فرمول طلایی «وارن بافت» برای زندگی بدون پشیمانی

فرارو- از نظر وارن بافت، بازنگری در اشتباهات گذشته و تصور از خودِ ایده‌آل در پایان زندگی می‌تواند به کاهش پشیمانی‌ها  و ساختن آینده‌ای رضایت‌بخش‌تر منجر شود.

به گزارش فرارو به نقل از اینک، وارن بافت، سرمایه‌گذار افسانه‌ای و مدیرعامل سابق برکشایر هاتاوی، در ۹۵سالگی توصیه‌ای ارائه کرده که به باور بسیاری از روان‌شناسان بهترین راه برای کاهش حسرت‌های زندگی است؛ توصیه‌ای ساده اما عمیق که می‌تواند مانع گرفتار شدن در چرخه «کاش... ای‌کاش... اگر...» شود و به گفته پژوهشگران، کاملاً با یافته‌های علمی هم همخوانی دارد.

بافت در آخرین نامه خود به سهام‌داران به‌عنوان مدیرعامل، نوشته‌ای منتشر کرد که در آن نگاهی به تمام مسیر زندگی‌اش می‌اندازد. او می‌نویسد: «خوشحالم که می‌توانم بگویم از نیمه دوم زندگی‌ام رضایت بیشتری دارم.» سپس ادامه می‌دهد: «به خاطر اشتباهات گذشته خودتان را سرزنش نکنید. کمی از آن‌ها بیاموزید و رو به جلو حرکت کنید. هیچ‌وقت برای بهتر شدن دیر نیست.»

او در ادامه به داستانی مشهور درباره آلفرد نوبل اشاره می‌کند؛ مخترع دینامیت که گفته می‌شود پس از آن‌که روزنامه‌ای به‌اشتباه مرگ برادرش را با مرگ او اشتباه گرفت و آگهی ترحیمی درباره‌اش منتشر کرد، از خواندن تصویری که از او ارائه شده بود شوکه شد و تصمیم گرفت مسیر زندگی‌اش را تغییر دهد. نتیجه این تصمیم بعدها باعث شد او برنده جایزه نوبل شود.

بافت تأکید می‌کند که شاید هرگز آگهی ترحیم خودتان را نبینید، اما می‌توانید تصورش کنید و باید هم چنین کنید. او می‌نویسد: «تصمیم بگیرید می‌خواهید در آگهی ترحیمتان چه نوشته شود و طوری زندگی کنید که شایسته آن باشید.» پشت این توصیه به ظاهر ساده، شواهد علمی فراوانی وجود دارد و چهره‌هایی مانند اپرا وینفری نیز چنین نگاهی را تأیید کرده‌اند.

علم درباره غلبه بر حسرت‌ها چه می‌گوید؟

توصیه بافت دو بخش دارد؛ هیچ‌کدام هم مربوط به تلاش برای جلوگیری کامل از اشتباهات نیست، زیرا اشتباه کردن بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه انسانی است. نویسندگانی همچون دن پینک و کاترین شولتز نیز بارها تأکید کرده‌اند که بازنگری در حسرت‌ها یکی از بهترین راه‌ها برای شناخت خود و آن‌چه واقعاً در زندگی می‌خواهیم است.

مانفرد کتس دووریس، استاد مدرسه کسب‌وکار اینسید، توضیح می‌دهد که حسرت ما را وامی‌دارد به عقب برگردیم و تحلیل کنیم که چرا آن‌گونه فکر کردیم یا چرا دست به آن رفتار زدیم. به گفته او، چنین بازبینی‌هایی الگوهای رفتاری عمیق ما را آشکار می‌کند؛ الگوهایی که هم ما را ساخته‌اند و هم ممکن است ما را از زیستن یک زندگی متفاوت بازداشته باشند.

تحقیقات شای داویدای، استاد روان‌شناسی مدرسه نو‌نیویورک، نیز نشان می‌دهد که تفکر درباره حسرت‌ها نه‌تنها خودآگاهی ما را افزایش می‌دهد، بلکه شدت ناراحتی ناشی از آن‌ها را نیز کاهش می‌دهد. وقتی حسرت‌ها را به ابزاری برای یادگیری و اصلاح رفتار تبدیل می‌کنیم، زهرشان گرفته می‌شود.

