان میوه، توانایی بیشتری در تحمل آب و هوای خشک و همچنین شوری زمین دارد.
سیستم ریشهای توت نیز مثل مواردی که در بالا ذکر شد قوی و گسترده است که باعث میشود بتواند آب را از لایههای عمیقتر خاک جذب کند.
درخت توت در خاکهای کمحاصل و نیمهخشک نیز رشد میکند و به همین دلیل در بسیاری از مناطق ایران کاشته میشود.
ارقام توت مقاوم برای خاک شور
- شاهتوت : بومی ایران و افغانستان است، نسبت به خشکی و اقلیم نیمهخشک همچنین در برابر شوری مقاوم است ، میوههای خوشمزه و بازارپسند دارد.
- توت سفید : با شرایط آب و هوایی ایران سازگاری دارد، مقاوم به خاکهای آهکی ، شور و کمآب، مناسب برای تولید توت خشک.
- توت قرمز : بومی آمریکای شمالی است، نسبت به خشکسالی مقاوم است ، رشد خوب در خاکهای شور، عمیق و نیمهخشک دارد.
- توت بدون استخوان: یکی از ارقام مهم توت در ایران می باشد ، با شرایط سخت و خاکهای شور و آهکی سازگاری دارد ، باردهی بالایی حتی در شرایط کمآبی دارد.
- شاهتوت کن (رقم دیمی): یکی از نهالهای مقاوم به خشکی و مناسب مناطق بیآب و خشک و شور است.
درخت توت میتواند در خاکهای نیمهشور رشد کند، اما برای موفقیت در این شرایط باید رقم مقاوم انتخاب شود، خاک اصلاح و زهکشی شود، آبیاری مدیریتشده انجام گیرد و پایش شوری بهطور منظم صورت گیرد.
