بنزین ۵ هزار تومانی و بازتولید بیعدالتی | هشدار روزنامه اصولگرا: فرمان اصلاح بنزین را بچرخانید
رویداد۲۴| روزنامه جوان در نقد مصوبه جدید دولت با یادآوری ریشههای بحران سوخت نوشته است: «تابستان و زمستان ندارد، هر زمان که از وضعیت سوخت سخن به میان میآید، مجموعهای از واقعیتهای ناگفته و نگرانیهای پنهان خود را به رخ میکشد.»
بهنوشته این روزنامه، رشد مصرف بنزین به نقطهای رسیده که «دیگر نمیتوان صرفاً با اتکا بر ظرفیت موجود پالایشگاهها اوضاع را متعادل نگه داشت» و فاصله میان تولید و مصرف، ادامه مسیر گذشته را برای اقتصاد کشور «غیرقابل تحمل» کرده است. از همینرو اصلاح قیمت و سازوکار تخصیص بنزین به یکی از سیاستهای محوری دولت تبدیل شده است.
مصوبه دولت چیست؟
طبق مصوبهای که بناست از امروز اجرا شود، «سهمیههای ۶۰لیتری (هزار و ۵۰۰ تومان) و ۱۰۰لیتری (۳۰۰ هزار تومان) حفظ میشود و نرخ بنزین مازاد سهمیهها، ۵ هزار تومان محاسبه خواهد شد.»
دولت هدف این تصمیم را «مدیریت مصرف و کنترل واردات» اعلام کرده، اما بهباور روزنامه جوان، مسئله اصلی در لایههای عمیقتر سیاستگذاری همچنان پابرجاست.
ایراد قدیمی که باقی ماند؛ یارانه به خودرو نه به فرد
جوان با انتقاد صریح از فلسفه این مصوبه تأکید کرده است: «در لایههای عمیقتر، همان ایراد قدیمی یعنی تخصیص یارانه به خودرو و نه به فرد به قوت خود باقی است.»
بهنوشته این روزنامه، وقتی یارانه به خودرو تعلق میگیرد، «خانوادهای که خودرو ندارد، عملاً کنار گذاشته میشود» و هیچ رابطهای میان سطح دارایی خانوار و بهرهمندی از منابع عمومی برقرار نمیماند؛ روندی که بهگفته نویسنده، «فاصله میان دهکها را پنهانی گسترش میدهد».
«بنزین به نفر»؛ نسخه جایگزین
روزنامه جوان در ادامه، الگوی جایگزین را چنین توضیح میدهد: «اگر قرار باشد اصلاح واقعی صورت گیرد، یارانه باید به نفر تخصیص پیدا کند.»
در این چارچوب، الگوی «انرژی به کدملی» مطرح میشود؛ الگویی که بهنوشته جوان، به هر فرد سهمی از انرژی کشور اختصاص میدهد و این امکان را فراهم میکند که افراد کممصرف یا فاقد خودرو، سهم خود را «به شکل اعتبار به فروش برسانند یا در سیستم مبادله رسمی نقد کنند».
۶۰ درصدی که از یارانه بنزین بینصیباند
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: «به باور کارشناسان دغدغهمند، بیش از ۶۰درصد خانوارهای کمدرآمد توانایی استفاده از سهمیه بنزین را ندارند و عملاً سهم ایشان به جیب مصرفکنندگان پرمصرف میرود.»
جوان این وضعیت را «توزیع معکوس یارانه» توصیف کرده و تأکید دارد که در الگوی فعلی، هرچه مصرف بالاتر باشد، بهرهمندی از یارانه نیز افزایش مییابد؛ مسیری که نه به عدالت میانجامد و نه مصرف را اصلاح میکند.
اصلاح مصرف بدون عدالت، پذیرفته نمیشود
این روزنامه هشدار داده است: «سیاستی که فقط مصرف را کنترل کند، ولی توزیع یارانه را عادلانه نکند، در افکار عمومی پذیرفته نخواهد شد.»
بهباور نویسنده، اصلاحات موفق انرژی باید همزمان دو هدف کاهش مصرف و افزایش عدالت را دنبال کند؛ در غیر این صورت یا پایداری مالی ندارد یا سرمایه اجتماعی را تضعیف میکند.
فرمان اصلاحات بنزین؛ چرخاندن در مسیر درست یا تکرار گذشته؟
روزنامه جوان در جمعبندی نوشته است: «اگر قرار باشد فرمان اصلاحات بنزین چرخانده شود، این حرکت باید در مسیر درست و با سازوکاری باشد که نه بار مالی مضاعف ایجاد کند و نه نابرابری را گسترش دهد.»
این یادداشت در نهایت تأکید میکند که اقتصاد ایران دیگر «ظرفیت تحمل تصمیمهای ناپخته و ناپایدار» را ندارد و اصلاح سیاست انرژی، انتخابی میان ادامه مسیر فرساینده گذشته یا حرکت بهسوی الگویی عادلانه و پایدار است.
