مخالفت اعضای شانگهای با اقدامات ضدایرانی غرب

به گزارش خبرگزاری ایمنا، نخست‌وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در پایان بیست‌وچهارمین نشست خود با صدور بیانیه‌ای مشترک، بر رویکرد خود مبنی بر تقویت تعامل و هماهنگی تأکید و مخالفت خود با اقدامات ضدایرانی غرب به بهانه موضوع هسته‌ای اعلام کردند. این بیانیه مشترک به امضای محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور و دیگر مقامات ارشد شرکت‌کننده در این اجلاس به میزبانی مسکو رسید.

رؤسای هیئت‌های شرکت‌کننده در این بیانیه مشترک تأکید کردند: کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با اقدامات یک جانبه اجبار کننده از جمله اقدامات اقتصادی که با منشور سازمان ملل و دیگر هنجارهای حقوق بین‌الملل مغایرت دارد و همچنین مانع همکاری بین‌المللی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌شود، مخالفند.

آنها در این زمینه به اهمیت حفظ روح همکاری و فراگیری که موجب اجماع در پذیرش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل اشاره نمودند و خاطرنشان ساختند که طبق بند ۸ قطعنامه، مفاد آن از درجه اعتبار ساقط شده است.

متن کامل بیانیه مشترک

نسخه کامل این بیانیه به شرح زیراست:

«۱- در تاریخ ۱۷-۱۸ نوامبر ۲۰۲۵، بیست و چهارمین نشست شورای رؤسای هیأت دولت‌های (نخست وزیران) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (از این پس سازمان) در شهر مسکو برگزار شد.

۲- در این نشست، محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران، آلکساندر هنریخویچ تورچین نخست وزیر جمهوری بلاروس، سوبرامانیام جایشانکار وزیر امور خارجه جمهوری هند، اولژاس آبایویچ بکتِنوف نخست وزیر جمهوری قزاقستان، لی چیانگ نخست وزیر جمهوری خلق چین، عادل‌بیک آلیشویچ قاسیم علییف رئیس هیئت وزیران جمهوری قرقیزستان، محمد اسحاقدار معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی پاکستان، میخائیل ولادیمیرویچ میشوستین نخستوزیر فدراسیون روسیه، کوهیر رسول‌زاده نخست وزیر جمهوری تاجیکستان و عبدالله نیگماتویچ آریپوف نخست وزیر جمهوری ازبکستان، حضور داشتند.

۳- میخائیل ولادیمیرویچ میشوستین رئیس هیأت دولت فدراسیون روسیه ریاست نشست را بر عهده داشت.
نورلان بای اوزاکوویچ یرمِکبایف دبیرکل سازمان همکاری شانگهای، اورال بیک زارلیکوویچ شارشییف مدیرکمیته اجرایی ساختار منطقه‌ای ضدتروریسم سازمان همکاری شانگهای، ژن هونگ بین رئیس رئیس هیئت مدیره شورای تجاری سازمان همکاری شانگهای و تان جیون نماینده شورای اتحادیه بین بانکی سازمان همکاری شانگهای در این دیدار شرکت کردند.
در این نشست، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، گومبوژاوین زاندانشاتار نخست‌وزیر مغولستان، رؤسای نهادهای اجرایی کشورهای مستقل همسود (CIS)، اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (CICA) و همچنین نمایندگان بحرین، مصر، کویت و ترکمنستان حضور داشتند.

۶- رؤسای هیئتها ریاست جمهوری خلق چین در سازمان همکاری شانگهای در سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ را که موجب ادامه انسجام و توسعه همکاری‌های همه‌جانبه در چارچوب سازمان و ارتقای اعتبار بین‌المللی آن گردید، عالی ارزیابی کردند.

۷- رؤسای هیئتها حمایت خود را از جمهوری قرقیزستان در اجرای اولویت‌های مأموریت پر مسئولیت ریاست سازمان همکاری شانگهای در سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۶ اظهار نمودند.

۸- رؤسای هیئتها با اشاره به اینکه نشست شورای نخست وزیران و دیدار در چارچوب «شانگهای پلاس» در شهر تیانجین در تاریخ ۳۱ اوت تا ۱ سپتامبر ۲۰۲۵، آشکارا سهم فزاینده و نقش در حال تقویت سازمان در شکل‌دهی به نظم جهانی چندقطبی عادلانه‌تر، برابرتر و نمایندهمحورتر با مرکزیت نقش هماهنگ‌کننده سازمان ملل را به نمایش گذاشت، اشاره کردند. آنها تائید کردند که کشورهای عضو به موازین شناخته شده حقوق بین‌الملل مندرج در منشور سازمان ملل متحد و مفاد منشور سازمان همکاری شانگهای پایبند هستند.

رؤسای هیئتها تأکید کردند که کشورهای عضو تطبیق دادن سازمان ملل با واقعیت‌های سیاسی و اقتصادی کنونی را از طریق انجام اصلاحات سنجیده را برای تضمین نمایندگی کشورهای در حال توسعه در نهادهای مدیریتی سازمان ملل، ضروری می‌دانند.

سران هیئتها معتقدند که تعامل در چارچوب سازمان همکاری شانگهای می‌تواند مبنایی برای شکل‌گیری معماری امنیتی برابر و تقسیم‌ناپذیر در اوراسیا باشد. کشورهای عضو، از خط مشی که رویکردهای مبتنی بر بلوک‌بندی و مقابله‌جویانه را در حل مسائل توسعه بین‌المللی و منطقه‌ای رد می‌کند.

