به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، گردشگری در جهان امروز فقط یک صنعت خدماتی نیست، بلکه بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شناخته میشود. کشورها با سرمایهگذاری در زیرساختهای گردشگری و ایجاد همکاریهای دو و چندجانبه تلاش میکنند جایگاه خود را در نقشه جهانی گردشگری تثبیت کنند. این همکاریها نهتنها موجب افزایش ورود گردشگران و رونق اقتصادی میشود، بلکه زمینهساز تبادل فرهنگی، نزدیکی ملتها و تقویت روابط سیاسی نیز هست.
صنعت گردشگری در آستانه سال ۲۰۲۶ وارد مرحلهای تازه از تحول جهانی شده و به یکی از مهمترین ابزارهای توسعه اقتصادی، فرهنگی و دیپلماسی میان کشورها تبدیل شده است. همکاریهای نوین در این حوزه نشان میدهد که دولتها و سرمایهگذاران بهدنبال ایجاد مدلهای تازهای هستند که هم تبادل فرهنگی را گسترش میدهند و هم اقتصاد جهانی را به سمت رشد پایدار هدایت میکنند.
در چشمانداز گردشگری، پروژههای مشترک میان کشورها نقش کلیدی دارند. بعضی دولتها با اختصاص زمین و سرمایهگذاری در زیرساختهای ویژه، به شهروندان کشورهای دیگر فرصت میدهند تا در فضایی اختصاصی و لوکس، تجربهای متفاوت از سفر داشته باشند. نمونه بارز این رویکرد، همکاری عمان و بلاروس است که با ایجاد یک شهر گردشگری اختصاصی در سواحل اقیانوس هند، فصل تازهای از روابط دوجانبه را رقم زده است.
از سوی دیگر، همکاریهای چندجانبه منطقهای نیز اهمیت ویژهای پیدا کردهاند. برای مثال، برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی، با گردهم آوردن کشورهای مختلف از افغانستان تا آذربایجان و چین، تلاش میکند منطقهای وسیع را بهعنوان مقصد واحد معرفی کند. این ابتکار نهتنها ظرفیتهای تاریخی و فرهنگی جاده ابریشم را دوباره زنده کرده، بلکه اقتصاد گردشگری منطقه را نیز متحول ساخته است. همکاریهای حوزه گردشگری، چه در قالب پروژههای اختصاصی، چه در چهارچوبهای منطقهای و چه در توافقهای دوجانبه فرهنگی، بخشی از ترندهای گردشگری ۲۰۲۶ هستند که آینده سفرهای بینالمللی را شکل میدهند.
همکاری عمان و بلاروس: ایجاد شهر گردشگری اختصاصی در ساحل اقیانوس هند
دولت عمان با اختصاص بیش از ۲۰۰ هکتار زمین در سواحل اقیانوس هند، زمینه اجرای یک پروژه گردشگری نوآورانه را برای بلاروس فراهم کرده است. این پروژه که با عنوان «شهری در دل شهر» تعریف شده، قرار است به مکانی اختصاصی برای شهروندان بلاروس تبدیل شود تا آنها بتوانند ضمن بهرهمندی از امکانات لوکس و طبیعت بکر عمان، احساس تعلق به وطن خود را نیز تجربه کنند.
رئیسجمهور بلاروس در سخنرانیهای خود تأکید کرده است که این پروژه باید با سرمایهگذاری بخش خصوصی پیش برود تا موفقیت آن تضمین شود و در عین حال خودکفایی اقتصادی داشته باشد. به گفته او، طراحی اولیه آغاز شده است و انتظار میرود عملیات ساخت در سال آینده کلید بخورد. این پروژه نهتنها یک مقصد گردشگری لوکس خواهد بود، بلکه نمادی از همکاریهای نوین میان دو کشور در حوزه گردشگری و اقتصاد است.
یکی از ویژگیهای مهم این شهرک گردشگری، اختصاصی بودن آن برای شهروندان بلاروس است. هدف این است که فضایی ایجاد شود که بلاروسیها در آن احساس «خانه» داشته باشند. بلاروسیها باید بتوانند ضمن بهرهمندی از امکانات رفاهی و فرهنگی، در کنار هم جامعهای پویا بسازند، فرهنگ خود را حفظ کنند و در عین حال با فرهنگ عمان نیز آشنا شوند. این ترکیب موجب میشود پروژه علاوه بر جنبه اقتصادی، ارزش فرهنگی و اجتماعی نیز داشته باشد.
