ترامپ زیر پای نتانیاهو را خالی می‌کند

فرارو- «شلومو بن عامی»، وزیر خارجه اسبق رژیم اسرائیل و تحلیلگر مسائل خاورمیانه.

به گزارش فرارو به نقل از پراجکت سیندیکیت؛ هفته گذشته، رژیم اسرائیل تصمیم گرفت تا دامنه حملات خود به نوار غزه را توسعه بخشد. تلاشی که احتمالا معطوف به تصرف کامل غزه است. این طرح یک برنامه به شدت خشونت‌آمیز است و می تواند نتایج مخربی نظیر کشته شدن اسرای اسرائیلی که در کنترل حماس هستند و در تونل های زیرزمینی این جنبش نگهداری می شوند را به همراه داشته باشد. در عین حال، زندگی حدودا 2 میلیون فلسطینیِ ساکن در نوار غزه نیز به شدت در خطر است و عملا این منطقه در معرض فاجعه بزرگ انسانی قرار گرفته است. در این میان، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل یک نکته را پیش‌بینی نمی کرد: «سردیِ شدید روابط با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا.»

نتانیاهو با تصمیم خود در زمینه وارد کردن اسرائیل به جنگ نامحدود در غزه، عملا منافع راهبردی این رژیم را قربانی می کند. از جمله این منافع می توان به نابودی پروژه عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی اشاره کرد. پروژه ای که تا همین چند سال قبل امری کاملا محتمل به نظر می رسید و بخشی از راهبرد کلان آمریکا برای خاورمیانه بود. در این میان، نتانیاهو فقط به یک چیز اهمیت می دهد و آن این است که خود و دولتش در قدرت باقی بمانند.

نتانیاهو سال هایِ سال ترامپ را به عنوان رئیس جمهور رویایی آمریکا برای اسرائیل می دید. کسی که هر مانعی در مسیر توسعه روابط اسرائیل با آمریکا را برمی‌دارد و این مساله خود موجب تقویت موضع و جایگاه نتانیاهو در قدرت خواهد شد. با این حال، ترامپ بر پایانِ دخالت آمریکا در درگیری‌های نظامی در خاورمیانه تاکید کرده است و هیچکس حتی اسرائیل به عنوان متحد نزدیک آمریکا، نمی‌تواند ترامپ را وادار به کاری کند که مایل به آن نیست.

ترامپ هیچ اقدامی برای متوقف کردن اسرائیل در جریان جنگ علیه غزه انجام نخواهد داد. او تاکید دارد که اسرائیل باید منافع راهبردی آمریکا را نیز در نظر بگیرد. در عین حال، ترامپ اجازه نخواهد داد که کشورش به کارت بازی اسرائیل نیز تبدیل شود. ترامپ در مساله ایران هم شکاف های جدی را با نتانیاهو تجربه می کند. نتانیاهو، ترامپ را قانع کرد تا از توافق برجام در سال 2018 خارج شود.

آمریکا و دیگر قدرت های جهانی در سال 2015، توافق برجام با ایران را امضا کردند. با این حال، در فاصله کمی پس از خروج آمریکا از برجام، ایران بر شدت پیشرفت های هسته ای خود افزود و توانست به موقعیت قابل توجهی در این حوزه برسد. در دوره جدید حضور ترامپ در قدرت، نتانیاهو منتظر چراغ سبز ترامپ بود تا به تاسیسات هسته ای ایران حمله کند، با این حال، ترامپ مذاکرات هسته ای با تهران را آغاز کرد.

ترامپ از رهگذر دستیابی به یک توافق با ایران می تواند آن را به مثابه یک پیروزی بزرگ برای خود در عرصه سیاست خارجی آمریکا معرفی کند. موضوعی که برای ترامپ از خودِ توافق با ایران مهمتر است. با این همه، او سعی دارد به توافقی بهتر و گسترده‌تر در قیاس با توافق برجام با ایران دست یابد. برای رسیدن به این هدف، ترامپ بیش از همه مایل است تا از تهدیدات اسرائیل علیه ایران به عنوان یک اهرم استفاده کند. چشم انداز اقدام نظامی خودِ آمریکا علیه ایران ضعیف است. با این همه، ترامپ سرنوشت سیاسی خود را به جهان‌بینی نتانیاهو و متحدان افراطی و فاشیستی‌اش گره نمی زند.