روسای هیئتها با در نظر گرفتن دیدگاه‌های کشورهای عضو، اهمیت ابتکارات برای پیشبرد تعامل در ساخت روابط بین‌المللی با روح احترام متقابل، عدالت، برابری و همکاری‌های سودمند دوجانبه و همچنین شکل‌گیری دیدگاه مشترک به ایده ایجاد جامعه بشری با سرنوشت واحد و توسعه گفتمان در مورد ایده «یک زمین. یک خانواده. یک آینده» را تأکید نمودند و جامعه بین‌المللی را به پیوستن به ابتکار سازمان همکاری شانگهای درباره «وحدت جهانی برای جهانی عادلانه، وفاق و توسعه» فرا می‌خوانند.

۹- رؤسای هیئتها به ضرورت اجرای مؤثر اسناد تصویب شده در اجلاس سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند. آنها سازماندهی کار عملی بر اساس راهبرد توسعه سازمان همکاری شانگهای تا سال ۲۰۳۵ را که زمینه‌های اصلی تحول آتی سازمان همکاری شانگهای را تعیین می‌کند و همچنین بیانیه تیانجین شورای نخست وزیران سازمان همکاری شانگهای را در درجه نخست اولویت می‌دانند.

۱۰- روسای هیئتها با اولویت‌بخشی به اهمیت پیشبرد فرآیند اصلاح فعالیت سازمان همکاری شانگهای، ضرورت تسریع اجرای پیشنهادهای شورای وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را که با تصمیم شورای نخست وزیران در تاریخ ۴ژوئیه ۲۰۲۴ تصویب شده‌اند از جمله شروع کار واحدهای ترجمه در نهادهای دائمی (اجرایی) سازمان همکاری شانگهای، همزمان با اضافه شدن زبان انگلیسی به فهرست زبان‌های مورد استفاده در سازمان همکاری شانگهای و اعمال تغییرات و الحاقات در منشور و سایر اسناد سازمان همکاری شانگهای را مورد تاکید قرار دادند.

سران هیئتها بر ضرورت تسریع اجرای پیشنهادات از جمله تدوین اسناد تنظیم کننده عملکرد مرکز عمومی مقابله با چالش‌ها و تهدیدات امنیتی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و مرکز مبارزه با مواد مخدر سازمان همکاری شانگهای بر اساس موافقتنامه‌های امضا شده در این رابطه، تأکید نمودند.

آنها همچنین از ابتکار ایجاد مرکز مطالعات راهبردی در زمینه امنیت استقبال کردند.

۱۱- رؤسای هیئتها تاکید کردند که نظام مدرن روابط بین‌الملل در مرحله تغییرات تاریخی عمیق قرار دارد که طی آن موقعیت کشورهای جنوب جهانی تقویت می‌شود، نقش مراکز اقتصادی و سیاسی جدید افزایش می‌یابد و فرصت‌هایی برای توسعه ملی و همکاری‌های بین‌المللی برابر و سودمند متقابل فراهم می‌شود.

۱۲- رؤسای هیئتها با ابراز نگرانی درباره ادامه چند پاره شدن اقتصاد جهانی، پایبندی کشورهای عضو به ادامه اصلاح معماری حاکمیت اقتصادی جهانی و نظام تجارت چندجانبه با نقش مرکزی سازمان تجارت جهانی را مورد تأیید قراردادند.

رؤسای هیئتها تأکید کردند که کشورهای عضو به طور قاطع نظام تجارت چندجانبه باز، شفاف، عادلانه، فراگیر، عادلانه و بدون تبعیض را حفظ خواهند کرد، به اصلاح حاکمیت مالی جهانی و تقویت نقش کشورهای در حال توسعه در نهادهای مالی بین‌المللی کمک خواهند کرد.

جمهوری بلاروس، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری قزاقستان، جمهوری قرقیزستان، جمهوری اسلامی پاکستان، فدراسیون روسیه، جمهوری تاجیکستان و جمهوری ازبکستان ضمن تأیید حمایت خود از ابتکار « یک کمربند، یک راه » چین (BRI)، فعالیت‌های جاری برای اجرای مشترک آن، از جمله تلاش‌ها برای هماهنگ سازی برنامه‌های توسعه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و BRI را مورد توجه قرار دادند

رؤسای هیئتها تأکید کردند که در شرایط عدم قطعیت و نوسانات شدید در بازارهای جهانی، همکاری‌های تجاری و اقتصادی برای توسعه اجتماعی-اقتصادی پایدار اهمیت دارد. آن‌ها نتایج بیست و چهارمین نشست وزرای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مسئول فعالیت‌های اقتصادی خارجی و تجارت خارجی (ولادی وستوک، ۶ سپتامبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند و آمادگی خود را برای ادامه اقدامات لازم در راستای رشد پایدار اقتصادی ابراز کردند.

۱۳- رؤسای هیئتها تأکید کردند که کشورهای عضو ایجاد فضای اقتصادی گسترده و باز همکاری برابر و سودمند متقابل که عملکرد مؤثر بازارها در منطقه و زنجیره‌های تأمین، عملیات تسویه و پرداخت، کریدورهای حمل و نقل، مسیرهای لجستیکی، جریان‌های سرمایه گذاری، کالاها، خدمات و فناوری‌ها و تعامل در حوزه انرژی از جمله منابع انرژی تجدیدپذیر را تأمین می‌کند، میسر خواهند کرد. آن‌ها ابراز داشتند که کشورهای عضو علاقه مند، همکاری خود را در خصوص ابتکار تشکیل مشارکت بزرگ اوراسیا توسعه خواهند داد.