به نظر می‌رسد همین رویکرد باعث شده نیمه دوم زندگی بافت بهتر از نیمه اول باشد. او اشتباهاتش را انکار نکرد؛ بلکه از آن‌ها برای پیشرفت استفاده کرد. به همین دلیل است که روان‌شناسان بازنگری در حسرت‌ها و به‌کارگیری آن‌ها در تغییر رفتار را نخستین گام در کاهش پشیمانی می‌دانند.

چرا وارن بافت توصیه می‌کند آگهی ترحیم خود را تصور کنیم؟

بخش دوم توصیه او یعنی تصور آگهی ترحیم،  شاید در نگاه اول تلخ به نظر برسد، اما در حقیقت یکی از قدیمی‌ترین راهکارهای فلسفی و روان‌شناختی برای افزایش شفافیت ذهنی است. استیو جابز هر روز صبح به یاد مرگ خود می‌افتاد تا کارهای بی‌اهمیت را کنار بگذارد و بر اولویت‌های واقعی تمرکز کند. جف بزوس نیز می‌گوید تصمیم به بنیان‌گذاری آمازون را پس از آن گرفت که به این فکر کرد در پایان عمر از انجام چه کاری بیشتر حسرت خواهد خورد.

این رویکرد ریشه‌ای عمیق در فلسفه رواقی دارد؛ مکتبی که پیوسته به پیروان خود یادآوری می‌کرد «مرگ را به یاد داشته باش» تا مسیر درست زندگی را تشخیص دهند. اپرا وینفری نسخه ملایم‌تری از همین شیوه را توصیه می‌کند. او پیش از هر رویداد مهم از خود می‌پرسد: «هدفم چیست؟» این روش اگرچه تصویر مرگ را در ذهن زنده نمی‌کند، اما همان کارکرد را دارد؛ یعنی توجه را به اهداف نهایی زندگی معطوف می‌کند و فرد را تشویق می‌کند رفتاری مطابق ارزش‌ها و میراثی که می‌خواهد بر جای بگذارد، نشان دهد.

یک نقشه دو مرحله‌ای برای زندگی کم‌حسرت

به‌طور خلاصه، اگر می‌خواهید زندگی‌ای داشته باشید که با حسرت‌های بزرگ پایان نیابد، بافت و بسیاری از روان‌شناسان توصیه‌ای مشترک دارند. نخست آن‌که بپذیرید حذف کامل حسرت‌ها غیرممکن است. ما همواره مرتکب اشتباه خواهیم شد. اما می‌توان احتمال انحراف‌های بزرگ در مسیر زندگی را کاهش داد، به‌شرط آن‌که همیشه اهداف نهایی خود را در ذهن داشته باشیم: در پایان عمر می‌خواهیم زندگی ما چه معنا و دستاوردی داشته باشد؟

دوم، هنگامی که خطا کردید، حسرت‌ها را سرکوب نکنید. آن‌ها را نشانه‌ای ببینید از آن‌چه برایتان مهم است و از آن‌ها برای اصلاح مسیر بهره ببرید. هر حسرتی می‌تواند چراغ راهی برای یافتن ارزش‌ها و اولویت‌های واقعی باشد.

اگر این دو اصل را به کار بگیرید، شانس بسیار بیشتری خواهید داشت که مانند بافت،  حتی بدون ثروت و شهرت افسانه‌ای او،  به سن بالا برسید و از زندگی خود راضی باشید. بافت در پایان نامه‌اش یادآوری می‌کند: «بزرگی از راه اندوختن پول، شهرت یا قدرت دولتی به دست نمی‌آید.» از نظر او، عظمت واقعی در این است که صادقانه زندگی کنید، به خود وفادار بمانید و جهان را اندکی بهتر از پیش ترک کنید. چنین مسیری، به باور بسیاری از متخصصان، مطمئن‌ترین راه برای رها شدن از بزرگ‌ترین حسرت‌های زندگی است.