موقعیت جغرافیایی پروژه اهمیت ویژهای دارد؛ قرار گرفتن در ساحل اقیانوس هند و نزدیکی به مالدیو، یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری جهان، مزیت بزرگی بهشمار میرود. این موقعیت به گردشگران بلاروسی امکان میدهد علاوهبر بهرهمندی از طبیعت بکر عمان، بهراحتی به مالدیو دسترسی داشته باشند. این ترکیب، عمان را به مقصدی ممتاز برای گردشگران بلاروسی و مسافران بینالمللی تبدیل خواهد کرد.
این پروژه تأثیر قابلتوجهی بر گردشگری و اقتصاد عمان خواهد داشت. افزایش ورود گردشگران از بلاروس و دیگر کشورها موجب رونق بخشهای مختلف از جمله هتلداری، حملونقل و کسبوکارهای محلی خواهد شد. این پروژه میتواند سرمایهگذاریهای بیشتری در زیرساختهای گردشگری عمان جذب کند و روند تنوعبخشی اقتصادی این کشور را سرعت ببخشد. عمان سالهاست تلاش میکند اقتصاد خود را از وابستگی به نفت دور کند و گردشگری یکی از بخشهای کلیدی در این راهبرد محسوب میشود. پروژه مشترک با بلاروس میتواند بهعنوان نمونهای موفق از این سیاست عمل کند.
ایجاد این فضا، فرصتی برای تبادل فرهنگی میان عمان و بلاروس فراهم میکند. شهروندان بلاروس در این مجموعه احساس بودن در خانه خود را خواهند داشت، در حالی که با فرهنگ عمان نیز آشنا میشوند. این تعامل فرهنگی میتواند به نزدیکی ملتها و تقویت روابط سیاسی میان دو کشور منجر شود. علاوه بر این، پروژه میتواند زمینهساز برگزاری رویدادهای فرهنگی مشترک، جشنوارهها و برنامههای تبادلی باشد که روابط میان دو ملت را عمیقتر میکند.
با وجود مزایایی که این پروژه برای دو کشور دارد، اما بدون چالش نیست. برخی کارشناسان محیطزیست هشدار دادهاند که منطقه ساخت تونل و مجموعه گردشگری زیستگاه مهمی برای گونههای حفاظتشده دریایی است. فک خالدار که در این آبها زندگی و زادآوری میکند، ممکن است تحت تأثیر پیامدهای ساختوساز قرار گیرد. منتقدان میگویند ساخت چنین پروژهای میتواند اکوسیستم دریایی را مختل کند و باید تدابیر جدی برای حفاظت از حیات وحش اندیشیده شود. دولت عمان وعده داده است که در طراحی و اجرای پروژه، ملاحظات زیستمحیطی در نظر گرفته شود و بخشهایی از مسیر بهعنوان ذخیرهگاه طبیعی تعیین خواهد شد.
چشمانداز آینده این پروژه بسیار روشن است. اگر طبق برنامه پیش برود، نهتنها یک مقصد لوکس برای گردشگران بلاروسی خواهد بود، بلکه جایگاه عمان را در نقشه جهانی گردشگری ارتقا خواهد داد، همچنین الگویی برای سایر کشورها خواهد بود تا با ایجاد پروژههای اختصاصی، روابط خود را با ملتهای دیگر تقویت کنند. همکاری عمان و بلاروس نشان میدهد که چگونه یک پروژه گردشگری میتواند همزمان اهداف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را محقق سازد و به نقطه عطفی در روابط دوجانبه تبدیل شود.
همکاری اقتصادی در آسیای مرکزی و قفقاز؛ همافزایی گردشگری در قلب آسیا
برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی (CAREC) یکی از مهمترین ابتکارات چندجانبه در حوزه گردشگری و اقتصاد است که کشورهای افغانستان، آذربایجان، چین، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مغولستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان را گرد هم آورده است. این برنامه در ابتدا با هدف توسعه زیرساختهای حملونقل و تجارت شکل گرفت، اما بهتدریج گردشگری نیز به یکی از محورهای اصلی آن تبدیل شد. منطقه آسیای مرکزی و قفقاز با داشتن مسیرهای باستانی همچون جاده ابریشم، آثار تاریخی متعدد، معماری اسلامی و مسیحی و طبیعت متنوع از کوههای پامیر تا بیابانهای قزاقستان، ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران بینالمللی دارد.
یکی از اهداف اصلی برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی در حوزه گردشگری، معرفی این منطقه بهعنوان یک مقصد واحد است. این رویکرد موجب میشود گردشگران بتوانند در یک سفر، چندین کشور و فرهنگ مختلف را تجربه کنند. برای مثال، یک گردشگر میتواند سفر خود را از سمرقند در ازبکستان آغاز کند، سپس به بخارا و خجند در تاجیکستان برود، از آنجا به آلماتی در قزاقستان سفر کند و در نهایت با پرواز کوتاهی به باکو در آذربایجان برسد. چنین مسیری که جذابیت گردشگری را افزایش میدهد، موجب رونق کسبوکارهای محلی و ایجاد فرصتهای شغلی در کشورهای عضو میشود.