۱۴- رؤسای هیئتها تأکید می‌کنند که کشورهای عضو با اقدامات یک جانبه اجبار کننده از جمله اقدامات اقتصادی که با منشور سازمان ملل و دیگر هنجارهای حقوق بین‌الملل مغایرت دارد و همچنین مانع همکاری بین‌المللی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌شود، مخالفند.

آنها در این زمینه به اهمیت حفظ روح همکاری و فراگیری که موجب اجماع در پذیرش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل اشاره نمودند و خاطرنشان ساختند که طبق بند ۸ قطعنامه مفاد آن از درجه اعتبار ساقط شده است.

۱۵- در این رابطه رؤسای هیئتها توسعه تعامل بر اساس بیانیه شورای رؤسای کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره حمایت از نظام تجارت چند جانبه (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵) و همچنین اجرای مداوم و مؤثر برنامه اقدام برای اجرای راهبرد توسعه اقتصادی سازمان همکاری‌های شانگهای تا سال ۲۰۳۰ و برنامه همکاری‌های چند جانبه تجاری و اقتصادی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای را ضروری می‌دانند. آن‌ها طرفدار تشدید کار جلسات رؤسای وزارتخانه‌ها و نهادی ذیربط و دیگر سازوکارهای تعامل تخصصی.

۱۶- رؤسای هیئتها اظهار داشتند که در مرحله کنونی، دیجیتالی شدن اقتصاد پایه توسعه پایدار و رشد رفاه در منطقه است و همکاری در حوزه دیجیتال برای رفع شکاف دیجیتالی، کمک به رشد اقتصادی و توسعه علمی و فناوری اهمیت زیادی دارد. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای همواره خواستار تضمین استقلال فناوری و افزایش آهنگ نفوذ فناوری‌های دیجیتال در بخش‌های اقتصاد، حوزه اجتماعی و مدیریت دولتی بوده اند.

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه اجرای بیانیه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره تقویت همکاری در اقتصاد دیجیتال (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)، برنامه اقدام کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه تحول دیجیتال (کارامای، ۱۷ ژوئن ۲۰۲۵)، از جمله در چارچوب کارگروه ویژه کشورهای عضو در زمینه تجارت الکترونیک را تأمین خواهند کرد.

۱۷- رؤسای هیئتها، با عنایت به بیانیه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره تقویت همکاری‌های علمی، فنی و نوآورانه (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)، ضرورت ترویج همکاری عملی در حوزه‌های فناوری و نوآوری برای تأمین رقابت پذیری اقتصاد و همچنین تشویق تبادل تجربه کاربرد نوآوری‌ها، تحریک انتقال فرامرزی فناوری‌ها و تقویت ظرفیت مجموعه پارک‌های فناوری و خوشه‌های نوآورانه و توسعه پروژه‌های پژوهشی مرتبط را مورد توجه قرار دادند. در این راستا، آن‌ها به نتایج نشست کمیته مدیریت مجموعه پردیس‌های فناوری سهش در مرکز نوآوری اسکولکوو و همچنین گفت وگو درباره توسعه یکپارچه اکوسیستم استارتاپ های سازمان همکاری‌های شانگهای در چارچوب کنگره بین‌المللی فناوری (مسکو، ۱۸-۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵) اشاره کردند.

۱۸- رؤسای هیئتها بر اهمیت اجرای مؤثر نقشه راه برای اجرای برنامه همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه هوش مصنوعی (چنگدو، ۱۲ ژوئن ۲۰۲۵) و ادامه همکاری چندجانبه بر اساس بیانیه شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای درباره ادامه تعمیق همکاری‌های بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی تأکید کردند (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵).

آن‌ها پیشنهادهای برگزاری نشست کارشناسی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۶ و کنفرانس سطح بالا با عنوان «هوش مصنوعی در خدمت اقتصادهای سازمان همکاری شانگهای» در سال ۲۰۲۷ در قزاقستان و همچنین توسعه برنامه «فناوری های آینده سازمان همکاری شانگهای» را مورد توجه قرار دادند.

رؤسای هیئتها قطعنامه‌های تصویب شده مجمع عمومی سازمان ملل با عنوان «نقش هوش مصنوعی در ایجاد فرصت‌های جدید برای توسعه پایدار در آسیای مرکزی» مورخ ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵ را که در آن به ابتکار ایجاد مرکز منطقه‌ای هوش مصنوعی در دوشنبه اشاره شده است مورد توجه قرار دادند.

۱۹- رؤسای هیئتها خواهان توسعه تعامل در زمینه مسائل استفاده از فناوری‌های فضایی برای مقابله با چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و همچنین مطالعه امکان برقراری گفت وگو درباره سازوکارهای نویدبخش همکاری منطقه‌ای در بخش فضایی مطابق با اولویت‌های ملی شدند. در این زمینه، نتایج نشست در خصوص سهم فناوری‌های فضایی در تحقق اهداف توسعه پایدار در چارچوب سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند. (مسکو، ۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵)

کشورهای عضو پیشنهاد تشکیل کمیته فناوری‌های نوین و جهشی را مورد توجه قرار دادند.