در مساله حوثی ها نیز ترامپ جنس خاصی از کنشگری را به نمایش گذاشته است. حوثی ها در نبرد با اسرائیل تزلزل ناپذیر نشان داده اند و به طور مرتبط با موشک های خودشان، به اسرائیل حمله می کنند. اوایل ماه جاری میلادی، حوثی‌ها فرودگاه بن گوریون را به طور مستقیم هدف قرار دادند. موضوعی که حجم قابل‌توجهی از پروازهای بین المللی به فرودگاه مذکور را به حالت تعلیق درآورده است.

جالب اینکه ترامپ در بحبوحه کارزار بمباران های سنگین آمریکا علیه یمن، به صورت ناگهانی توافق آتش‌بس با حوثی های را اعلام کرد. این مساله یک شوک کاملا جدی به مقام های اسرائیلی بود. هفته گذشته، ترامپ به منطقه خاورمیانه سفر کرد با این حال، غایب بزرگ این سفر اسرائیل بود. سفر ترامپ به خاورمیانه بر تجارت و سرمایه گذاری متمرکز بود و البته که طبق معمول ترامپ مشغول پولسازی برای خود نیز بود. خانواده وی و دوستانش، همه و همه از مواهب این سفر بهره‌ها بردند.

کاخ سفید اعلام کرده که کشورهای عربستان سعودی، امارات و قطر، بیش از دو تریلیون دلار اسلحه از آمریکا خریداری کرده اند و البته که وعده سرمایه گذاری قابل توجه در آمریکا را هم داده اند. اضافه بر این ها، امکان دارد که آمریکا در ایجاد برنامه هسته ای برای عربستان نیز به این کشور کمک کند. موضوعی که سعودی ها مدت‌هاست در این رابطه از آمریکا درخواست کمک دارند و خود می تواند مقدمه ای برای دستیابی عربستان به تسلیحات اتمی باشد.

تاکنون، اسرائیل در مورد رویکرد دولت های مختلف آمریکا نسبت به خود دچار غافلگیری نشده و واضح بوده که آمریکا خواهان برتری نظامی اسرائیل در سطح منطقه خاورمیانه است. با این حال، اقدامات ترامپ در مورد ایران و قراردادهای تسلیحاتی اش با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، تا حد زیادی اسرائیل را غافلگیر کرده است.

اسرائیل در مورد هیچکدام از موضوعات مذکور مورد مشورت قرار نگرفت و بدیهی است که اگر قراردادهای تسلیحاتی اعراب حاشیه خلیج فارس با آمریکا اجرایی شوند، این مساله به موقعیت خاص اسرائیل از حیث برتری نظامی در خاورمیانه ضربه می زند. اسرائیل دهه ها است که ستون سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه است. اکنون واقعیت های تازه ای در حال نمایش هستند و دلیل این موضوع نیز اقدامات شخصِ بنیامین نتانیاهو است.

در دوره بایدن، انعقاد قراردادهای تسلیحاتی با آمریکا برای کشورهای عربی منطقه، منوط به عادی سازی روابط آن ها با اسرائیل و البته ایجاد تشکیلاتی شبیه به ناتو در خاورمیانه بود. یک چنین موضوعی از حمایت های جدی در کنگره آمریکا برخوردار بود. با این همه، اکنون واقعیت های متفاوتی وجود دارند. توافقات گسترده تسلیحاتی ترامپ با اعراب حاشیه خلیج فارس، نتیجه سیاست های نتانیاهو و افراطیون متحدش در قدرت هستند. ترامپ در حال حرکت به جلو بدون توجه به نتانیاهو و اسرائیل است. ترامپ به ثروت اعراب چشم دارد و نمی خواهد به دلیل مسائل سیاسیِ اسرائیل، از آن صرف‌نظر کند.

نه ترامپ و نه کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، خواهان جنگ و درگیری نیستند. آن ها حتی به دنبال درگیری با ایران نیز نیستند. رهبران خاورمیانه از جمله «احمد الشرع» فرمانده سابق القاعده و رئیس جمهور کنونی سوریه که ترامپ با وی در جریان سفر اخیرش به خاورمیانه دیدار داشت، خواهان توسعه اقتصادی هستند و از جنگ گریزانند. صبر آن ها در مورد بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز لبریز شده است. کسی که در هر جایی که فرصتی باشد، صرفا تهدیدات و تنش‌ها را می بیند.