به گزارش خبرگزاری ایمنا، صنایع دستی نه‌فقط هنر کهن ایرانی بلکه بخشی از هویت فرهنگی، ظرفیت اقتصادی و سرمایه ملی ماست؛ اصفهان به‌تنهایی بیش از ۱۸۰ رشته فعال در این حوزه دارد؛ با این حال این ظرفیت غنی با چالش‌هایی جدی مواجه است.
ورود به بازارهای نو و فضای مجازی، برای بسیاری از هنرمندان دشوار و گاه ناممکن است؛ فروش آنلاین، تولید محتوا، برندسازی و تعامل با مخاطبان مهارت‌هایی است که اغلب فعالان این حوزه از آن بی‌بهره‌اند؛ از سوی دیگر گرانی مواد اولیه، بی‌ثباتی بازار و نبود حمایت ساختاری از سوی نهادهای متولی، راه را برای تولید باکیفیت و حفظ اصالت دشوار کرده است.
نمایشگاه‌هایی که صنایع دستی را در حاشیه خوراکی‌ها و سوغات محلی قرار می‌دهند و نبود برنامه‌ریزی مستقل برای این حوزه، همگی حاکی از آن‌اند که صنایع دستی هنوز در حاشیه سیاست فرهنگی و اقتصادی کشور است؛ اما در همین میان هنرمندان جوانی که به فضای دیجیتال قدم گذاشته‌اند، نشانه‌هایی از آینده‌ای متفاوت را به تصویر کشیده‌اند؛ آینده‌ای که در آن اصالت و نوآوری نقش دارد.
بهروز راعی دهقی، هنرمند و استاد قلمزنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: بخشی از چالش‌های مقابل صنایع دستی، دولتی است؛ بخشی نیز به شرکت‌ها و هنرمندان برمی‌گردد، بیش‌تر چالش‌ها به شرکت‌ها و سازمان میراث فرهنگی، به خصوص معاونت‌های صنایع دستی مربوط است، زیرا حرکتی از سوی این سازمان‌های متولی برای این‌که بازار صنایع دستی راه بیفتد، نمی‌بینیم.
وی افزود: یکی دیگر از آفت‌هایی که به جان صنایع دستی افتاده است، برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی، گردشگری و سوغات همراه باهم است که گاهی با نمایشگاه‌های مد نیز مخلوط شده است؛ بر این اساس صنایع دستی در سایه سنگین سوغات، خوراکی‌های محلی و گردشگری آسیب می‌بیند.
هنرمند و استاد قلمزنی ادامه داد: چالش دیگر گرانی مواد اولیه و افت شدید بازار فروش است که منجر به تولید کالاهای بی‌کیفیت در زمینه صنایع دستی شده است؛ این مسئله باعث می‌شود اصالت صنایع دستی صدمه ببیند و اگر این روال ادامه پیدا کند، در سال‌های آینده شاهد از بین رفتن بسیاری از رشته‌های صنایع دستی خواهیم بود، بر این اساس استان اصفهان که حدود ۱۸۰ رشته و هنر مختلف در زمینه صنایع دستی دارد، در معرض خطر است.
راعی در خصوص راه‌حل این مسائل مطرح کرد: به نظر من سازمان میراث فرهنگی باید صنایع دستی را تفکیک و سازمانی جدا برای صنایع دستی ایجاد کند؛ متولی‌های صنایع دستی، افرادی که در این زمینه تجربه دارند و دلسوز صنایع دستی هستند از هنرمندان استفاده کنند تا بتوانیم از این بحران گذر کنیم.
وی در خصوص بروز و ظهور صنایع دستی در صفحات اینستاگرامی و شبکه‌های اجتماعی بیان کرد: برای قشرهای جوان که در این حوزه وارد بازار کار شده‌اند، این سبک از بازار مناسب است، البته کاهش فروش در این بازار نیز نمود داشته است؛ اما به طور کلی اگر دقت کنید ۷۰ الی ۸۰ درصد افرادی که در زمینه صنایع دستی کار می‌کنند با فضای مجازی و تولید محتوای تخصصی دانشی ندارند.
هنرمند و استاد قلمزنی تصریح کرد: یک هنرمند نمی‌تواند همزمان با خلق اثر، در فضای مجازی نیز فعالیت کند؛ در این موقعیت باید سازمان‌های متولی مانند میراث فرهنگی و گردشگری در این زمینه کار کنند، به طور مثال فردی که ۷۰ ساله است و بهترین قالی را می‌بافد، دیگر فرصت برای اینستاگردی ندارد؛ بر این اساس کار تیمی باید جدی گرفته شود، هم‌چنین حضور تعاونی‌ها مهم است؛ حضور دولت نیز برای معرفی و ارائه هنرمندان و آثارشان اهمیت دارد.
راعی ادامه داد: در این قضیه نقش وزارت امور خارجه نیز قابل توجه است؛ وزارت امور خارجه باید همراه با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تعامل بیش‌تری داشته باشد و رایزن‌های فرهنگی فعالیت اصولی‌تری انجام دهند تا هنرمندان شناخته شوند.
وی افزود: مسئله دیگر این است که مسئولین جلسات مختلف و گردهمایی‌های متعددی با حضور هنرمندان برگزار می‌کنند، اما صنایع دستی با دیگر موضوعات مانند گردشگری، موسیقی و… مخلوط می‌شود؛ یعنی به صورت جداگانه به صنایع دستی نمی‌پردازیم؛ بر این اساس خروجی این جلسات منجر به حل مسئله نمی‌شود؛ در شهر اصفهان با پیگیری استاندار، جلسات مختلفی داشتیم که امیدواریم به نتیجه برسد؛ البته این نکته قابل ذکر است که مشکلات اقتصادی مردم در این زمینه نقش زیادی داشته است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، اگر صنایع دستی ایران قرار است در دنیای امروز زنده بماند و رشد کند، باید همزمان از اصالت دیروز و ابزارهای امروز بهره بگیرد؛ حمایت هوشمندانه، آموزش دیجیتال و سیاست‌گذاری دقیق از راه‌حل‌های این مسیر هستند.