۲۰- آمادگی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای ایجاد فرصت‌های جدید، از جمله از طریق حمایت از نوآوری و توسعه اقتصاد خلاق به منظور افزایش ثبات و رقابت پذیری اقتصادهای ملی و گسترش بازار اشتغال، عمدتاً در مناطق دورافتاده و روستایی، تأیید شد. رؤسای هیئتها برنامه ریزی کار مرتبط بر اساس برنامه اجرای چارچوب همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه توسعه اقتصاد خلاق را ضروری می‌دانند. (ولادی وستوک، ۶ سپتامبر ۲۰۲۵).

آن‌ها به نتایج گفت وگو میان نمایندگان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در چارچوب نشست «اقتصاد خلاق سازمان شانگهای» (مسکو، ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵) اشاره

کردند .۲۱- رؤسای هیئتها بر قصد کشورهای عضو برای تقویت همکاری در حوزه صنعت و توسعه تعامل میان جامعه کسب و کار تأکید کردند. آن‌ها به نتایج نشست وزرای صنعت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (یکاترینبورگ، ۷ ژوئیه ۲۰۲۵) و همچنین تجربه برگزاری رویدادها در نمایشگاه بین‌المللی تجارت صنعتی «اینو پروم» اشاره کردند.

وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط کار ایجاد بانک داده‌های پروژه‌های سرمایه گذاری در حوزه صنعت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را ادامه خواهند داد.

۲۲- رؤسای هیئتها بر اهمیت تعمیق بیشتر همکاری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حوزه سرمایه گذاری تأکید کردند. در این راستا، آن‌ها تشدید تلاش‌ها در چارچوب کارگروه ویژه ترویج سرمایه گذاری، انجمن سرمایه گذاران و گسترش پایه ترجیحات اقتصادی را مورد توجه قرار دادند. آنها به بیانیه‌های تصویب شده توسط رؤسای وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط در باره تحکیم همکاری‌های سرمایه گذاری در زمینه توسعه پایدار اشاره کردند (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵).

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه به کار بر روی پیش‌نویس بسته اقدامات جامع برای تشویق سرمایه گذاری‌های متقابل در کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای ادامه خواهند داد.

رؤسای هیئتها به ابتکار ایجاد اتحادیه سازمان‌های بیمه برای بیمه اعتبارات صادراتی و سرمایه گذاری‌های سازمان همکاری شانگهای، یک تارنمای الکترونیکی ویژه برای برقراری ارتباطات تجاری و ترویج سرمایه گذاری ها، و همچنین برگزاری سالانه مجمع سرمایه گذاری SCO Invest اشاره کردند.

۲۳- رؤسای هیئتها خواهان افزایش تلاش‌ها برای ایجاد سازوکارهایی جهت حمایت مالی از فعالیت‌های پروژه در چارچوب سازمان همکاری شانگهای شدند. کشورهای عضو علاقه مند برای اجرای تصمیم تأسیس بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای، رایزنی‌های کارشناسان در رابطه مجموعه‌ای مسائل عملکرد این مؤسسه مالی تشدید می‌کنند.

رؤسای هیئتها به پیشنهاد ایجاد دفتر سازمان همکاری شانگهای برای حمایت از پروژه‌های سرمایه گذاری نوید بخش و یکپارچه سازی فعالیت‌های شرکت‌های حقوقی، مشاوره‌ای و مالی اشاره کردند.

۲۴. کشورهای علاقه مند عضو سازمان همکاری شانگهای فعالیت در مورد افزایش سهم ارزهای ملی در تسویه حساب‌های متقابل را بر اساس نقشه راه مربوطه ادامه خواهند داد. رؤسای هیئتها به پیشنهاد تشکیل گروه کارشناسی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای اصلاح زیرساخت‌های مالی و اتخاذ مجموعه‌ای از اقدامات در این رابطه اشاره

کردند .۲۵- رؤسای هیئتها تقویت بیشتر نقش شورای تجاری سازمان همکاری شانگهای به عنوان عرصه‌ای برای گفت وگوی جامعه تجاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که موجب توسعه رویکردهای مشترک برای پرداختن به مسائل روز توسعه تجارت، همکاری اقتصادی و تجاری در حوزه سازمان همکاری شانگهای می‌گردد، را خواستار شدند. آن‌ها به تلاش‌ها برای تشکیل کار گروه‌های تخصصی در چارچوب شورای تجاری سازمان همکاری شانگهای در رابطه با زمینه‌های اولویت دار در حوزه‌های اولویت دار همکاری اشاره کردند.

۲۶- رؤسای هیئتها بر نقش مهم کنسرسیوم بین بانکی سازمان همکاری شانگهای (IBO) به عنوان سازوکار همه جانبه برای تعامل در بخش مالی تأکید کردند. آن‌ها تسریع تصمیم گیری درباره پیوستن بانک مجاز جمهوری اسلامی ایران به فعالیت‌های IBO را ضروری می‌دانند.

۲۷- رؤسای هیئتها بار دیگر تمایل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای افزایش ارتباطات متقابل از طریق ایجاد زیرساخت حمل ونقلی و فنی بسیار کارآمد و رقابت پذیر در چارچوب سازمان همکاری شانگهای تأیید کردند. وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه باید اقدامات بیشتری برای توسعه ظرفیت حمل ونقلی-لجستیکی و ظرفیت ترانزیتی و حمل بین المللی جاده‌ای، ریلی و چندوجهی در حوزه سازمان همکاری شانگهای انجام دهند.

آن‌ها از برگزاری نشست رؤسای بنادر و مراکز لجستیکی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای حمایت کردند (اکتاو، ۱۸ تا ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵).

