به گزارش همشهریآنلاین، دریادار «زکی آکتورک» سخنگوی وزارت دفاع ترکیه روز پنجشنبه در آنکارا هشدار داد که «اسرائیل حملات بیپروای خود را، همانطور که در قطر انجام داد، بیشتر گسترش خواهد داد و کل منطقه، از جمله خود را به فاجعه خواهد کشاند.»
بنابر گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، رژیم صهیونیستی و ترکیه زمانی شرکای منطقهای قوی به شمار میآمدند اما روابط بین این دو از اواخر دهه ۲۰۰۰ با مشکلاتی روبهرو شد و به دلیل جنگ غزه که در اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد و تاکنون ادامه دارد، به پایینترین سطح خود رسیده است. تنشها میان آنها همچنین افزایش یافته است، زیرا دو طرف از زمان سقوط دولت «بشار اسد» در سوریه برای نفوذ در کشور همسایه خود رقابت کردهاند.
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه که از حامیان دیرینه آرمان فلسطین و گروه مقاومت فلسطینی حماس بوده است از آغاز جنگ غزه با عبارات تند از اسرائیل و به ویژه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر آن، انتقاد کرده، اسرائیل را به نسلکشی متهم کرده و نتانیاهو را به «آدولف هیتلر» رهبر نازی آلمان تشبیه کرده است.
همچنین مقامات حماس بهطور مرتب به ترکیه میروند و برخی از آنها در آنجا اقامت گزیدهاند. اسرائیل پیش از این ترکیه را متهم کرده بود که به حماس اجازه میدهد حملاتی را از خاک خود برنامهریزی کند و همچنین به جذب نیرو و جمعآوری کمکهای مالی بپردازد.
اردوغان به رهبران قطر نیز نزدیک است و ترکیه روابط نظامی و تجاری قوی با این کشور سلطنتی دارد. او قرار است این آخر هفته برای شرکت در اجلاس رهبران عرب و مسلمان به قطر سفر کند.
آسوشیتدپرس افزود: پس از حملات اسرائیل به خاک ایران، سوریه، یمن و اکنون قطر، آنکارا قطعاً نگران توانایی اسرائیل در استفاده آزادانه از حریم هوایی کشورهای همسایه علیه خود خواهد بود.
«سرهات سوها چوبوکاوغلو» مدیر برنامه ترکیه در اندیشکدهای مستقر در ابوظبی در این باره گفت: توانایی اسرائیل در انجام حملات با مصونیت ظاهری که اغلب پدافند هوایی منطقهای و هنجارهای بینالمللی را دور میزند، سابقهای را ایجاد کرده است که آنکارا را عمیقاً نگران میکند.
او خاطر نشان کرد که ترکیه این حملات را استراتژی گستردهتر اسرائیل برای ایجاد یک منطقه حائل غیر متمرکز از کشورهای ضعیف یا آرام در اطراف خود میداند.
رسانه آمریکایی در ادامه با اشاره به اینکه «ترکیه از قدرت نظامی برتر برخوردار است» افزود: به نظر میرسد ترکیه از طریق عضویت در ناتو، در مقایسه با قطر که البته روابط نزدیکی با ایالات متحده دارد از حمایت بیشتری در برابر حمله اسرائیل برخوردار است.
اما با افزایش تنشها، ترکیه دفاع خود را تقویت کرده است. اردوغان همچنین در پی حملات اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران در ماه ژوئن از افزایش تولید موشک در کشور خبر داد. او ماه گذشته بهطور رسمی سیستم دفاع هوایی یکپارچه «گنبد فولادی» ترکیه را افتتاح کرد و پروژههایی مانند جنگنده نسل پنجم KAAN به سرعت در حال پیگیری هستند.
«اوزگور اونلوهیسارچیکلی» مدیر صندوق مارشال آلمان در آنکارا، حمله هوایی اسرائیل به خاک یک عضو ناتو را «بسیار بعید» دانست و گفت: اما حملات به شکل بمبگذاری یا تیراندازی در مقیاس کوچک به اهداف بالقوه حماس در ترکیه توسط مأموران اسرائیلی میتواند یک احتمال مشخص باشد.
در همین حال، چوبوکاوغلو گفت که حمله قطر میتواند حمایت آنکارا از حماس را شدیدتر کند.
او گفت: این موضوع با نگرانیهای ترکیه مبنی بر اینکه اسرائیل ممکن است در نهایت چنین عملیاتی را به خاک ترکیه گسترش دهد، تشدید میشود. دولت ترکیه محاسبه میکند که رها کردن حماس در حال حاضر، نفوذ منطقهای آن را تضعیف میکند، در حالی که ایستادگی قاطع، نقش آن را به عنوان مدافع آرمانهای فلسطینی در برابر تجاوز اسرائیل تقویت میکند.
آسوشیتدپرس با تاکید بر اینکه «تنشها میتواند در سوریه نیز ادامه داشته باشند» گزارش داد: در حالی که توجهات به تنشهای پیرامون جنگ غزه و روابط ترکیه با حماس معطوف شده است، اونلوهیسارچیکلی هشدار داد که خطر بزرگتر ممکن است در سوریه باشد، جایی که او اسرائیل و ترکیه را «در مسیر برخورد» توصیف میکند.
او تاکید: اینکه فکر کنیم هدف قرار دادن نیروهای ترکیه یا متحدان یا نیروهای نیابتی ترکیه در سوریه زیادهروی خواهد بود، خیالپردازی است.
افزود: اسرائیل با عبور از خط قرمز غیرقابل تصور در حمله به قطر، متحد نزدیک آمریکا که به عنوان میانجی در مذاکرات آتشبس غزه فعالیت میکرد، این سوال را نیز مطرح کرده است که تا چه حد در تعقیب اهداف حماس پیش خواهد رفت.
از زمانی که شورشیان سوری در دسامبر گذشته اسد را سرنگون کردند، تنشهای فزایندهای بین ترکیه و اسرائیل در آنجا وجود داشته است. آنکارا از دولت موقت جدید حمایت کرده و به دنبال گسترش نفوذ خود، از جمله در حوزه نظامی بوده است.
اسرائیل به دولت جدید با سوءظن نگاه میکند. این رژیم یک منطقه حائل تحت نظارت سازمان ملل در جنوب سوریه را تصرف کرده، صدها حمله هوایی به تأسیسات نظامی سوریه انجام داده و خود را به عنوان محافظ اقلیت مذهبی دروزی در برابر مقامات عمدتاً سنی در دمشق معرفی کرده است.
خبرگزاری آمریکایی در ادامه گزارش خود به روابط خوب اردوغان با رئیس جمهور آمریکا اشاره کرد و افزود: اما همانطور که حمله در قطر نشان داد، داشتن روابط قوی با واشنگتن لزوماً تضمینی در برابر اسرائیل نیست.
اونلوهیسارچیکلی خاطر نشان کرد: حمله به قطر نشان داد که هیچ محدودیتی برای آنچه دولت اسرائیل میتواند انجام دهد، وجود ندارد.