سرمایهگذاریهای خارجی در نتیجه این همکاری افزایش پیدا کرده است. بسیاری از شرکتهای بینالمللی در ساخت هتلها، مراکز فرهنگی و زیرساختهای حملونقل سرمایهگذاری کردهاند. این امر اقتصاد منطقه را تقویت و به رشد پایدار کمک میکند. علاوه بر این، CAREC زمینهساز تبادل فرهنگی میان کشورهای عضو شده است. گردشگران با سفر به این منطقه با فرهنگهای مختلف آشنا میشوند و ملتها نیز روابط نزدیکتری با یکدیگر برقرار میکنند. اهمیت راهبردی برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی در آن است که کشورهای عضو با همکاری یکدیگر توانستهاند منطقهای وسیع را بهعنوان مقصد واحد معرفی کنند. این اقدام قدرت رقابت آنها را در بازار جهانی گردشگری افزایش داده است.
برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی در چهارچوب استراتژی گردشگری خود تا سال ۲۰۳۰، مجموعهای از اقدامات را برای سال ۲۰۲۶ پیشبینی کرده است که قرار است چهره گردشگری منطقه را دگرگون کند. یکی از مهمترین این اقدامات، راهاندازی کامل پورتال دیجیتال «بازدید از جاده ابریشم» است؛ این سامانه بهعنوان مرجع جامع معرفی جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی آسیای مرکزی و قفقاز طراحی شده است و در سال ۲۰۲۶ بهطور کامل عملیاتی خواهد شد. این پورتال قرار است دسترسی گردشگران بینالمللی به اطلاعات سفر را تسهیل کند و مسیرهای جاده ابریشم را دوباره در کانون توجه جهانی قرار دهد.
در کنار این تحول دیجیتال، CAREC پروژههای سرمایهگذاری مشترک در کریدورهای اقتصادی را نیز در دستور کار دارد. پروژه جاده جایگزین آلماتی–ایسیکول و طرح اتوبوسهای برقی در کریدور اقتصادی آلماتی–بیشکک از جمله اقداماتی هستند که علاوه بر بهبود حملونقل، گردشگری منطقهای را تسهیل خواهند کرد و تجربه سفر میان کشورهای عضو را مدرنتر و پایدارتر میسازند.
یکی دیگر از برنامههای کلیدی CAREC در سال ۲۰۲۶، حرکت به سمت تسهیل ویزا و ایجاد «ویزای مشترک جاده ابریشم» است. این طرح که در نشستهای اخیر مطرح شده، قرار است بهصورت آزمایشی اجرا شود و به گردشگران امکان دهد با یک ویزا به چند کشور عضو سفر کنند. چنین اقدامی نهتنها سفر را آسانتر میکند، بلکه جذابیت منطقه را برای گردشگران بینالمللی بهطور چشمگیری افزایش خواهد داد.
برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی توجه ویژهای به آموزش و ظرفیتسازی جوامع محلی دارد. در سال ۲۰۲۶ برنامههای گستردهای برای ارتقای مهارتهای خدماتی، استانداردسازی کیفیت گردشگری و توانمندسازی جوامع محلی اجرا خواهد شد تا گردشگری پایدار و مسئولانه در منطقه نهادینه شود. این آموزشها به مردم محلی کمک میکند تا از فرصتهای اقتصادی گردشگری بهرهمند شوند و در عین حال میراث فرهنگی و طبیعی خود را حفظ کنند.
حفاظت از میراث فرهنگی و محیطزیست نیز بخش جداییناپذیر برنامه همکاری اقتصادی منطقهای آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۶ خواهد بود. پروژههای عملی در این زمینه آغاز میشوند تا از فشار گردشگری بر منابع طبیعی جلوگیری شود و اکوسیستمهای حساس منطقه در برابر تهدیدهای ناشی از افزایش سفرها مقاوم بمانند. این اقدامات نشان میدهد که CAREC نهتنها به توسعه اقتصادی و جذب گردشگر میاندیشد، بلکه مسئولیتپذیری زیستمحیطی و فرهنگی را نیز در اولویت قرار داده است و به این ترتیب بخشی از چشمانداز گردشگری ۲۰۲۶ را شکل میدهد که بر پایه همکاریهای چندجانبه بنا شده است و آینده سفرهای بینالمللی را متوازنتر و پایدارتر ترسیم میکند.