رؤسای هیئتها با تأکید بر توانمندی هر کشور عضو سازمان همکاری شانگهای، توسعه بیشتر کریدورهای حمل و نقل و لجستیکی چندوجهی در منطقه را مهم می‌دانند.

آن‌ها پیشنهاد توسعه مفهوم ایجاد یک پلتفرم دیجیتال واحد SCO برای مدیریت حمل و نقل زمینی چندوجهی را مورد توجه قرار دادند.

آن‌ها به آغاز ساخت راه آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان اشاره کردند.

۲۸- همچنین ادامه اجرای توافق نامه بین دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره ایجاد شرایط مساعد برای حمل و نقل جاده‌ای بین المللی (دوشنبه، ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۴) و مفهوم همکاری در توسعه ارتباطات و ایجاد کریدورهای مؤثر حمل ونقلی (سمرقند، ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲) با اهمیت تلقی گردید.

رؤسای هیئتها به ابتکار توسعه مفهوم «فضای حمل و نقل مشترک سازمان همکاری شانگهای» اشاره کردند.

رؤسای هیئتها از توسعه بیشتر همکاری در حوزه هوانوردی غیرنظامی و حمل و نقل هوایی، از جمله اقداماتی برای گسترش شبکه مسیرها، کاهش موانع اداری و بهبود شرایط حمل و نقل هوایی مسافری و باری سخن گفتند.

در این زمینه، آن‌ها به ابتکار ایجاد آژانس امنیت هوانوردی سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند.

رؤسای هیئتها بر اهمیت تضمین پایداری زیست محیطی حمل و نقل، از جمله استفاده از فناوری‌های «سبز»، گذار مرحله‌ای به سوخت‌های پاکیزه زیست محیطی و توسعه زیرساخت‌های خودروهای برقی تأکید کردند.

۲۹- رؤسای هیئتها به پویایی‌های مثبت توسعه همکاری‌های گمرکی، به ویژه در پروژه‌هایی که هدف آنها ساده سازی، تقویت و تضمین امنیت زنجیره‌های لجستیکی در قاره اوراسیا، اصلاح کنترل گمرکی و قطع کانال‌های قاچاق است، اشاره کردند.

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه کشورهای عضو تهیه پیش نویس موافقتنامه نامه تسهیل تجارت بین دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را تسریع خواهند کرد. رؤسای هیئتها همچنین از افزایش تلاش‌ها در چارچوب کار گروه ویژه کشورهای عضو در زمینه تسهیل تجارت حمایت کردند.

۳۰- رؤسای هیات نقش ابزارهای استاندارد سازی در تسهیل تجارت را مورد تأکید قرار دادند. اهمیت ایجاد تعامل متقابل سودمند و برابر کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در این حوزه‌ها مورد تأکید قرار گرفت.

۳۱- رؤسای هیئتها ادامه افزایش تعامل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه سیاست ضد انحصار، از جمله در چارچوب نشست رؤسای نهادهای ضد انحصار را به منظور ایجاد محیط بازار رقابتی عادلانه و منصفانه، با اهمیت می‌دانند.

۳۲- رؤسای هیئتها بر اهمیت تشدید همکاری چندجانبه میان نهادهای آماری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه بهترین شیوه‌ها و روش‌های طراحی شده به منظور تامین به موقع داده‌های با کیفیت بالا برای بنگاههای اقتصادی ملی در چارچوب اجرای حوزه‌های اولویت دار تجارت و همکاری اقتصادی تأکید کردند.

۳۳- رؤسای هیئتها نتایج هفتمین نشست رؤسای عالی مؤسسات حسابرسی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند (دوشنبه، ۱۴ آوریل ۲۰۲۵).

۳۴- رؤسای هیئتها آمادگی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تقویت همکاری در حوزه کشاورزی، از جمله در رابطه با مسائل تامین امنیت غذایی، گسترش تجارت متقابل محصولات کشاورزی، توسعه و اجرای فناوری‌های کشاورزی و توسعه مشارکت‌های آموزشی، علمی و فنی را تأیید کردند. آن‌ها به ابتکار تشکیل گروه کارشناسی در زمینه اصلاح نژاد و تولید بذر و تشکیل پلتفرم الکترونیکی «اطلس امنیت غذایی سازمان همکاری شانگهای» اشاره کردند.

۳۵- رؤسای هیئتها پایبندی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به ترویج دیدگاه مشترک به آینده با هدف تضمین امنیت انرژی جهانی، ایجاد مدلی عادلانه، متعادل و پایدار از توسعه انرژی جهانی در راستای استفاده از همه سوخت‌ها، منابع انرژی و راه حل های فناورانه با در نظر گرفتن ویژگی‌های فردی کشورها و مناطق و همچنین سازوکارهای قیمت گذاری و پرداخت عادلانه را تأیید کردند.

۳۶- رؤسای هیئتها تقویت بیشتر حاکمیت فناورانه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، امنیت انرژی و ثبات بازارهای انرژی، ایجاد توازن متنوع سازی شده انرژی با استفاده از همه منابع انرژی از جمله سوخت‌های فسیلی، منابع انرژی تجدیدپذیر، انرژی آبی و هیدروژنی را مهم می‌دانند برای تامین عرضه و تقاضای پایدار انرژی مهم می‌دانند.

آن‌ها به ابتکار تأسیس مرکز منطقه‌ای مواد حیاتی سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند.

رؤسای هیئتها از همکاری بین‌المللی برابر، پایدار و متقابل سودمند در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای حمایت کردند.

۳۷- رؤسای هیئتها بر تمایل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای گسترش همکاری عملی در بخش انرژی، از جمله از طریق اجرای پروژه‌های تحقیقاتی مشترک، بهره گیری از ظرفیت کشورهای منطقه در زمینه برقابی، ایجاد زیرساخت‌های انرژی، کمک به سرمایه گذاری، همکاری علمی و فنی، معرفی فناوری‌های پیشرفته انرژی، آموزش نیروی انسانی واجد شرایط و تبادل تجربیات تأکید کردند. آن‌ها بار دیگر قصد کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه بیشتر همکاری بر اساس بیانیه سازمان همکاری شانگهای در مورد توسعه انرژی پایدار (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵)، راهبرد توسعه همکاری انرژی کشورهای عضو تا سال ۲۰۳۰ و نقشه راه اجرای آن (تیانجین، ۱ سپتامبر ۲۰۲۵) را تأیید کردند.

۳۸- رؤسای هیئتها نتایج نشست عالی رتبه سازمان همکاری شانگهای - اتحادیه کشورهای عرب درباره موضوع «تغییرات اقلیمی و انرژی پایدار» (آستانه، ۳ اکتبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

۳۹- رؤسای هیئتها تقویت همکاری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه توسعه پایدار، از جمله در زمینه‌های صنعت، حفاظت از محیط زیست، صرفه جویی انرژی و توسعه انرژی پاک را مهم می‌دانند. آن‌ها نتایج رویدادها در چارچوب سال توسعه پایدار سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۵ از جمله همایش توسعه «سبز» سازمان همکاری شانگهای (چینگدائو، ۸ ژوئیه ۲۰۲۴) و همایش‌های توسعه پایدار سازمان همکاری شانگهای (اومسک، ۱۷ آوریل ۲۰۲۵ و مسکو، ۱۷ نوامبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

۴۰- رؤسای هیئتها نقشه راه توسعه همکاری در زمینه توسعه اجتماعی و حمایت برای سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۲۸ را تائید کردند و همچنین به پیشنهاد تأسیس شورای توسعه پایدار در چارچوب کنسرسیوم مراکز تحلیل اقتصادی سازمان همکاری شانگهای اشاره نمودند.

۴۱- رؤسای هیئتها بر اهمیت ادامه همکاری مشترک کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه حفاظت از محیط زیست، تامین ایمنی محیط زیست، استفاده بهینه از منابع طبیعی، کاهش پیامدهای منفی تغییرات اقلیمی و سازگاری با آن، از جمله ذوب سریع و پسرفت یخچال‌ها تأکید کردند.

آن‌ها به اعلامیه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵ به عنوان «سال بین المللی حفظ یخچال ها» و اعلامیه دوشنبه درباره یخچال‌ها که در کنفرانس بین المللی سطح بالای حفاظت از یخچال‌ها تصویب شد، اشاره کردند. (دوشنبه، ۲۹ تا ۳۱ مه ۲۰۲۵)

آن‌ها خواهان تداوم اجرای طرح اقدام مشترک برای اجرای برنامه «کمربند سبز» سازمان همکاری شانگهای برای سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۲۴ (آستانه، ۲۲ مه ۲۰۲۴)، برنامه اقدام برای اجرای مفهوم همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه حفاظت محیط زیست برای دوره ۲۰۲۷-۲۰۲۵ (آستانه، ۲۲ مه ۲۰۲۴) و ابتکار تقویت همکاری بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در زمینه توسعه پایدار شدند (تیانجین، ۳ ژوئیه ۲۰۲۵).

آن‌ها به پیشنهاد برگزاری جلسه ویژه سازمان همکاری شانگهای درباره مسائل زیست محیطی در چارچوب اجلاس منطقه‌ای محیط زیست سازمان ملل (آستانه، ۲۰۲۶) اشاره کردند.

رؤسای هیئتها به پیشنهاد برگزاری چهارمین کنفرانس بین المللی سطح بالا درباره دهه بین المللی اقدام «آب برای توسعه پایدار» ۲۰۲۸-۲۰۱۸ (دوشنبه، مه ۲۰۲۶) اشاره کردند.

۴۲- رؤسای هیئتها بر اهمیت گسترش همکاری‌ها در پاسخ به چالش‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی، از جمله از طریق تبادل تجربه و بهترین شیوه‌ها در توسعه و اجرای سیاست‌های مؤثر اقلیمی، توسعه فناوری‌های کم انتشار، ابزارهای تأمین مالی پایدار و همچنین بازارهای کربن و تبادل واحدهای کربن بر اساس رویکردهای فراگیر و عادلانه تأکید کردند. در این راستا، رؤسای هیئتها ضروری می‌دانند که اجرای فعال بیانیه سازمان همکاری شانگهای شورای سران کشورها درباره پاسخ به تغییرات اقلیمی ادامه یابد. (سمرقند، ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۲).

وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه کشورهای عضو کار تهیه پیش نویس توافق نامه بین دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره همکاری در زمینه تغییرات اقلیمی را ادامه خواهند داد.

۴۳- رؤسای هیئتها با تاکید بر افزایش خطرات بلایای طبیعی و سوانح تکنولوژیک و درک اهمیت گسترش ظرفیت سازمان همکاری شانگهای برای واکنش به شرایط اضطراری، بر ضرورت توسعه بیشتر همکاری بین سازمان‌های اضطراری از جمله در زمینه تبادل اطلاعات عملیاتی، استفاده از داده‌های پایش فضایی و برگزاری تمرینات و آموزش‌های مشترک برای واکنش به شرایط اضطراری تأکید کردند.

رؤسای هیئتها نتایج دیدار رؤسای نهادهای منطقه‌ای موقعیت‌های اضطراری مناطق مرزی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند (شانگهای، ۱۲ مه ۲۰۲۵).

۴۴- رؤسای هیئتها خواهان تعمیق بیشتر همکاری میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، از جمله با هدف افزایش ظرفیت برای واکنش به بحران‌های بهداشتی، تقویت مراقبت‌های اولیه سلامت، توسعه زیرساخت‌های پزشکی دیجیتال، پیشگیری و درمان بیماری‌های عفونی و غیرواگیر، تامین دسترسی به داروهای مؤثر و با کیفیت بالا و آموزش متخصصان پزشکی و ترویج گردشگری پزشکی در حوزه سازمان همکاری‌های شانگهای شدند. آن‌ها بر اهمیت اجرای مستمر برنامه اقدامات اساسی برای توسعه همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری در حوزه بهداشت و درمان برای سال‌های ۲۰۲۷-۲۰۲۵ تأکید کردند (آستانه، ۱۴ مارس ۲۰۲۴).

۴۵- رؤسای هیئتها اهمیت بهبود صنعت کادر پزشکی برای ارتقای کیفیت خدمات پزشکی ارائه شده به مردم را تأیید کردند. آن‌ها خواستار ادامه کار تأسیس انجمن پزشکی سازمان همکاری شانگهای توسط کشورهای عضو علاقه مند شدند و پیشنهاد تأسیس اتحاد گردشگری پزشکی سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند.

۴۶- رؤسای هیئتها به سهم وزین سازوکار برگزاری جلسات منظم رؤسای سرویس‌های مسئول تامین رفاه بهداشتی و اپیدمیولوژیک و تقویت امنیت زیستی منطقه‌ای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای اشاره کردند. آن‌ها با ابراز قصد قاطعانه خود برای توسعه همکاری در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری‌های عفونی به منظور اجرای بیانیه مقابله با تهدیدات اپیدمی خواهان امضای توافق نامه همکاری در مبارزه با طاعون در چارچوب سازمان شدند (چینگدائو، ۱۰ ژوئن ۲۰۱۸).

رؤسای هیئتها بر اهمیت توسعه بیشتر همکاری‌ها در مبارزه با فقر و بهبود رفاه جمعیت در چارچوب فعالیت‌های گروه ویژه (SWG) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای مبارزه با فقر تأکید کردند که از جمله موجب تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌گردد. آن‌ها نتایج نشست کارگروه ویژه (۲۲ اکتبر ۲۰۲۵، از طریق ویدئوکنفرانس) با عنوان «ساخت سیستم‌های حمایت اجتماعی مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی: حفاظت از مردم آسیب پذیر در برابر شوک‌های اقلیمی در منطقه سازمان همکاری شانگهای» را مورد اشاره قرار دادند.

۴۷- رؤسای هیئتها خواهان تعمیق همکاری‌های علمی و آموزشی میان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، از جمله از طریق دانشگاه سازمان همکاری شانگهای، و ادامه فعالیت‌ها برای افزایش تحرک علمی، اجرای پروژه‌های پژوهشی مشترک و تامین دسترسی به آموزش مدرن با کیفیت بالا سخن گفتند. آنان اهمیت پیوستن جمهوری بلاروس و جمهوری اسلامی ایران به توافق دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای درباره تأسیس و عملکرد دانشگاه سازمان همکاری شانگهای را یادآور شدند (آستانه، ۶ ژوئن ۲۰۱۷).

و زارتخانه ها و نهادهای مربوطه کشورهای عضو به برگزاری رویدادهای مختلف از جمله مسابقات، المپیادها و تبادل بین جوانان، دانشجویان و جوانان حرفه ای در حوزه‌های نوآورانه ادامه خواهند داد. ابتکار ایجاد پردیس آنلاین شبکه شریک «دانشگاه SCO » نیز مورد توجه قرار گرفت.

۴۸- رؤسای هیئتها نتایج نشست منظم شورای جوانان سازمان همکاری شانگهای (پکن، ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۵) و همچنین همایش جوانان سازمان همکاری شانگهای (اومسک، ۲۳-۱۹ اوت ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

رؤسای هیئتها ابتکار برگزاری همایش جوانان سازمان همکاری شانگهای و نشست رؤسای وزارتخانه‌ها و نهادهای مسئول سیاست جوانان کشورهای عضو را مورد اشاره قرار دادند (دوشنبه ۱۷ تا ۲۲ مارس ۲۰۲۶).

۴۹- رؤسای هیئتها بر اهمیت تبادلات ورزشی و همکاری میان نهادهای ذیربط برای تقویت تفاهم متقابل و روابط دوستانه میان مردم کشورهای سازمان همکاری شانگهای به منظور ارتقای همکاری در حوزه ورزش تأکید کردند.

۵۰- رؤسای هیئتها بار دیگر تمایل کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای توسعه روابط ورزشی بین المللی بر اساس اصول برابری، انصاف و عدم تبعیض ورزشکاران بر اساس هر نشانه‌ای، از جمله شهروندی، زبان، دین، منشأ ملی یا اجتماعی تأیید کردند. آن‌ها بر سهم مثبت ماراتن‌های سالانه سازمان همکاری شانگهای در شهر کونمینگ (جمهوری خلق چین) و منطقه ایسیک کول (جمهوری قرقیزستان) در توسعه همکاری‌های ورزشی درون سازمان تأکید کردند.

۵۱- رؤسای هیئتها نتایج نشست رؤسای وزارتخانه‌ها و ادارات مسئول توسعه فرهنگ بدنی و ورزش کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند (هاربین، ۲۱ مه ۲۰۲۵).

۵۲- رؤسای هیئتها به پیشنهادات برگزاری یک رویداد ورزشی بین‌المللی در روسیه در سال ۲۰۲۶ با مشارکت کشورهای عضو علاقه مند سازمان همکاری‌های شانگهای و جام آزاد سازمان همکاری‌های شانگهای اشاره کردند.

رؤسای هیئتها تصویب قطعنامه چهل و سومین نشست کنفرانس عمومی یونسکو درباره تأسیس روز جهانی میراث کوچ نشینی در ۲۲ سپتامبر (۶ نوامبر ۲۰۲۵) اشاره کردند.

آن‌ها به برگزاری ششمین دوره بازی‌های جهانی کوچ نشینان (بیشکک، چولپون-آتا، ۲۰۲۶) اشاره کردند.

۵۳- رؤسای هیئتها بر نقش مهم توسعه همکاری‌های فرهنگی در تقویت دوستی ملت‌های کشورهای سازمان همکاری شانگهای تأکید کردند و تعهد خود را به حفظ و ترویج تنوع فرهنگی مجدداً تأیید نمودند.

آنها از ایجاد همایش تمدنها تحت رهبری سازمان همکاری‌های شانگهای و برگزاری دیدار افتتاحیه آن (شهر دهلی ن و،۲۰۲۶) استقبال کردند.

رؤسای هیئتها نتایج نشست وزرای فرهنگ کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، برگزاری جشنواره هنر و جشنواره فیلم سازمان همکاری‌های شانگهای (چینگدائو، ۷ ژوئیه ۲۰۲۵) و همچنین شرکت نمایندگان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مسابقه بین المللی موسیقی Intervision (مسکو، ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۵) را مورد توجه قرار دادند.

رؤسای هیئتها، با عنایت به مفاد مقدمه قانون اساسی یونسکو (۱۹۴۵) و همچنین توافق نامه ۲۰۲۱ بین دولت‌های کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در حفاظت از تاسیسات میراث فرهنگی، اهمیت تضمین حقوق فرهنگی و تاریخی کشورهای عضو در تمامی فعالیت‌های مرتبط با حفظ و ترویج میراث فرهنگی مادی و غیر مادی را یادآور شدند.

۵۴- رؤسای هیئتها رویدادهای برگزار شده در چینگدائو، پایتخت گردشگری و فرهنگی سازمان همکاری شانگهای در سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۴ را عالی ارزیابی کردند آن‌ها ابراز اطمینان کردند که اعلام شهر چولپون-آتا به عنوان پایتخت گردشگری و فرهنگی سازمان همکاری شانگهای در سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۲۵ موجب تقویت همکاری در حوزه فرهنگ و گردشگری خواهد شد.

رؤسای هیئتها ابتکار برگزاری نشست سالگرد انجمن ایسیک-کول به نام چنگیز آیتماتوف در سال ۲۰۲۶ تحت حمایت سازمان همکاری شانگهای را مورد توجه قرار دادند.

۵۵- رؤسای هیئتها با توجه به رشد متوازن سفرهای گردشگری متقابل بین کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، از جمله افزایش تعداد پروازهای مستقیم و استفاده از روادید الکترونیکی، از اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری جدید سودمند متقابل در حوزه گردشگری حمایت کردند.

رؤسای هیئتها بر اهمیت توسعه گفت وگو و همکاری از طریق نهادهای دیپلماسی عمومی تأکید کردند. آن‌ها سهم مشارکت کمیته چینی حسن همجواری، دوستی و همکاری، مرکز مطالعات مسائل سازمان همکاری شانگهای تحت شورای بین المللی هند، مرکز فرهنگی و ادغام سازمان همکاری شانگهای در جمهوری قرقیزستان، مؤسسه مطالعات استراتژیک اسلام آباد، مرکز ملی دیپلماسی عمومی سازمان همکاری شانگهای در فدراسیون روسیه، مرکز دوستی و همکاری سازمان همکاری شانگهای در جمهوری تاجیکستان و مرکز دیپلماسی عمومی سازمان همکاری شانگهای در ازبکستان در تقویت دوستی و تفاهم متقابل در چارچوب سازمان را مورد توجه قرار دادند.

۵۶- رؤسای هیئتها گزارش دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای درباره رویدادها و نشست‌های برگزار شده در چارچوب اجرای برنامه همکاری چندجانبه تجاری و اقتصادی کشورهای عضو و بودجه سال ۲۰۲۶ سازمان همکاری شانگهای را تصویب کردند.

۵۷- تصمیماتی در خصوص شماری از موضوعات مرتبط با فعالیت‌های مالی و سازماندهی نهادهای دائمی سازمان همکاری شانگهای اتخاذ شد.

۵۸- رؤسای هیئتها نتایج ریاست فدراسیون روسیه در شورای رؤسای دولت‌ها (نخست وزیران) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را که موجب توسعه همکاری‌های چندجانبه تجاری و اقتصادی و تقویت پیوندهای فرهنگی و بشردوستانه درون سازمان همکاری شانگهای گردید، بسیار عالی ارزیابی می‌کنند.

۵۹- نشست بعدی شورای رؤسای دولت‌ها (نخست وزیران) کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۶ در جمهوری تاجیکستان برگزار خواهد شد.»